Tot een kilometer of 35 moet je wel kunnen komen. Zo dik is de aardkorst gemiddeld op de continenten. Niet dat de mens ooit zo ver is geweest, de diepste mijn is 2,7 kilometer, de diepste boring twaalf kilometer.
Lange tijd heeft men gedacht dat dit magma uit de aardmantel afkomstig was. Er zijn nu echter aanwijzingen dat dit materiaal uit een tot nu toe voor onmogelijk gehouden diepte komt: het grensvlak tussen aardmantel en kern, zo'n 3000 km diep. Het vulkanisme van Hawaii is een gevolg van een zogeheten mantelpluim.
Het begon in 1970 op het schiereiland Kola, door een aantal boorgaten te boren vanuit een centraal punt. Het diepste, SG-3, werd afgerond in 1994, waarmee een gat van 12.262 meter diep was gecreëerd, het diepste gat ooit gemaakt door mensen.
Om precies te zijn: 10.911 meter. Tenminste, op die diepte belandden de enige mensen die ooit op die barre en boze plek zijn geweest. In januari 1960 daalden de Zwitserse onderzoeker Jacques Piccard en de Amerikaanse marine-officier Don Walsh in de onderzeeër Triëste af in de Marianentrog.
Het diepste punt is de Challengerdiepte: zo'n 10.925 meter. Die bevindt zich in de Marianentrog, een 2.500 km lange kloof in de zeebodem bij eilandengroep de Marianen.
Het vulkanische gesteente is in de Noordzeeboring aangetroffen op zo'n 1660 meter diepte, maar de harde gesteentelaag en de vulkaanvorm iets ten westen daarvan liggen op zo'n 3300 meter diepte.
Gemiddeld bedraagt de geothermische gradiënt in Nederland ongeveer 30 °C per duizend meter. Op tweeduizend meter diepte bedraagt de gemiddelde temperatuur ongeveer 70 °C. Aardwarmtestudies maken onderscheid tussen lage en hoge enthalpie aardwarmte.
Het boorgat van Kola is 12.262 meter diep. Hoewel dat maar 1/500 van de afstand naar de aardkern is, deden onderzoekers belangrijke ontdekkingen in het 23 cm brede boorgat.
De aardkern is het binnenste deel van de Aarde, dat zich uitstrekt van de onderkant van de aardmantel op zo'n 2900 km diepte tot aan het middelpunt van de Aarde op ongeveer 6370 km diepte. De aardkern omvat 16% van het volume van de Aarde en 32% van de massa.
Op basis van de erfgoedverordening is het verboden om zonder (omgevings)vergunning de bodem dieper dan 40 cm onder de oppervlakte te verstoren, tenzij het gaat om onder andere een gebied met lage archeologische verwachtingswaarde.
De continentale korst heeft een dikte van 35 tot 40 kilometer, maar bij gebergten kan dat oplopen tot wel 80 kilometer dikte. De aardkorst 'drijft' als het ware op de aardmantel, die zich plastisch gedraagt. Door platentektoniek drijven de aardplaten op de aardmantel.
De aardmantel of kortweg mantel is de laag in de Aarde die direct onder de korst ligt. De mantel begint op enkele tientallen kilometers diepte en is ongeveer 2900 km dik.
Het afgekoelde water gaat terug de grond in en kan later weer worden gebruikt als de aarde het daar van nature weer heeft opgewarmd. 1 van de voordelen van aardwarmte is dat het dus nooit opraakt.
Het binnenste van de aarde koelt heel langzaam af en daardoor groeit de binnenkern terwijl de vloeibare buitenkern langzaam kleiner wordt. Op de lange termijn heeft dat invloed op de convectiestromen in de buitenkern en de dynamo die het magneetveld veroorzaakt.
Bij vulkaanuitbarstingen kunnen flinke hoeveelheden lava worden uitgestoten. Raakt dat spul dan niet op? Het korte antwoord op de vraag of lava kan opraken, is: nee, niet zolang de aarde is zoals ze nu is.
Delen van de aarde volgens het mechanisch model
In dit model zijn de aardlagen onderverdeeld in: Lithosfeer, asthenosfeer, mesosfeer en endosfeer.
Aardwarmte is warmte die in de ondergrond aanwezig is. In Nederland is op 100 meter diepte de temperatuur ongeveer 11-12 graden en constant. Deze warmte kan met aardwarmtepompen worden gewonnen door het water op te pompen.
De 'ongestoorde' bodemtemperatuur (tussen de 2 en 200 meter diepte) ligt in Nederland ongeveer tussen de 8 °C en 14 °C (met ongestoord bedoelen we, zonder dat er gebruik wordt gemaakt van bodemenergie). Vaak zien we dat de temperatuur in stedelijke gebieden iets hoger ligt dan op het platteland.
Door de boringen naar olie en gas zijn de diepten tussen 2 en 3 km in een groot deel van Nederland aardig bekend; de lagen tussen 2 en 3 km levert warmte op van 70-90 graden C (een stukje onder het maaiveld is het ca. 10 graden C en 2 km van 30 graden/km geeft inderdaad ca. 70 graden C).
Dit zijn bijvoorbeeld sommige metalen, zoals staal en titanium en kristallen van kwarts of zirkoon.
Ondiepe bodemenergie (tot 500 meter diep)
Ondiepe bodemenergie is lage temperatuur warmte (15-20°C) en koude (6-10°C) uit de bodem. De warmte en koude worden gewonnen uit en opgeslagen in aquifers.
De temperatuur van de aarde is op 150 meter diepte constant 8 à 10 graden. BEO staat voor: Boorgaten Energie Opslag. Een net van buizen waarin het water door de bodem gekoeld of verwarmd wordt, vormt als het ware een reusachtige chauffage onder de grond.
Hoe diep gaat een warmtepomp de grond in? De diepte is afhankelijk van de captatietechniek: Horizontale captatie: ongeveer 1,2 meter diep, over een grote oppervlakte. Verticale captatie: tot 150 meter diep, op één of meerdere boorpunten.
Kostbare investering: aardwarmte is een dure investering, relatief 'jonge' technologie. Samenwerking noodzakelijk: om aardwarmte kosteneffectief te winnen, moeten er duizenden woningen (en/of meerdere bedrijven) worden aangesloten in de buurt van de winningslocatie.