Met promoveren (letterlijk 'promotie maken') wordt het hele proces bedoeld van het doen van een promotieonderzoek, het schrijven van een proefschrift en het verdedigen van het proefschrift voor een commissie (de promotie). Daarna mag iemand zich gepromoveerd noemen en de titel 'doctor' (dr. of PhD) voeren.
Gefeliciteerd met je promotie!
Van promovendus naar doctor.
Vervolgens haalt de pedel de promovendus met de paranimfen op en brengt hen naar de promotiezaal. Volgorde: pedel, paranimf primus, promovendus, paranimf secundus.
Doctorstitel. Zolang u aan het onderzoek en het proefschrift werkt bent u promovendus. Na de openbare verdediging van het proefschrift en het uitreiken van de bul mag u zich doctor noemen. Het behalen van de doctorstitel betekent dat u klaar bent voor een carrière in de wetenschap.
Uit onderzoek van de Universiteit van Amsterdam (2018) blijkt dat promovendi vaker dan gemiddeld psychische klachten hebben. Bijna een derde loopt het risico op een depressie en dat komt vooral door stress en een verstoorde werk-privébalans. Ondanks dat het zwaar is, leer je volgens de promovendi heel veel.
Dat gaat tussen de 2000 en 3500 euro kosten, schat het Promovendi Netwerk Nederland. Gelukkig voor promovendi zijn er meestal potjes waaruit een deel van drukkosten betaald kan worden. De omvang van die potjes verschilt per project en departement.
Promotie betekent op de meeste universiteiten dat de promovendus een rokkostuum draagt, maar dat is niet op iedere universiteit verplicht. Voor de genodigde gasten geldt er geen uitgesproken etiquette. Promotie is voor familie en vrienden feestelijk maar formeel. Meestal dragen zij nette, representatieve kleding.
De Latijnse spreuk wordt traditiegetrouw uitgesproken door de zogeheten pedel van de universiteit, een functionaris die verantwoordelijk is voor een ordentelijk verloop van academische zittingen en promoties. Voordat de pedel “Hora est!” zegt, stampt hij enkele malen met een pedelstaf op de grond.
Paranimfen. Er moeten 2 paranimfen bij de promotieplechtigheid aanwezig zijn ter begeleiding van de promovendus. Dit kunnen collega's, vrienden of familieleden zijn. Dit is strikt een ceremoniële functie.
Bij promovendi speelt iets soortgelijks. Per promotie krijgen universiteiten namelijk een bedrag van de overheid, de zogeheten promotiepremie. Tussen 2009 en 2017 lag dit bedrag vast: zo'n 93.000 euro per promotie. Mede door die premie trokken universiteiten steeds meer promovendi aan.
Wanneer iemand gepromoveerd is gaat/ging de 's' er af, en mag iemand zich laten aanspreken met 'dr. ' of 'doctor'.
Hij deed hiervoor biochemisch onderzoek, waarmee hij had willen promoveren in de farmacie aan de wis- en natuurkundefaculteit en hij deed onderzoek naar voeding waarmee hij had willen promoveren aan de geneeskundefaculteit. Volgens de universiteit is het echter wettelijk niet toegestaan om twee keer te promoveren.
Een promotietraject duurt doorgaans 4 jaar (voltijd). In enkele gevallen kan een traject korter of langer uitpakken. Enerzijds zijn er promotietrajecten van voltijds 3 jaar. Anderzijds besteden buitenpromovendi, die hun promotieonderzoek naast of na hun werk verrichten, vaak meer dan 4 jaar aan hun onderzoek.
Gedurende de zitting wordt de promovendus in een openbaar debat aan de tand gevoeld over het proefschrift met de eventuele stellingen, die hij zo goed mogelijk moet verdedigen. De hele plechtigheid duurt afhankelijk van de universiteit precies 45 minuten (een uur minus het academisch kwartiertje) of een heel uur.
Denk aan een familielid, een goede vriend of vriendin of een studiegenoot. Die laatste is het meest voor de hand liggend omdat hij of zij vaak dagelijks contact met je heeft en dus meer ziet van waar jij mee bezig bent. Maar wie je uiteindelijk kiest, bepaal je zelf. Het is letterlijk jouw dag, jouw feestje!
Het meest zichtbaar is een pedel tijdens de promotieplechtigheid. Hij of zij gaat, evenals de professoren gekleed in een toga, bij de opening van de plechtigheid de hoogleraren, de promovendus en diens paranimfen vóór bij het betreden van de zaal. Tijdens de plechtigheid verlaat de pedel de zaal.
Een Pedel speelt een belangrijke, deels ceremoniële rol bij plechtigheden op een Universiteit. Naast het assisteren van de Rector Magnificus bij de opening van het academisch jaar, Dies Natalis en oraties, ligt het zwaartepunt van zijn functie bij het ondersteunen van promotieplechtigheden.
De Pedel staat in dienst van Universiteit, rector en promovendus. Hij doet ondersteunend administratief werk en helpt promovendi op weg in alle protocollen en procedures. Hij maakt het anderen gemakkelijk en weet goed wat hij daarvoor moet doen (Gever). Hij werkt graag binnen een helder kader, met heldere taken.
Hoewel de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU) inderdaad 3-5 publicaties voorstelt, heeft geen enkele universiteit hierover een eis in het promotiereglement opgenomen. Ook de KNAW stelt nergens dat een proefschrift een aantal publicaties moet bevatten (bron: Promoveren werkt, KNAW 2016).
Om tot promotie te worden toegelaten moet men eerst het doctoraalexamen (een academische graad van doctorandus, meester in de rechten of ingenieur, dan wel Master of Science of Master of Arts) of een daarmee gelijk te stellen examen hebben behaald. Alhoewel niet gebruikelijk zijn hier soms uitzonderingen op mogelijk.
Hoogleraren dragen onder hun toga 'een donkere pantalon of rok'. Leden van de promotiecommissie dragen een zwart jacquet of 'een zwarte, donkergrijze of donkerblauwe jurk of rok'. Promovendi en paranimfen dragen een zwart rokkostuum of 'een zwarte, donkergrijze of donkerblauwe jurk of rok'.
Het totaal aantal gepromoveerden laat een lange periode van gestage stijging zien, van 1.898 in 1991 tot 4.967 in 2016. In 2017 is er voor het eerst een kleine daling tot net boven het niveau van 2015. In 2018 en 2019 stijgt het aantal promoties weer iets, gevolgd door een significante daling in 2020 (-10%) tot 4.460.
Naast netwerken bestaan er de mogelijkheid op zoek te gaan naar een promotieplek buiten je netwerk. Dit kan via kranten, magazines (zoals van Nobiles) en internet. Ook de verschillende sites van de universiteiten en medisch centra hebben vacatures voor promotieplaatsen.
Om PhD-kandidaat te worden, moet je eerst een masterdiploma behalen op de universiteit, uiteraard binnen het vakgebied waarbinnen je wilt promoveren. Vervolgens solliciteer je voor een PhD-plek. Soms moet je hiervoor zelf een onderzoeksvoorstel maken en aantonen dat je genoeg wetenschappelijke bagage hebt.