Het is uit deze algen dat 500 miljoen jaar geleden andere planten, kleine planten zoals mossen, het vasteland koloniseerden. Daarna ontstonden andere landplanten, waaronder varens en zaadplanten. Onder deze veelheid aan planten zijn veel soorten bomen, andere zijn grassen, lianen, waterplanten, enz.
Methuselah. De oudste nog levende boom in de wereld is pas onlangs ontdekt en heeft daarom nog geen naam gekregen. Uit onderzoek van de ringen en stamcellen is gebleken dat deze boom 5.062 jaar oud is! Echter is voor een lange tijd de boom Methuselah de oudste boom geweest.
De varens waren de voorlopers van de eerste bomen, maar verspreidden sporen om zich voort te planten. De eerste bomen met een houtachtige structuur ontstonden waarschijnlijk ongeveer 370 miljoen jaar geleden. De archaeopteris (niet te verwarren met de oervogel archaeopterix) was een voorloper van de coniferen.
Bomen kunnen een levensduur tot duizenden jaren hebben. Bomen evolueerden vanaf ongeveer 370 miljoen geleden, en komen overal op de planeet voor. Geschat wordt dat er tegenwoordig ruwweg drie biljoen volgroeide bomen op aarde voorkomen – een aantal dat afneemt door ontbossing en houtkap.
Hoe oud een boom precies kan worden, is afhankelijk van verschillende dingen. Zoals de boomsoort en de plek waar de boom staat. De oudste boom ter wereld is waarschijnlijk al meer dan 4.700 jaar oud en staat in Amerika.
Met de naam Hyperion is deze mammoetboom (Sequoia sempervirens) met ruim 115 meter hoog de hoogste boom ter wereld. Hij staat langs de kust in het Redwood National Park in het Noordwesten van Californië. En hij groeit nog steeds, ongeveer 25 cm per jaar.
De grootste boom, gemeten naar volume, is de mammoetboom - Sequoiadendron giganteum met de bijnaam 'General Sherman' in het Californische Sequoia & Kings Canyon National Park. Deze reus heeft op anderhalve meter een stamomtrek van 24,10 meter. Zijn massa is geschat op zo'n 2.000 ton.
Het bos is zo'n 386 miljoen jaar oud en daarmee 2 tot 3 miljoen jaar ouder dan de vorige recordhouder. Wetenschappers troffen de fossiele resten van het bos aan in een zandsteengroeve in Cairo, gelegen in de staat New York.
De oudste boom is volgens hen metingen de Marialinde in Oisterwijk. Deze staat op het plein De Lind achter het gemeentehuis en telt 632 jaren. De eerst bekende gedocumenteerde vermelding van deze boom dateert uit 1388. De linde overleefde toen een felle brand en zou daarom bovennatuurlijke krachten hebben.
“Het hangt van je definitie van eeuwig af”, stelt de boomdeskundige. “Maar zelfs de meest regeneratieve en meest adaptieve boom zal niet bestand zijn tegen een te sterk veranderend klimaat of andere menselijke verstoring.”
Ongeveer 400 miljoen jaar geleden verschenen de eerste landplanten. In dezelfde periode ontstonden ook de eerste gewervelde dieren en vissen. Na de landplanten volgden de landdieren.
Bomen zijn een bron van voedsel en verhogen de biodiversiteit. Bomen spelen een rol in de waterhuishouding, maar ze werken ook bodemerosie tegen en zorgen voor verkoeling vanwege verdamping en schaduwvorming. Bomen hebben een luchtzuiverende werking en vangen fijnstof (deels) af.
Als een plant zich met meerdere stammen uit de grond vertakt spreken we van een struik of sierheester. De stam en takken van een struik zijn altijd van hout. Een boom komt altijd met een stam uit de grond.
In het noorden van Griekenland is een boom ontdekt die de oudste boom van Europa zou zijn. De Bosnische den, genaamd Adonis, is door middel van jaarringenonderzoek vastgesteld op 1075 jaar oud.
Planten op het land zijn zo'n 500 miljoen jaar geleden geëvolueerd uit zoetwateralgen, zo'n 100 miljoen jaar vroeger dan meestal wordt aangenomen. Dat zegt een nieuwe studie die gebaseerd is op de "moleculaire klok", de analyse van de genen van bestaande planten.
De verweerde, 1230 jaar oude den in Zuid-Italië is de oudste boom in Europa waarvan de leeftijd op wetenschappelijke wijze is gedateerd.
Deze sequoia, en de meeste om ons heen, zijn meer dan 2000 jaar oud. Geloof het of niet maar deze boom heeft 2210 jaarringen en ze zitten er allemaal op.
De hoogste mammoetboom van Nederland staat bij kasteel Spelderholt te Beekbergen (omtrek 5,68 m, 43 m hoog). De mooiste groepen met mammoetbomen staan op landgoed Rhederoord: het is een geweldige ervaring om temidden van zo'n groep reusachtige bomen te staan.
Zwaargewichten in de Achterhoek
Een voorbeeld van zo'n boom die zeldzaam is vanwege zijn omvang is de mammoetboom bij Huize Veldzicht in Brummen. Met een stamomtrek van 8 meter en 54 centimeter mag deze woudreus zich de dikste boom van Nederland noemen.
In Nederland bestaan geen oerbossen meer. Het Beekbergerwoud was gelegen tussen Apeldoorn en het lintdorpje Klarenbeek en werd in 1871 ontgonnen. Al eeuwenlang gold er de invloed van de mens, onder andere door kap en aanplant. Toch heeft het naam verworven als het 'laatste oerbos' van Nederland.
Zowel in Nederland als in Vlaanderen is nu ongeveer 10% van het landoppervlak bos, maar eeuwenlang was hier nauwelijks bos. Vanaf de Middeleeuwen waren de meeste zandgronden kaal, er stonden geen bomen: er waren uitgestrekte heidevelden als onderdeel van het landbouwsysteem.
Tot de ontdekking van de oeroude spar in Zweden stond het record voor de langstlevende bomen op naam van de zogenaamde ''bristlecone'' pijnbomen uit het westen van de VS. De oudste daarvan, die in de White Mountains in Californië staat, is 5.000 jaar oud.
De Karomia gigas-bomen die in de Missouri Botanical Garden groeien, zijn drie jaar oud en al bijna twee meter hoog. Voor zover bekend groeien er maar iets meer dan twintig in de wildernis van Tanzania.
Een kubieke meter mpingo, zoals de boom in Tanzania heet, levert tegenwoordig makkelijk 18.000 euro op.
De oudste boom ter wereld staat in Zweden, om exact te zijn in het Fulufjället National Park. De boom in kwestie is een spar. Op het eerste gezicht ziet de boom er weinig indrukwekkend uit, maar onderzoekers zijn erachter gekomen dat de wortels van de boom minstens 9.500 jaar oud zijn!