Het Vlaggensysteem gaat uit van vier vlaggen voor seksueel gedrag. Aan de hand van zes criteria (toestemming , vrijwilligheid, gelijkwaardigheid, leeftijds- of ontwikkelingsadequaat, contextadequaat en zelfrespect) kan je nagaan onder welke vlag het seksuele gedrag van kinderen of jongeren valt.
Het Sensoa Vlaggensysteem is een in Vlaanderen ontwikkelde methodiek om seksueel gedrag in te schatten en gepast te reageren. Aan de hand van 6 criteria kan je seksueel gedrag indelen in 4 categorieën, van oké naar helemaal niet oké. Ze zijn aangeduid met verschillende kleuren vlaggen.
Het Vlaggensysteem is ontwikkeld door het Vlaams expertisecentrum voor seksuele gezondheid Sensoa in samenwerking met Movisie. In december 2015 is het Vlaggensysteem erkend als Goed Onderbouwd door de erkenningscommissie Maatschappelijke ondersteuning, participatie en veiligheid.
Kruimelpad. Het is mogelijk dat plegers bij het uitkomen van feiten van seksueel verontrustend of grensoverschrijdend gedrag deze feiten gaan ontkennen of minimaliseren. Ga op zoek naar wat de dader nodig heeft om het gestelde gedrag niet meer te plegen. Beoordeel het gedrag, maar niet de persoon.
Bij seksueel grensoverschrijdend gedrag gaat iemand over de grenzen van een ander. Bijvoorbeeld ongewenste aanrakingen, online berichten van seksuele aard, seksuele intimidatie of seksueel misbruik. De ander, de omgeving, maar ook die persoon zelf kan daar grote fysieke, mentale en emotionele schade door oplopen.
Seksueel gezond gedrag is gedrag wat niet schadelijk is voor het eigen lichaam of psychosociaal welzijn. Gedrag is seksueel ongezond als het een (te verwachten) schadelijk of zorgwekkend risico vormt voor de (seksuele) ontwikkeling.
Kinderen kunnen seksueel misbruikt worden door volwassenen, maar ook door andere kinderen die, door hun leeftijd of ontwikkelingsstadium, een machts- of vertrouwenspositie hebben tegenover het slachtoffer. De wet onderscheidt 2 vormen van seksueel misbruik: verkrachting en aanranding van de eerbaarheid.
Wees duidelijk
Fluister het dan of gebruik gebaren; beweeg zijn of haar hand naar de plek op je lijf waar jij deze graag voelt. Of houd deze tegen waar je het aanraken niet fijn vindt. Verzin geen smoesjes om geen seks te hebben, maar wees gewoon duidelijk. Anders blijft de ander misschien aandringen.
Signalen van relationele of seksuele problemen
Zeer meegaand gedrag, of juist agressief en opstandig gedrag. Neiging tot isoleren, depressieve gevoelens. Geen aansluiting bij de groep. Angstige en emotionele reacties, bijvoorbeeld schrikreactie bij aanraken.
We ondersteunen professionals om te praten over seks met vorming en materialen. We geven informatie en advies over seksualiteit en relaties. We ondersteunen mensen met hiv en hun omgeving.
Ongeveer een derde van de meldingen die de inspectie over de gehandicaptenzorg ontvangt gaat over geweld in de zorgrelatie. Hieronder valt ook seksueel grensoverschrijdend gedrag (SGOG); tussen cliënten onderling of tussen zorgverleners en cliënten.
5,2% van de meisjes en 4,3% van de jongens kreeg met minstens één vorm van seksueel grensoverschrijdend gedrag te maken. Het gaat vooral om ongewenst kijken naar borsten of geslachtsdelen en ongewenste seksuele aanrakingen. Jongeren geven aan dat het vooral hun moeder of een broer is die over de grens gaat.
De Normatieve Lijst is een aanvullend werkinstrument bij het Sensoa Vlaggensysteem. Het kan je hel- pen om seksueel gedrag op bepaalde leeftijd correct in te schatten. Je krijgt een overzicht van wat in de wetenschappelijke literatuur geweten is over seksueel gedrag van kinderen en jongeren.
Intimidatie is een andere vorm van manipulatie. Daarbij probeert iemand je gedrag te beïnvloeden door je doelbewust af te schrikken, voor schut te zetten, bang te maken, in verwarring of verlegenheid te brengen of te verlammen.
Bij grensoverschrijdend gedrag dat 'hands-on' plaatsvindt, is er wel sprake van fysiek contact. Dit betreft het seksueel betasten, het binnendringen, variërend van zoenen (gedwongen tongzoen) tot verkrachting, de ernstigste vorm van seksueel grensoverschrijdend gedrag.
“Grensoverschrijdend gedrag komt nog steeds overal en veel te vaak voor. Niet alleen op het werk, maar bijvoorbeeld ook thuis, in cafés, bij de sportvereniging, op school en op straat.
'Mannen zijn vaak een beetje bang om vrouwen te corrigeren, maar er zijn veel meer plekken dan down under waar mannen aangeraakt willen worden. De borstkas en het gezicht zijn zijn ook gevoelige plekken, en de ballen, natuurlijk.
Cijfers seksueel geweld
Volgens het CBS zijn er jaarlijks 100.000 slachtoffers van aanranding, verkrachting en/of misbruik. Hiervan is 90% vrouw en 10% man. Wordt fysieke seksuele intimidatie zoals ongewenste aanrakingen meegeteld, dan ligt het aantal slachtoffers nog veel hoger.
Kinderen vanaf vijftien maanden kunnen seksuele responsen vertonen, zoals blozen, zweten en een verhoogde ademhaling. Jongetjes kunnen een erectie krijgen, hier zijn geen volwassen seksuele gevoelens aan gekoppeld. Vanaf vier jaar kunnen kinderen gevoelens van verliefdheid omschrijven.
Aanranding is iemand dwingen tot het plegen of ondergaan van een ontuchtige handeling. Vaak komt dit neer op het ongewenst aanraken of laten aanraken van geslachtsdelen. Ook zoenen onder dwang valt onder aanranding.
Je ben slachtoffer van seksueel misbruik wanneer je (onder dwang) seksueel contact met iemand hebt gehad die daarbij misbruik heeft gemaakt van het leeftijds- en/of machtsverschil. Bijvoorbeeld: als kind met een volwassene, als cliënt met een hulpverlener of als leerling met een docent.
Vanaf het begin van de puberteit nemen zowel de nieuwsgierigheid naar de andere of de eigen sekse alsook de seksuele aantrekkingskracht en gevoelens van verliefdheid toe. Veel jongeren ervaren dan in het contact met de andere of eigen sekse gevoelens van seksuele opwinding.
Het kan helpen om de dag te vullen met het aangaan van sociale activiteiten – sporten, eten en drinken, huishoudelijk werk, knutselen of gewoon praten met andere mensen. Ten slotte, er is geen goed bewijs dat medicijnen werken bij seksueel ontremd gedrag.