De pestbacterie (Yersinia pestis) werd via besmette ratten en vlooien overgedragen op de mens en werd vanuit China overgebracht naar Europa via de handelsroutes over land en zee. Samenkomsten werden verboden, pestlijders werden thuis of in pesthuizen geïsoleerd en voor schepen werd een quarantaine ingesteld.
De ziekte begon waarschijnlijk bij marmotten, verspreidde zich via vlooien onder ratten en van daaruit onder de mens. De ziekte verspreidde zich van Azië naar Europa via de handel en soldaten. In 1346 arriveerde de ziekte in de Krim, vanuit de Krim verspreidde de ziekte zich over Europa en Noord-Afrika.
De veroorzaker van de ziekte, Yersinia pestis, circuleert voornamelijk in reservoirs van (in het wild levende) knaagdieren. De transmissie bij dieren verloopt via besmette vlooien.
In de veertiende eeuw werd de wereld getroffen door een ernstige pandemie: de pest, een hele besmettelijke ziekte. Deze werd veroorzaakt door een bacterie. In die tijd was er nog geen medicijn, waardoor er 200 miljoen doden vielen.
De Zwarte Dood (1347-1352)
In de middeleeuwen werden Azië en Europa geteisterd door de builenpest. De pandemie wordt meestal toegeschreven aan de bacterie Yersinia pestis, die gevonden werd in de botten uit de massagraven van de Zwarte Dood. Tijdens deze epidemie kwam een derde van de Europese bevolking om het leven.
Andere symptomen zijn vliegende koorts en gewrichtspijnen. Zonder behandeling is builenpest dodelijk bij 30 tot 75% van de infecties, vaak binnen 72 uur. De andere twee soorten pest - longpest en pestsepsis - zijn in vrijwel alle gevallen dodelijk.
Er wordt algemeen aangenomen dat de Zwarte Dood het gevolg was van de pest, veroorzaakt door infectie met de bacterie Yersinia pestis . Moderne genetische analyses geven aan dat de stam van Y. pestis die tijdens de Zwarte Dood werd geïntroduceerd, voorouderlijk is aan alle bestaande circulerende Y. pestis-stammen waarvan bekend is dat ze ziekten bij mensen veroorzaken.
Wereldwijd komt de pest nog voor in een aantal landen waaronder Madagascar, Congo en Peru. Pestepidemieën ontstonden in het verleden met name wanneer de ziekte bij ratten voor massale sterfte zorgde en de geïnfecteerde vlooien gedwongen werden een andere gastheer te zoeken.
De dood lag overal op de loer. Kindersterfte, dijkdoorbraken, hongersnoden, stadsbranden, dodelijke ziekten, plunderende landsheren of grootschaliger oorlogsgeweld beheersten het dagelijks leven.
Tuberculose is een van de grootste gezondheidscrises ter wereld. In 2020 was het met 1,5 miljoen slachtoffers wereldwijd, na COVID-19, de meest dodelijke besmettelijke ziekte.
Builenpest kent een hoge mortaliteit; zonder behandeling overleeft minder dan 40% van de geïnfecteerde personen. De meeste sterfte vindt tussen de derde en vijfde dag na de eerste symptomen plaats. De builenpest is met antibiotica effectief te behandelen indien de behandeling tijdig gestart wordt.
4,5 Infectie met de pestbacterie kan zich manifesteren als builenpest of als longpest. Bij de builenpest ontstaat op de plaats van de vlooienbeet een pustel met daaromheen een donkere flegmone – vandaar vroeger de naam 'de zwarte dood' (figuur 3).
De oorzaak
Anders dan het COVID-19 virus werd de pest veroorzaakt door een besmettelijke bacterie die werd overgedragen door vlooien. Alleen de longpest - die nog dodelijker was - werd van mens tot mens overgedragen. Maar deze kennis hadden de middeleeuwers niet.
Er werden gebieden van de Kaukasus tot diverse regio's in Centraal-Azië naar voren geschoven als potentiële epicentra. Er bestonden zelfs verschillende theorieën over China, aangezien hier de meeste verschillende bacteriën zijn gevonden die verwant zijn aan de pestbacterie (genaamd Y. pestis).
Een van de beruchtste ziekmakers is Yersinia pestis. In de jaren 541-543 na Christus trof deze pestbacterie het Oost-Romeinse Rijk, ook wel Byzantijnse Rijk genoemd, van keizer Justinianus I. De keizer, naar wie de ziekte is vernoemd, kreeg zelf ook de pest, maar overleefde het.
Pesthuizen. Speciale pestdokters beschermden zich tegen de ondraaglijke stank met in azijn gedoopte sponzen. Soms werd het gezicht beschermd met een masker, gevuld met kruiderijen. Vooral in steden, waar de bevolking dicht opeen leefde, hield de pest huis.
Levensverwachting voor mannen 80,3 en voor vrouwen 83,3
In 2023 was de levensverwachting. (Het gemiddeld aantal nog te verwachten levensjaren op een bepaalde leeftijd. ) bij geboorte 80,3 jaar voor mannen en 83,3 jaar voor vrouwen.
De middeleeuwen staan bekend als een duistere tijd vol ziekte, dood, verderf en viezigheid. Mensen gooiden hun afval gewoon op straat, tandenborstels en zeep waren non-existent, en wie de puberteit haalde was een uitzondering.
Steden en dorpen waren smerig, de straten open riolen; er was geen stromend water en kennis van hygiëne was niet-bestaand . Mest, afval en kadavers van dieren werden in rivieren en sloten gegooid, waardoor het water en de omliggende gebieden werden vergiftigd. Vlooien, ratten en muizen floreerden onder deze omstandigheden.
A: Vlooien raken besmet door zich te voeden met geïnfecteerde dieren zoals chipmunks, prairiehonden, konijnen, grondeekhoorns, rotseekhoorns, boomeekhoorns, muizen en bosratten die besmet zijn met de bacterie . De geïnfecteerde vlooien brengen de pestbacteriën vervolgens over op mensen en andere zoogdieren tijdens het bloedzuigen.
In de middeleeuwen lagen ernstige infectieziekten als de pest, lepra, pokken, cholera voortdurend op de loer, zeker in de (ommuurde) steden. De pest is een infectieziekte die in de 14e tot halverwege de 19e eeuw veelvuldig voorkwam in Europa en enorme aantallen slachtoffers maakte.
De meest voorkomende vorm is builenpest. Andere varianten zijn longpest en septische pest. Deze laatste vorm wordt overgedragen via direct contact met lichaamsvocht, maar kan ook een complicatie zijn bij onbehandelde builen- of longpest.
De edelen op het platteland verloren een deel van hun macht.Handelsactiviteiten in Europa leden eronder, omdat veel mensen stierven.Kooplieden, boeren en ambachtslieden werden welvarender.
De bevindingen waren het resultaat van DNA dat werd geëxtraheerd uit verschillende tanden die werden gevonden in een pestput in Londen . Slachtoffers in Londen stapelden zich in de 14e eeuw zo snel op - zo'n 200 per dag op het hoogtepunt van de pest - dat kerkelijke ambtenaren massagraven of pestputten organiseerden.
De moderne wetenschap heeft ons meer geleerd over de Zwarte Dood. Tegenwoordig kunnen we, in tegenstelling tot de 14e eeuw, snel nieuwe virussen detecteren, hun genoom in kaart brengen en nauwkeurige diagnostische tests voor ziektes ontwikkelen .