Hersenen zijn duur. Dan hebben we het niet eens over opleidingsgeld of reparatiekosten, nee: hersenen zijn vooral duur in het dagelijks energieverbruik. Ongeveer een kwart van de totale energieconsumptie van uw lichaam komt linea recta uit de bovenkamer.
De Romeinse kok Apicius beschrijft banketten waar pauwentongen en papegaaienhersens als delicatesse worden geserveerd. Dat zijn hersenen vandaag niet meer. In België, Frankrijk en Italië tref je ze nog wel eens aan op een menukaart, maar in Nederland zijn ze een afvalproduct geworden.
Je hersenen wegen ongeveer 1,5 kilogram. Je huid weegt ongeveer twee keer zoveel als je hersenen. Je hersenen bestaan voor 75% uit water. Je hersenen bestaan uit tientallen miljarden neuronen (zenuwcellen).
Spaanse onderzoekers ontdekten dat mensen minstens tot hun 87ste nog nieuwe hersencellen kunnen aanmaken. Bij andere diersoorten was al aangetoond dat de aanmaak van hersencellen doorgaat, vertelt neurobioloog Paul Lucassen in Nieuws en Co, maar er is al lange tijd discussie over of het bij de mens ook zo werkt.
Als men rekening houdt met de verhouding tussen de lichaamsmassa en die van de hersenen, zijn onze hersenen dubbel zo groot als die van een tuimelaar, en drie keer zo groot als die van een chimpansee.
Gewervelde dieren zoals honden, katten, vissen en vogels hebben bijvoorbeeld hersenen, maar ook krabben, insecten en inktvissen. Dieren zoals ringwormen, slakken, sponzen, anemonen en kwallen hebben geen hersenen.
En wat er precies pijn doet? Je brein zelf niet. Er zitten geen uiteinden van gevoels zenuwen in je hersenen die een signaal van pijn kunnen oppikken en doorgeven aan het gebied in je brein dat pijn verwerkt. Als je met een stokje in je hersenen zou roeren of er een stuk uit- snijdt, dan voel je daar niets van.
Nee, je hersencellen gaan niet dood van alcoholgebruik. Dat is een fabeltje. Het verandert wel de chemische samenstelling van je brein. Als je op regelmatige basis de neurochemie van je hersenen verandert, veranderen op den duur de eiwitten van de cellen.
Zoogdieren zoals mensen maken de meeste hersencellen aan vóór of kort na geboorte. Daarna vernieuwen die cellen niet meer. Er zijn verschillende soorten cellen in je hersenen. Neuronen, de zenuwcellen in je brein, communiceren met elkaar via elektrische signalen.
Het verlies aan hersenweefsel wordt zeer duidelijk vanaf het dagelijks drinken van 6 glazen. Dit verlies heeft o.a. te maken met het feit dat alcohol giftig is voor de hersencellen en met tekorten aan vitamine B1, als gevolg van alcoholgebruik. Jarenlang overmatig drinken zorgt voor het krimpen van de hersenen.
De hersenen bestaan uit witte stof en grijze stof. De grijze stof bestaat uit de cellichamen van zenuwcellen. De witte stof bevat de lange uitlopers (de axonen) van deze zenuwcellen.
De hersenen zijn niet gemaakt van myocyten, de cellen waaruit spieren bestaan, maar uit miljoenen neuronen die onderling verbonden zijn door axonen en dendrieten. Zij regelen alle functies van onze hersenen en ons lichaam. Van ademhaling tot eten of hardlopen, het vermogen om te redeneren, om verliefd te worden, enz.
De kikker – de hersenen wegen 0,1 gram. Het is ongelofelijk dat dit beestje zo weinig nodig heeft om de verschillende functies van het lichaam en bijvoorbeeld de paringsdrift en jachttechniek te sturen.
Op zichzelf hebben hersenen niet echt veel smaak, dus moet je er tijdens het bakken extra smaakstoffen aan toevoegen. In Mexico en El Salvador worden de hersenen verwerkt in tacos en burritos, waar ze met speciale sausjes extra op smaak worden gebracht. Tenslotte kan je de hersenen in een beslagje dompelen en frituren.
De smaakpapillen onderscheiden vijf basale smaken: zoet, zout, zuur, bitter en umami. Deze smaken zijn alleen waarneembaar als ze opgelost zitten in speeksel, en een goede speekselproductie helpt dan ook bij het proeven van eten.
Beweeg iedere dag minimaal 20 a 30 minuten
Je hoeft echt niet elke dag hevig te sporten om je hersenen gezond te houden. Dagelijks een 20 minuten stevig wandelen of fietsen is al heel effectief. Loop bijvoorbeeld iedere dag een ommetje. Lees hier meer informatie over wat bewegen met je hersenen doet.
Noten: ze zijn een bron van vitamine E, een antioxidant. Antioxidanten zijn stoffen die de beschadiging van (hersen)cellen tegengaan. Fruit: blauwe bessen, rode bessen, frambozen, … Deze gezonde snoepjes zijn niet alleen lekker, zomers fruit bevat ook antioxidanten.
Stress is slecht
Je eetgewoontes zijn dus belangrijk voor je brein, maar er is meer wat invloed heeft op de veroudering van je hersenen. "Stress is de hoofdoorzaak", zegt wetenschapsjournalist Mark Mieras. "Van deze crisis hebben een hoop mensen stress.
“Deze stof zaagt rechtstreeks aan je intelligentieniveau – aan hoe slim je kan worden – zonder dat je het meteen merkt.” Neurowetenschappers hebben namelijk ontdekt dat alcohol de uitlopers van je hersencellen – waarmee ze met elkaar in verbinding staan – afbreekt.
Een relatief geringe hoeveelheid alcohol heeft dus geen impact. Dat betekent niet dat je je hersenen niet beschadigt door veel te drinken: de uiteinden van de neuronen, de dendrieten, raken beschadigd zodat de informatie-overdracht gehinderd wordt. Ergo, dommer word je er uiteindelijk wél van.
Het geheugen gaat achteruit, iemand denkt langzamer en kan zich minder goed aanpassen aan nieuwe situaties. Daarnaast worden de hersenen van zware drinkers ook kleiner. Het aantal verbindingen tussen hersencellen neemt af, waardoor er hersencellen afsterven. Ook is er kans op het syndroom van Korsakov en dementie.
Het langetermijngeheugen kan niet vol raken. Door hersenletsel of andere hersenziektes kan het wel worden aangetast.
Die plotselinge rem op actieve zenuwcellen kan zorgen voor klachten als desoriëntatie, verwarring en een tijdelijk verlies van het bewustzijn. Een klap op het hoofd bij contactsport is verraderlijk, menen de Australiërs.
Het gaat met name om drie hersengebieden: de amygdala, de hippocampus en de prefrontale cortex. Deze gebieden vormen het 'angstcircuit' in de hersenen. In de amygdala vindt de emotionele informatieverwerking plaats. Als je gevaar of angst beleeft verwerken je hersenen de informatie daarover allereerst op die plaats.