Bij emotionele verwaarlozing gaat het vaak juist om dingen die ouders níet doen: ze geven een kind geen aandacht, liefde, emotionele steun en bevestiging. Of hun gedrag is heel onvoorspelbaar, het ene moment lief, het andere moment afwijzend, waardoor een kind geen veiligheid voelt.
Emotionele verwaarlozing valt onder de categorie vroegkinderlijke trauma's. Dat klinkt heel heftig, en de gevolgen zijn dat ook, toch hoeft het niet altijd als zodanig te zijn ervaren. Sterker nog, in eerste instantie lijkt het alsof er nooit iets is gebeurd. En dat is het nu precies.
Emotionele verwaarlozing heeft te maken met een gebrek aan afstemming. Als kind kun je de eigen emotie niet benoemen en plaatsen. We hebben daar de ouder voor nodig. Als de ouder zich kan afstemmen op de behoeften en gevoelens van het kind, leert het kind via de ouder welke emoties het ervaart.
Hoelang het duurt voordat iemand een trauma verwerkt heeft, verschilt sterk per persoon. Van een eenvoudig trauma heb je minimaal één tot drie maanden last.
Emotionele/psychische mishandeling is in Nederland (nog) niet apart strafbaar. Daders worden vooral vervolgd als het gebeurt in combinatie met fysiek of seksueel geweld. Toch biedt de wet wel aanknopingspunten om aangifte te doen.
EMDR, ofwel Eye Movement Desensitization and Reprocessing, vervaagt de levendigheid van een herinnering en de pijnlijke emoties die eraan gekoppeld zijn. Het trauma blijft niet langer in jouw heden, waardoor je het steeds opnieuw beleeft, maar wordt echt verleden tijd.
Je partner kan zich bijvoorbeeld niet afstemmen op jouw gevoelens, ook al geef je die wel aan. Of ontkent je gevoelens en doet je verzanden in eindeloze wel/niet discussies. Dit leidt op den duur tot vereenzaming binnen de relatie. Je 'verhongert' emotioneel als het ware.
Emotionele mishandeling, lichamelijke verwaarlozing, emotionele verwaarlozing, getuige van huiselijk geweld: 4 vormen van verwaarlozing.
Het kan de fysieke afwezigheid van de vader of moeder in een gezin zijn, bijvoorbeeld bezet door zijn of haar werk, activiteiten buitenshuis of opgaan in hobby's. Bezigheden die zoveel tijd kosten dat je nauwelijks thuis bent, of thuiskomt als de kinderen al in bed liggen.
Kenmerken emotioneel onvolwassen gedrag
Je toont je niet graag kwetsbaar en schaamte wil je vermijden. Je ergert je continu aan anderen. Weigeren te bekennen dat je zelf ook iets fout hebt gedaan. Niet openstaan voor het leren van nieuwe dingen.
Een ouder die zijn kind psychische verwaarloost, knuffelt het bijvoorbeeld nooit, troost het niet als het verdrietig is, negeert het als het om aandacht vraagt of is niet in staat die te geven, speelt niet met het kind of luistert niet als het kind iets vertelt. De ouder is als het ware emotioneel afwezig.
“Mensen die emotioneel uitgeput zijn, durven al eens extreme uitspraken te doen. Ze flappen dingen eruit zonder daar op het moment zelf over na te denken. Maar achteraf gaan de hersenen in overdrive en piekeren ze zich suf over wat ze gezegd hebben.
Theoretisch valt psychische mishandeling in het Wetboek van Strafrecht onder mishandeling. Maar hoe maak je psychische mishandeling aantoonbaar? In het geval van partnergeweld adviseert de politie slachtoffers om concreet bewijsmateriaal te verzamelen, in de vorm van filmpjes of tekstberichten.
Word je door iemand in je omgeving gekleineerd, geïntimideerd of gepest? Dan kan er sprake zijn van geestelijke mishandeling. Geestelijke mishandeling wordt ook wel psychische of emotionele mishandeling genoemd.
Psychische verwaarlozing
Van emotionele verwaarlozing is sprake wanneer ouders langdurig tekort schieten in responsiviteit en het geven van positieve aandacht aan het kind. Wanneer ouders onvoldoende ouderlijk gezag uitoefenen of onvoldoende structuur bieden, is sprake van pedagogische verwaarlozing.
EMDR is niet gevaarlijk wanneer de behandeling wordt uitgevoerd door ervaren EMDR therapeuten. EMDR kan gevaarlijk zijn wanneer een onervaren begeleider het protocol niet goed opvolgt. Er kunnen dan bijvoorbeeld nieuwe trauma's bij je naar boven komen, waar je vervolgens niet de juiste nazorg voor krijgt.
Je reageert soms alsof de traumatische gebeurtenis opnieuw plaatsvindt. Je voelt je erg angstig als je wordt geconfronteerd met iets wat met deze gebeurtenis in verband staat. De reacties kunnen zowel psychisch als lichamelijk van aard zijn, denk aan een snellere hartslag of ademhaling, trillen en zweten.
Zo'n traumatische ervaring kan je leven helemaal ontregelen. Het kost tijd om van zo'n gebeurtenis te herstellen. Je verwerkt de gebeurtenis langzaam en pakt de draad van het dagelijks leven weer op. Hoe lang zo'n verwerking duurt, is voor iedereen verschillend.
Doe iets creatiefs, daarmee kom je in verbinding met het innerlijke kind in jezelf. Doe de dingen waar je gelukkig van wordt! Creëer positieve ervaringen in je leven, kom uit je comfortzone. Zorg dat je aan je zelfvertrouwen gaat werken, elke dag, in plaats van dat je deze afbrokkelt, wees hier bewust van.
Dit proces van inzien wat je als kind geleerd hebt en dat gedrag veranderen, noemen we reparenting. Reparenting is dus eigenlijk jezelf opnieuw emotioneel opvoeden. Wat je als kind niet hebt gekregen, maar wel nodig had, ga jij nu aan jezelf geven.
Bovenaan staat natuurlijk: omdat je van elkaar houdt en oprecht om elkaar geeft. Als dit niet de belangrijkste reden is, dan zou het dat in ieder geval wel moeten zijn. Een misstap, een ziekte, een externe factor, noem het maar op allemaal. Als de liefde er nog is dan is er altijd hoop.