In stressvolle tijden of situaties verhoogt de amygdala de aanmaak van adrenaline, noradrenaline en cortisol. Is de stress chronisch van karakter? Dan blijft de amygdala constant stresshormonen aanmaken, wat de hippocampus en frontale lob in het
Neurowetenschapper dr.
Teveel stress leidt tot een overwerkte Hippocampus en dat schaadt je Frontale Lob, die je Amygdala moet remmen. Een ongeremde Amygdala betekent een ontketening van negatieve emoties. Wat weer stress in de Hypothalamus aanwakkert. Het is dus een vicieuze cirkel.
Te lang te veel stress, of spanning, zorgt ervoor dat je hersenen minder goed functioneren. Hierdoor kun je bijvoorbeeld vaker dingen gaan vergeten, snel afgeleid zijn en gevoeliger zijn voor negatieve emoties. Dit is te voorkomen door je hersenen voldoende rustmomenten te geven.
Angst- en stressgevoelens die jij soms ervaart, worden dus door dit hersengebied getriggerd. De amygdala maakt namelijk deel uit van wat ook wel het ´emotionele brein´ genoemd wordt en gaat onder andere over je vecht- en vluchtmechanisme. Wanneer je iets wilt maar een blokkade voelt, is veelal je amygdala actief.
De hippocampus speelt een belangrijke rol bij de regulatie van stress. Bij dreigend gevaar verhoogt de amygdala tijdelijk de aanmaak van het stresshormoon cortisol. Is het stressmoment voorbij, dan zorgt de hippocampus dat de cortisolspiegel weer daalt naar normale waarden.
Overactieve amygdala kalmeren en resetten
Gelukkig zijn er verschillende manieren om dit hersengebied te kalmeren, door het duidelijk te maken dat er geen acuut gevaar dreigt. Denk hierbij met name aan activiteiten die je parasympatische zenuwstelsel stimuleren, zoals yoga, mediteren en wandelen in de natuur.
NOTE 1 De amygdala is een amandelvormige structuur die betrokken is bij het aansturen en verwerken van verschillende emoties, en maakt deel uit van het limbisch systeem. De amygdala staat in verbinding met de orbitofrontale cortex, de thalamus, de hypothalamus en de hippocampus.
Dan reageerde het stresssysteem direct: Het autonome zenuwstelsel wordt geactiveerd, waardoor de hartslag omhoog gaat en de bloedsomloop stijgt. De bloedtoevoer naar vitale organen neemt toe, terwijl het naar spijsverteringsorganen juist afneemt (dat komt later wel weer). Stresshormonen worden vrijgelaten in het bloed.
Bij angst gaat een signaal van de hypofyse naar de bijnieren waar stresshormonen als adrenaline en cortisol aangemaakt worden. Bij de groep mensen die verstart en vlucht wordt er meer cortisol aangemaakt.
Dit breingedeelte is betrokken bij veel emotionele en cognitieve functies. Hierdoor gaat een burn-out vaak ten koste van zaken zoals het denk- en leervermogen, concentratievermogen, probleemoplossend vermogen, geheugen en het vermogen om beslissingen te nemen.
Stress of angst kan ervoor zorgen dat je (onbewust) de spieren in de hals en keel aanspant. Dit kan een brokgevoel in de keel veroorzaken. Sommige mensen slikken heel bewust speeksel en slijm door dat gedurende de hele dag geproduceerd wordt. Door dit bewust slikken, de hele dag door, kan ook een brokgevoel ontstaan.
Door een slechter geheugen (de hippocampus wordt aangetast), kost alles steeds meer energie. Op lange termijn leidt chronische stress zelfs tot depressiviteit, een gejaagd gevoel, extreme vermoeidheid en constante pijn in je lichaam. Dat is hoe chronische stress je lichaam sloopt.
Stress-hormonen zijn heel nuttig tijdens een acute stresssituatie. Deze zorgen onder andere voor een versnelde doorbloeding doordat het hart sneller gaat pompen, het aanspannen van de spieren en versnelling van de ademhaling.
Hersencellen maken minder goed contact met elkaar en trekken zich terug. Je wordt daardoor minder goed in staat jezelf te remmen of je gedrag te sturen. Je concentratie gaat achteruit en je emoties vliegen alle kanten op. Ook in de Hippocampus, een dieperliggend gedeelte in de hersenen, treedt een soort krimp op.
Als je prikkels niet goed kunt selecteren en/of prikkels langzamer dan gebruikelijk verwerkt dan ontvangen de hersenen teveel prikkels. Alles komt tegelijkertijd en/of even sterk binnen. Hierdoor raakt je brein overbelast en kun je geen nieuwe informatie meer opnemen of verwerken.
Het langetermijngeheugen kan niet vol raken. Door hersenletsel of andere hersenziektes kan het wel worden aangetast.
Depressie en angst komen vaak in combinatie met elkaar voor. Meer dan 25% van de oudere mensen met een angststoornis heeft ook een depressie. Het samen voorkomen van angstklachten en depressie komt vaker voor bij meer ernstigere depressies.
Boodschapperstoffen (neurotransmitters) spelen een grote rol in het angstcircuit in de hersenen. Het gaat vooral om de stoffen serotonine, dopamine en noradrenaline. Bij mensen met een angststoornis werken deze boodschapperstoffen niet goed.
De mogelijke gevolgen van onvoldoende rust en ontspanning:
Chronische klachten kunnen je gezondheid flink aantasten. Jouw immuunsysteem wordt zwakker. Jouw hormoonhuishouding kan uit balans raken. Jij gaat roofbouw plegen op je energie, lichaam en gezondheid.
Ons afweersysteem houdt de bacteriën prima onder controle, totdat stress-hormonen de afweer onderdrukken – en daarvoor is hard bewijs. Stress kan dus een duw richting ziekte geven. En dan niet alleen richting psychische klachten zoals overspannenheid of burn-out, maar bijvoorbeeld ook de oogziekte serosa.
Het limbische systeem ligt aan de rand onder de hersenkwabben. Het hele limbische systeem wordt gevormd door een groep hersenstructuren in de grote hersenen die betrokken zijn bij emotie, emotieregulering, emotioneel geheugen, genot en motivatie.
Het emotionele geheugen is een sterk geheugen, dat andere geheugens (zoals het semantisch en het episodisch geheugen) zo aan de kant kan zetten. Ons brein geeft altijd voorrang aan emoties. Dat helpt ons bij het kiezen tussen vluchten of vechten. Zelfs in het onderwijs speelt dit een rol.
Het breinnetwerk dat verantwoordelijk is voor het ervaren van emoties is het limbisch systeem. Hersengebieden die onderdeel zijn van het limbische systeem zijn onder andere de amygdala, de hippocampus, de nucleus accumbens, en delen van de frontale cortex. Het limbisch systeem zit diep in de hersenen.