Achterdocht betekent letterlijk dat je dóórzoekt achter de gebeurtenissen en het gedrag van anderen. Vaak verder dan nodig. Wanneer je overal iets achter zoekt, heb je onvoldoende vertrouwen in je omgeving. Toch is een gezonde dosis achterdocht nuttig.
Iemand met deze stoornis is voortdurend achterdochtig naar anderen. Mensen met een paranoïde persoonlijkheidsstoornis menen steeds dat anderen het slecht met hen voor hebben. Zij zoeken overal iets achter en zijn steeds bang dat andere mensen hen willen vernederen of benadelen.
Paranoïde persoonlijkheidsstoornis en paranoïde schizofrenie
Bij een paranoïde persoonlijkheidsstoornis is je ego intact en kun in principe normaal functioneren, alleen is je vertrouwen ingeperkt en zijn er weinig mensen met wie je een band hebt.
Vertel je naaste rustig hoe het echt zit. Leid haar aandacht dan van het onderwerp af en stel haar gerust. Lukt dit niet, ga dan niet in discussie om haar te overtuigen van de waarheid. Je kunt beter haar ongerustheid bevestigen en beloven dat je je best zult doen om bijvoorbeeld het verloren object te vinden.
In het kort: Een paranoïde persoonlijkheidsstoornis is een psychische stoornis. De belangrijkste kenmerken van deze stoornis zijn angst, wantrouwen en achterdocht. Een paranoïde persoonlijkheidsstoornis kan ontstaan door een combinatie van erfelijke aanleg, opvoeding en traumatische ervaringen in je jeugd.
Een paranoïde persoonlijkheidsstoornis hoeft geen blijvende nare karaktertrek te zijn, wel een probleem in je relatie met die persoon. De stoornis is te behandelen, maar dit is vaak een langdurig traject.
Als je een borderline persoonlijkheidsstoornis hebt, vertoon je sterke stemmingswisselingen en voel je je erg instabiel. Je kunt opeens heel kwaad zijn en het andere moment weer heel vrolijk of somber. Je kunt impulsief reageren. Iemand met borderline is ontzettend bang om in de steek gelaten te worden.
Schizofrenie, soms ook wel 'psychosegevoeligheidssyndroom' genoemd, valt onder de psychotische stoornissen. Een psychose is een toestand waarbij iemand zijn grip op de realiteit kwijt is. Hij ziet of hoort soms dingen die er niet zijn (hallucinaties) en is overtuigd van bepaalde ideeën die niet kloppen (wanen).
Vaak zijn dit negatieve ervaringen uit het verleden. Fysiek en verbaal geweld, misbruik, verwaarlozing, pesten, en andere trauma's kunnen diepe wonden achterlaten. Maar ook iemand verliezen, een scheiding of ontslagen worden kan veel impact hebben.
Wanneer er constant angstige gevoelens en wantrouwen aanwezig zijn, is er wellicht sprake van ziekelijke achterdocht (ook wel paranoïde). Ziekelijke achterdocht kan meerdere oorzaken hebben, bijvoorbeeld wanneer iemand een traumatische ervaring heeft opgedaan in het verleden.
Een paranoïde persoonlijkheidsstoornis is te behandelen, maar dit kan een langdurig proces zijn. Realiseer je dat de behandelaar jou wil helpen, en dat vrienden en familie jou kunnen ondersteunen.
De beste manier om over je trust issues heen te komen, is om je partner op de hoogte te stellen van deze gevoelens en angsten, en er zelf ook oké mee te worden. Hopelijk kan hij je dan de zekerheid bieden die je nodig hebt. Het zal even tijd nodig hebben, maar het is niet onmogelijk én het is het dubbel en dwars waard.
Als je je vriend of man niet helemaal meer vertrouwt, komt dit meestal doordat je in het verleden een slechte ervaring hebt gehad. Dit kan zijn dat je ex bijvoorbeeld is vreemdgegaan of dat je man of vriend in jullie huidige relatie weleens te ver is gegaan bij een andere vrouw.
Borderline, of tegenwoordig ook wel emotieregulatiestoornis genoemd, is een psychiatrische stoornis (persoonlijkheidsstoornis). Borderline valt onder één van de tien persoonlijkheidsstoornissen.
Als je een theatrale persoonlijkheidsstoornis (histrionische persoonlijkheidsstoornis) hebt sta je erg graag in het middelpunt van de belangstelling. Je komt spontaan, charmant en sociaal over en bent erg aanwezig. Je dikt je gevoelens vaak aan en brengt ze op een dramatische manier.
Als je een antisociale persoonlijkheidsstoornis (ASP) hebt, vertoon je antisociaal gedrag. Je kunt roekeloos, agressief, prikkelbaar, impulsief en onverschillig overkomen. Rekening houden met (de gevoelens van) anderen is lastig en regels worden vaak niet nageleefd.
Hoe krijg je weer vertrouwen in je partner? Erken de pijn en het verdriet en besef dat jullie relatie nooit meer zoals vroeger zal zijn. Betrek je partner bij jouw pijn, zonder hem of haar steeds te beschuldigen. Geef aan hoe je je voelt, spreek je angst uit en spreek uit waar jij behoefte aan hebt.
Als je jaloers bent, wil je iets hebben wat een ander heeft. Het kan daarbij gaan om materiele zaken of eigenschappen. Maar ook om relaties die iemand heeft met anderen. Een andere vorm van jaloezie is een ander iets niet gunnen.
Mensen met overmatige achterdocht hebben vaak last van negatieve gevoelens, vooral depressie en angst. Er bestaan verbanden tussen emotionele processen en paranoia. Zo kunnen veranderingen in angst leiden tot veranderingen in paranoia.
Een psychose begint vaak met niet-specifieke klachten. Iemand verandert bijvoorbeeld in zijn gedrag, lijkt niet langer geïnteresseerd in sociale contacten en wordt minder actief. Vervolgens wordt hij bijvoorbeeld achterdochtig, hoort stemmen, hallucineert en kan niet meer helder denken.
Veelvoorkomende symptomen van schizofrenie zijn wanen, hallucinaties en denkstoornissen, verstoring van aandacht, gebrek aan emoties, en geheugenstoornissen. Daarnaast komt ook depressie veel voor en is het risico op zelfdoding zo'n 10%.
Voorbeelden van omgevingsfactoren die spelen bij schizofrenie zijn (hevige) stress, traumatisch ervaringen, uitsluiting en drugsgebruik. Omdat genetische aanleg een rol speelt wordt schizofrenie ook wel een neurobiologische ontwikkelingsstoornis genoemd.
Mensen met borderline hebben vaak weinig zelfvertrouwen en een negatief zelfbeeld. Ze zijn buitengewoon gevoelig voor opmerkingen die ze als kritiek ervaren. Ze twijfelen constant over wat ze zullen aanpakken en wat ze met hun leven willen. Mensen met borderline kunnen momenten van vervreemding hebben.
Mensen met borderline zijn vaak vrolijk en spontaan en kunnen ook nog eens heel charmant zijn. Meestal zijn mensen met deze stoornis intelligenter dan je denkt. Heb je een relatie met iemand met borderline of ben je zelf een borderliner met een relatie, dan vliegen de vonken ervan af.
Als je borderline hebt, verandert je humeur om de haverklap. Net als je gedachten en je gedrag. Je bent enorm impulsief, denkt zwart-wit en je reageert vaak extreem. Je relaties zijn intens en je wisselt snel van partner.