Symptomen. De meeste patiënten hebben last van droge ogen, droge mond, droge huid en, bij vrouwen, droge vagina. Naast droogte, ervaren veel patiënten met het syndroom van Sjögren ook vermoeidheid en pijn in spieren en gewrichten (soms invaliderend).
Droge mond
Dat is lastig bij eten, slikken en praten. Water drinken om voedsel door te slikken helpt, zeker als het droog voedsel is. Ook word je 's nachts soms wakker van een droge mond. Vaak is dit het eerste teken van het syndroom van Sjögren.
Veel patiënten kampen met gevoelige darmen, waarbij niet alle voedingsstoffen worden verdragen. De klachten variëren van een opgeblazen gevoel met buikkrampen tot coeliakie (intolerantie voor gluten). Lever: ook de lever kan betrokken zijn bij het syndroom van Sjögren. Dit uit zich in afwijkingen van de leverfunctie.
Andere mogelijke symptomen
Sjögren is meestal niet ernstig, maar de klachten kunnen heel vervelend zijn.
Om het syndroom van Sjögren vast te stellen, luistert de reumatoloog naar uw klachten en doet lichamelijk onderzoek. Via een bloedonderzoek stelt de reumatoloog vast of er sprake is van verhoogde ontstekingswaardes, zoals BSE en CRP.
Speekselklierbiopsie: er wordt via een klein sneetje aan de binnenkant van de onderlip speekselklierweefsel afgenomen om hierin te onderzoeken of er sprake is van ontsteking die kan wijzen op het syndroom van Sjögren.
Bij deze testen wordt gekeken naar lage C3- en C4-complementniveaus, verhoogde gammaglobulinen (polyklonale gammopathie) bij serumproteïne-elektroforese (SPEP), verhoogde cryoglobulinen (eiwitten die gemakkelijk stollen bij lagere temperaturen) en een verhoogde bezinkingssnelheid van erytrocyten (ESR) en C-reactief proteïne (CRP).
De kenmerkende klinische manifestaties van SS zijn xerostomie (droge mond) en keratoconjunctivitis (droge ogen) , die siccasymptomen worden genoemd. Siccasymptomen zijn bij bijna alle volwassenen aanwezig op het moment van de diagnose. Musculoskeletale pijn en vermoeidheid zijn ook aanwezig bij de meerderheid van de patiënten (Romão et al., 2018).
Bij veel auto-immuunziekten maakt het lichaam specifieke antistoffen aan die soms in bloedonderzoek kunnen worden gemeten. Bekende antistoffen zijn anti-TPO (bijvoorbeeld de ziekte van Hashimoto) en anti-TSI (ziekte van Graves). Er zijn ook auto-immuunziekten waar de antistoffen nog niet van bekend zijn.
Allergenen: Mensen met het syndroom van Sjögren moeten allergene voedingsmiddelen zoals zuivelproducten, pinda's en eieren vermijden , zelfs als ze geen allergie voor deze voedingsmiddelen hebben.
De ziekte kan op elke leeftijd ontstaan, maar meestal wordt de ziekte vastgesteld bij mensen rond middelbare leeftijd. Tussen de 45 en 60 jaar. De ziekte van Sjögren is zeldzaam bij kinderen en jongeren.
Constipatie en diarree kunnen voorkomen bij het syndroom van Sjögren. Eet meer groenten. Probeer magnesiumsupplementen voor constipatie .
Veel mensen met Sjögren zijn vaak heel moe. De vermoeidheid houdt vaak lang aan. Je spieren en gewrichten kunnen pijn doen en stijf zijn. Je huid kan droog en schilferig worden, en gaan jeuken.
Een negatieve ANA-test sluit de diagnose van de ziekte van Sjögren niet uit ; sommige van deze personen kunnen nog steeds SS-A en/of SS-B antilichamen hebben. Met de immunofluorescentiekleuringstest wordt het patroon van nucleaire kleuring gerapporteerd. De meeste patiënten met de ziekte van Sjögren hebben een gevlekt of homogeen patroon.
De huidafwijkingen bestaan uit een droge huid, witte, blauwe en rode verkleuring van een of meer vingers (fenomeen van Raynaud), galbulten en voelbare rode vlekjes door de ontsteking van oppervlakkige bloedvaatjes in de huid. Door de droge ogen kunnen de ogen gaan irriteren en ontsteken.
Hiervoor neemt de arts een klein stukje uit de speekselklier bij je oor, of uit je lip. Dit weefsel laat je arts onderzoeken. Een kernmerk voor het syndroom van Sjögren is dat er bepaalde afweercellen in je speekselklieren zitten. De biopsie kan dit aantonen.
Bij sommigen is de tong zo droog dat het lijkt op "krokodillenhuid". De ogen kunnen geïrriteerd of rood lijken en er kan een zichtbaar vochtverlies op het oppervlak te zien zijn. Twee snelle tests die in een paar minuten op kantoor kunnen worden uitgevoerd om verder bewijs te leveren voor SS zijn de Schirmer-test en de Rose-Bengal-test.
Bepaalde ziekten die de speekselklieren en traanklieren aantasten, zoals sarcoïdose, IgG4-gerelateerde ziekten, chronische hepatitis C-virusinfecties, HIV-infecties en graft-versus-hostziekte, kunnen lijken op het syndroom van Sjögren, meestal door een proces van vergelijkbare ontsteking van de aangetaste klieren.
Citrusvruchten, zoals sinaasappelen, citroenen en limoenen , bevatten hoge zuurniveaus die de mond kunnen irriteren en symptomen van droogheid en branderigheid kunnen veroorzaken. Als u het syndroom van Sjögren hebt, is het het beste om citrusvruchten te beperken of te vermijden en in plaats daarvan te kiezen voor niet-zure opties zoals meloenen en bessen.
Vermijd droog voedsel, zoals crackers, beschuit en koekjes en wees voorzichtig met alcohol en koffie (cafeïne). Adem zo veel mogelijk door de neus, want dat voorkomt extra uitdroging van je mond. Poets met fluoride tandpasta en gebruik floss en tandenstokers.
De volgende tips helpen om droge mondsymptomen te verminderen: Drink regelmatig slokjes water of suikervrije dranken . Laat kleine ijsblokjes in uw mond smelten. Vermijd dranken met cafeïne, zoals koffie, thee en sommige frisdranken – cafeïne kan de mond uitdrogen.
Dit leidt tot droge ogen en een droge mond. Ook andere klieren in het lichaam, bijvoorbeeld de zweetklieren van de huid en de klieren die de vagina bevochtigen, kunnen ontstoken raken. Daarnaast kunnen alle organen in het lichaam betrokken raken bij het ziekteproces, zoals de nieren, lever, de hersenen en zenuwen.
Een positieve uitslag voor SSA (Ro) of SSB (La) antilichamen is een sterke aanwijzing voor de diagnose van het syndroom van Sjögren.
De ziekte van Sjögren kan zenuwschade veroorzaken die de coördinatie van de hartslag, ademhaling en maagmotiliteit reguleert. Dit wordt een "autonome neuropathie" genoemd. Voorbeelden van symptomen zijn duizeligheid bij het staan, minder of meer zweten en een vol gevoel ondanks het eten van kleine maaltijden.