Geregistreerde staatlozen in Nederland
Onder de geregistreerde staatlozen zijn bijvoorbeeld Molukkers, en personen uit Syrië, Libanon, de Verenigde Arabische Emiraten en Saoudie Arabië.
3 van de UNHCR (de Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen) wordt de facto staatloosheid gedefinieerd als een toestand waarin een persoon zich, buiten het land waarvan hij de nationaliteit heeft, bevindt en hij geen bescherming kan of wegens gegronde redenen niet wil, krijgen van dat land.
Bent u erkend als vluchteling, dan kunt u een vluchtelingenpaspoort krijgen. U moet in het bezit zijn van een verblijfsvergunning waaruit uw toelating als vluchteling blijkt. U kunt met het vreemdelingenpaspoort of vluchtelingenpaspoort reizen naar alle landen, behalve uw land van herkomst.
De registratie nationaliteit 'onbekend' betekent dat u uw nationaliteit niet kunt bewijzen met de vereiste documenten. Het betekent dus niet dat u deze nationaliteit niet heeft. Hassan is asielzoeker. Bij zijn asielaanvraag heeft hij verteld dat hij is geboren in Soedan en de Soedanese nationaliteit heeft.
Als je staatloos bent, heb je geen officiële nationaliteit en geen paspoort. Je kunt niet vrij reizen. Staatlozen voelen zich kwetsbaar en hebben het gevoel er niet echt bij te horen. Wereldwijd zijn circa 10 miljoen mensen staatloos en dat aantal neemt jaarlijks toe.
De officiële spelling is: stateloos. In de Leidraad van de Woordenlijst Nederlandse Taal (het zogenaamde Groene Boekje) staat namelijk dat je geen -en als tussenklank schrijft in afleidingen die eindigen op -loos.
Een vluchtelingenpaspoort is een paspoort speciaal voor vluchtelingen. U hebt hier recht op als u een asielstatus hebt of een verblijfsvergunning type III of IV. Het paspoort is overal ter wereld geldig, behalve in het land waarvan u de nationaliteit hebt.
Rijksambtenaren die voor één van de landen van het Koninkrijk naar het buitenland reizen en over de Nederlandse nationaliteit beschikken, kunnen aanspraak maken op een diplomatiek of dienstpaspoort als en voor zolang de minister van Buitenlandse Zaken dat noodzakelijk acht.
Een reispas of internationaal paspoort is een officieel reisdocument waarmee je naar landen buiten de Europese Unie kunt reizen. Sommige landen vragen dat de reispas nog 6 maand geldig is bij aankomst. Je kunt een reispas aanvragen aan het loket in gewone, dringende en superdringende procedure.
Hoofdregel. In Nederland wordt het staatsburgerschap in de regel verkregen door geboorte. Hoofdregel van de Rijkswet op het Nederlanderschap is dat iemand Nederlander is, als op het moment van geboorte één der ouders Nederlander is.
Een in België geboren staatloos kind verkrijgt immers automatisch de Belgische nationaliteit. De normale weg om als staatloze erkend te worden is via een procedure voor de familierechtbank. De familierechtbank is bevoegd voor vorderingen over de staat van een persoon.
Staatloosheid wordt vastgesteld aan de hand van de toepasselijke nationaliteitswet(ten). Nederland erkent de Palestijnse nationaliteit niet. Dit betekent dat als een persoon uitsluitend de Palestijnse nationaliteit heeft, hij voor ons staatloos is.
Als Nederlander bent u een EU-burger. Toch kunt u pas rechten ontlenen aan het EU-recht als u gebruik hebt gemaakt van het vrije verkeer van personen binnen de EU. Lees wanneer u als Nederlander een beroep kunt doen op het EU-recht.
Oorzaken staatloosheid
Staatloosheid heeft vele oorzaken. Van het uiteenvallen van een land in meerdere kleine staten, tot discriminatie in het land van herkomst of gebrekkige wetgeving. De gevolgen voor mensen en hun families is enorm.
Er zijn verschillende manieren om Nederlander te worden: automatisch door geboorte als bij de geboorte 1 van uw ouders Nederlander is, adoptie of erkenning. Of via een procedure (optie of naturalisatie). Buitenlanders kunnen na 5 jaar legaal in Nederland wonen het Nederlanderschap aanvragen.
Een normaal paspoort wordt uitgegeven door ieder willekeurig land of gebied of iedere organisatie en wordt gebruikt voor het overgaan van internationale grenzen door de paspoorthouder. Het wordt geclassificeerd als een Type P paspoort waarbij P staat voor 'persoonlijk'.
Vanaf 1 april 1989 geldt als voorwaarde voor de diplomatieke vrijstellingen voor de in hoofdstuk 2 van dit besluit bedoelde personen dat zij niet duurzaam in Nederland verblijf houden. De belastingdienst behoeft evenwel niet te toetsen of de personen in kwestie al dan niet duurzaam in Nederland verblijven.
Een diplomatiek paspoort geeft niet automatisch diplomatieke immuniteit of onschendbaarheid. Voor immuniteit van persoon, bagage of residentie is accreditatie bij een land noodzakelijk. Het bezit wordt wel ervaren als een bescherming tegen willekeur door bijvoorbeeld douaniers en politie.
Leden van de Europese Unie gebruiken bordeauxrode paspoorten, terwijl Caricom (Caribbean Community and Common Market) blauwe paspoorten gebruikt. De reden voor bordeauxrood is niet helemaal duidelijk. De blauwe paspoorten staan symbool voor 'de nieuwe wereld', namelijk Noord-Amerika, Zuid-Amerika en Oceanië.
V: Verblijfsvergunning voor langdurig ingezetene
Met deze verblijfsvergunning kan de houder daarnaast makkelijker gaan wonen (verblijven) in een ander EU land. Bijvoorbeeld bij een verhuizing naar een ander EU land om daar te werken of te studeren.
U doet zelf afstand van uw Nederlandse nationaliteit met een verklaring van afstand. U kunt een verklaring van afstand afleggen bij uw gemeente of bij de Nederlandse ambassade in het land waar u woont. Hebt u alleen de Nederlandse nationaliteit? Dan verliest u deze niet, omdat u dan staatloos zou worden.
Sommige landen hebben de regel dat een kind de nationaliteit krijgt van het land waar het wordt geboren. Ook als het om 1 of 2 ouders uit het buitenland gaat. Een kind kan dan 2 of 3 nationaliteiten hebben.