Endometriose kan op diverse wijzen worden vastgesteld. Echter de enige manier waarop een gynaecoloog met zekerheid kan vaststellen of een vrouw endometriose heeft, is het uitvoeren van een laparoscopie (kijkoperatie). Vaak wordt eerst een inwendige echo gedaan.
De gouden regel voor het stellen van de diagnose is een kijkoperatie. Via een kijkoperatie heeft men rechtstreeks zicht op de letsels, kan en moet de diagnose met een biopsie bevestigd worden en kan de uitgebreidheid van de endometriose bepaald worden.
Inwendig echo onderzoek
Op een echo zijn ook organen in het kleine bekken te zien. Dit zijn de vagina, baarmoeder, eileiders en de eierstokken. Maar ook de blaas en de endeldarm. Omdat onze gynaecologen bekend zijn met endometriose herkennen ze de kenmerken op de echo.
Een echografie en/of een MRI onderzoek kunnen zeer nuttig zijn in het aantonen of uitsluiten van endometriose. Hierbij is het belangrijk te weten dat endometriose graad 1-2 niet zichtbaar is bij deze onderzoeken. De uitgebreide vorm van endometriose, graad 3-4, kan wel goed in beeld gebracht worden.
De gynaecoloog kan ook een echoscopie verrichten. Dit onderzoek doet men bij een volle blaas via de buikwand en bij een lege blaas via de vagina. Lichte vormen van endometriose zijn met een echo niet te zien. Chocoladecysten zijn wel te zien op een echoscopie.
Verschijnselen. De meeste vrouwen met endometriose klagen over een zeer pijnlijke menstruatie, zware buik- en darmpijn of uitstralende pijnklachten naar been of rug. Ook kunnen problemen met de vruchtbaarheid ontstaan.
Aan de binnenkant van de baarmoeder zit een laagje slijmvlies. Als je endometriose hebt, zit er weefsel dat daarop lijkt ook buiten de baarmoeder. Het is een goedaardige aandoening, die niet vanzelf overgaat.
De arts maakt een echo van een deel van uw bekken. U krijgt een apparaatje in uw vagina dat de echo maakt. De arts kan daarmee organen bekijken, zoals uw vagina, baarmoeder en eierstokken. Een kijkoperatie om zeker te weten dat u endometriose heeft, is meestal niet nodig.
Omdat DIE en daarmee samenhangende verklevingen en vergroeiingen veelal in het kleine bekken, diep onderin de buik zitten, kunnen deze vrij vaak met echoscopie worden opgespoord.
Pijnlijke menstruatie (dysmenorroe)
Bij endometriose ontstaat de menstruatiepijn later en neemt bij het ouder worden toe. Aanvankelijk is er alleen pijn tijdens de menstruatie, maar op latere leeftijd kan de pijn steeds eerder optreden. Soms is er zelfs chronische pijn, die bij de menstruatie verergert.
Cine-MRI is een nieuwe dynamische MRI scan waarmee verklevingen kunnen worden opgespoord. Met deze scan kan in de toekomst worden onderzocht of pijnklachten daadwerkelijk door verklevingen worden veroorzaakt.
Klachten en symptomen bij verklevingen
diarree. winderigheid. buikpijn. opgezette buik.
Patiënten met endometriose of adenomyose hebben een verhoogde kans op het ontwikkelen van eierstokkanker en baarmoederkanker.
Een diagnose wordt (na verwijzing door de huisarts) vastgesteld door een psycholoog of psychiater. Deze kijkt naar al je klachten en symptomen door vragen te stellen en naar je te luisteren, soms vragenlijsten af te nemen en je gedrag te observeren.
In een enkel geval wordt aanvullend onderzoek geadviseerd, zoals een CT-scan of een MRI. Deze onderzoeken gebeuren op de afdeling radiologie. Evenals bij echoscopisch onderzoek worden lichte vormen van endometriose met deze onderzoeken niet opgemerkt.
Ongeveer een derde van de vrouwen met endometriose geneest spontaan, en bij twee derde blijven de klachten stabiel of verergeren ze. Bij de meeste vrouwen met endometriose verdwijnen de klachten na de menopauze.
De meeste vrouwen kunnen met endometriose gewoon zwanger worden. Ongeveer 65 van de 100 vrouwen worden gewoon zwanger. Endometriose kan de kans wel kleiner maken dat je zwanger wordt. Bijvoorbeeld bij ernstige endometriose of als de endometriose in de buurt van je eierstokken of eileiders zit.
Verklevingen kunnen voorkomen rond de baarmoeder, de eileiders en de eierstokken, of op andere plaatsen in de buik. Meestal geven ze geen klachten. Een aantal mensen krijgt wel klachten. Zij krijgen bijvoorbeeld last van buikpijn, een opgezette buik en verstopping.
De gynaecoloog beoordeelt hoe de eileiders eruit zien en of ze open of afgesloten zijn. Daarvoor wordt tijdens de laparoscopie via de vagina en de baarmoedermond met een katheter een blauwe vloeistof in de baarmoeder gespoten. Als deze blauwe kleurstof via de eileiders in de buikholte komt, zijn de eileiders open.
Symptomen endometriose
Endometriose is een aandoening waarbij weefsel dat lijkt op het slijmvlies van de baarmoeder (het endometrium) zich buiten de baarmoeder bevindt. De goedaardige aandoening kan leiden tot een chronische ontstekingsreactie met pijn en verklevingen als gevolg.
Zo kan de gynaecoloog op een monitor zien of er afwijkingen aan de baarmoeder en/of de eierstokken zijn. Dat kunnen bijvoorbeeld vleesbomen en zwellingen van de eierstokken zijn. Als blijkt dat er in de baarmoederholte een afwijking zit, zoals een poliep, moet verder onderzoek gedaan worden.
De meest effectieve behandeling van endometriose is chirurgie, zeker bij die mensen waar een hormonale behandeling geen of onvoldoende effect heeft. Alhoewel in de literatuur nog regelmatig laparotomie 's (openbuikoperaties) worden uitgevoerd, wordt alle endometriosechirurgie in het ZOL uitgevoerd via kijkoperatie.
Vermijd zwaar verteerbaar, gefrituurd voedsel om menstruatiepijn te voorkomen. Laat koud voedsel (zoals yoghurt) en koude dranken (zoals smoothies) achterwege; je lijf heeft warmte nodig tijdens de menstruatie. Kies voor een warm ontbijt zoals havermoutpap zonder zuivel, met verwarmende kruiden als kaneel en kardemom.
Endometriose kan tijdens een operatie worden verwijderd. Vaak kan dit met een kijkoperatie (laparoscopie). Soms is een buikoperatie nodig. Een gynaecoloog voert de operatie uit, soms samen met een chirurg of uroloog.
Cyclische schouderpijn kan wijzen op endometriose op het middenrif. Cyclische zwelling en soms bloeden vanuit de navel kan het gevolg zijn van endometriose in de navel, en soms fout gediagnosticeerd als een navelbreuk.