Deze paddenstoel is giftig, maar niet zo sterk als vaak wordt beweerd. Van alleen aanraken zijn geen nadelige gevolgen te verwachten. Opeten van een hele paddenstoel kan wel zorgen voor ernstige vergiftigingsverschijnselen.
Slakken - zowel naaktslakken als gewone slakken - eten graag zwammen en dus ook deze vliegenzwam. Daarnaast lusten muizen, konijnen, eekhoorns en ook insecten zoals kevers graag paddenstoelen. Voor menselijke consumptie is de vliegenzwam minder geschikt.
Waar groeit de vliegenzwam? De vliegenzwam kun je op zich bijna overal in Nederland tegenkomen, maar toch zie je ze niet in élk bos. Volgens Wikipedia groeien vliegenzwammen vooral in loofbossen en dan meestal in de buurt van bomen als de berk, de tamme kastanje, de eik, beuk, den of spar.
Zoals de appelboom appels heeft, heeft de schimmel een paddenstoel. Aan de zwamvlok ontstaat een bolletje met een vlies eromheen. Dat groeit. Dan barst het vlies open, en groeit de vliegenzwam verder.
Vliegenzwammen groeien veelal in loofbossen, in nauwe associatie (symbiose) met berk, tamme kastanje, eik, beuk, ook wel met den en spar. Ze vormen een ectomycorrhiza, wat betekent dat het mycelium niet binnendringt in de wortels van de boom, maar de haarwortels aan de buitenkant omgeeft.
Vijf tips voor meer paddenstoelen in je tuin
Ook grote omgevallen stammen mag je laten liggen, ze zijn een bron voor opruimende paddenstoelen, die zeldzaam zijn geworden. Plant een nieuwe boom voor elke gekapte boom. Plant bij voorkeur bomen die in symbiose leven met zwammen: eik, beuk, berk, hazelaar of linde.
Een zwam is een synoniem van schimmel, ook wel fungi genoemd. Een paddenstoel is een schimmel (zwam) of in feite het vruchtlichaam van een schimmel. Het is dus maar een heel klein deel van een schimmel. Vaak ontstaat er verwarring bij het fenomeen vliegenzwam; dat is geen zwam maar een soort paddenstoel.
De Nederlandse naam is afgeleid uit de gedachte dat heksen (soms vermomd als katten) op die plek gedanst zouden hebben. Op de Munse hei onder Oss ligt zo'n heksenkring, hier wil alleen maar heksenkruid groeien. Als men in een heksenkring stapte, kon men hier niet zelf meer uit weg komen.
Op een geschikte plek komt een spoor terecht van een paddenstoel. De spoor ontkiemd en groeit uit tot een mycelium of zwamvlok bestaande uit schimmeldraden. Heksenkringen ontstaan doordat de schimmeldraden in de bodem in alle richtingen even sterk uitgroeien. Het resultaat is een cirkelvormige zwamvlok.
In het verleden hadden deze vlokken een functie in de landbouw. Veehouders vermengden de giftige vlokken met melk of water en plaatsten dat mengsel in de stal, om zo van de vliegen af te komen. Op deze manier is de vliegenzwam aan zijn naam gekomen. Net als alle andere zwammen houdt de vliegenzwam van vocht.
Voorsterbos, Flevoland
Wandel door het enige, echte paddenstoelenreservaat van Europa. Van de 3500 soorten paddenstoelen die Nederland rijk is, vind je er in het Voorsterbos maar liefst 800.
Vliegenzwammen breken organische stoffen af en zetten deze om in anorganische stoffen.
Voor levende gastheren betekent de aanwezigheid van de zwam wel een wisse dood, daar de berkenzwam stoffen produceert die giftig zijn voor de boom en het hout doen rotten. De bijnaam “berkendoder” mag je dus wel serieus nemen.
Dodelijk giftig, veroorzaakt 90% van alle sterfgevallen door paddenstoelvergifting. Daarvoor zijn twee alkaloïden verantwoordelijk: amanitine en phalloidine. Lijkt op de champignon, maar is gelukkig op enkele plaatsen minder algemeen.
Meest voorkomende paddenstoelen in de tuin
In de tuin gaat het in de meeste gevallen om saprofyten. In tegenstelling tot de symbionten en parasiterende soorten leven zij niet met/van levende bomen en planten, maar op dood hout en rottend materiaal.
Vroeger geloofden mensen in het bestaan van heksen. Ze waren er bang voor en daarom verzonnen ze iets om ze te verjagen. Ze groeven cirkels in de grond omdat heksen bang zijn voor cirkels. Deze cirkels vulden ze met een mengsel van knoflook, uien en champignons omdat ze wisten dat heksen een hekel hebben aan die lucht.
Op zich zijn er maar twee doeltreffende manieren om heksenkringen te bestrijden : Met een fungicide: Prik gaten in het gazon ( beluchten ) in en rond de heksenkring met een riek of beluchtingsmachine. Maak dan het gras verschillende malen kletsnat ( eventueel verspreid over enkele dagen ).
Een heksenkring is een cirkelachtige vorm die in je gazon voorkomt. In die cirkel vormen zich in de zomer of herfst (meestal bij vochtig weer) paddenstoelen tot 10 cm. Alle paddenstoelen van de cirkel zijn afkomstig van één zwamvlok die gelijkmatig in alle richtingen groeit.
De zwamvlok of het mycelium is het netwerk van alle draden van een schimmel. De schimmeldraden worden ook wel hyfen genoemd. Meestal zit de zwamvlok onder de grond.
Geen dier, geen plant maar een schimmel
Meestal leeft die schimmel onzichtbaar onder de grond of onder boomschors. Het netwerk aan schimmeldraden krijgt bovengrondse uitlopers waar paddenstoelen groeien en die zien we. De paddenstoel is vergelijkbaar met de vrucht van een appelboom: de appel.
De kastanjechampignon lijkt op de witte champignon, maar heeft een iets meer uitgesproken nootachtige smaak. Je kan ze ook rauw eten, bijvoorbeeld door salades. Maar ze zijn net als de witte champignon ook lekker om te grillen, bakken, er soep van te maken en lekker in combinatie met vlees.
Een heksenkring is een natuurlijk gevormde cirkel van paddenstoelen, afkomstig van één zwamvlok of mycelium (ontelbaar veel fijne schimmeldraden) In Nederland en België is dit meestal de weidekringzwam (Marasmius oreades). Hoe groter de heksenkring wordt, hoe meer impact hij heeft op je gazon.
De oorzaak van het ontstaan van paddenstoelen heeft vaak te maken met de aanwezigheid van organisch materiaal in de grond. Organisch materiaal bestaat uit dood hout, bladeren en andere plantenresten. Een andere oorzaak van paddenstoelen kan de aanwezigheid van stikstof zijn.