De Nederlandse bodem is een mix van meerdere bodemsoorten. We hebben onder meer zand, klei en grind. De bodem verandert voortdurend in Nederland door diverse invloeden. Zo heeft het weer een aanzienlijke invloed op de bodem, maar ook dieren zorgen voor verandering in de bodem.
De belangrijkste grondsoorten in Nederland zijn zeeklei, rivierklei, veen, leem, zand en löss. Deze grondsoorten komen voor in bepaalde landschappen.
De bodemvruchtbaarheid wordt bepaald door de chemische, fysische en biologische eigenschappen van de bodem. Bodemleven, zoals wormen, aaltjes, schimmels en bacteriën, zorgen ervoor dat de bodem vruchtbaar blijft. Hoe meer variatie in het bodemleven, hoe beter het is voor de (vruchtbaarheid van de) bodem.
De meeste planten verkiezen een licht zure grond (pH tussen 5,5 en 7). Maar zuurminnende planten zoals azalea's en rododendrons voelen zich het best bij een pH tussen en 4,0 en 5,5. Kalkminnende planten zoals buxus en lavendel daarentegen verkiezen een licht alkalische bodem (pH tussen 7,0 en 7,5).
Er is sprake van infertiliteit als onomstotelijk is vastgesteld dat bij een (echt)paar één of beide partners niet in staat is om nakomelingen te krijgen. Zolang dat niet is vastgesteld, wordt gesproken van subfertiliteit, verminderde vruchtbaarheid.
Zandgrond vruchtbaar maken
Zandgrond hoef je dus niet waterdoorlatend te maken maar afhankelijk van het soort zand heeft deze dus voeding nodig. Deze voeding kan je toevoegen aan de grond. Dit kan Turf, stalmest, compost of grond zijn uit het bos.
Zanddeeltjes verweren nauwelijks en bevatten over het algemeen weinig voedingsstoffen. Zandgronden zijn voor de nutriëntenlevering sterk afhankelijk van organische stof. Uit organische stof komen bij de mineralisatie belangrijke elementen, zoals stikstof (N), fosfaat (P) en zwavel (S) beschikbaar.
Turf, stalmest, compost kan je ook toevoegen om de grond te verbeteren. Zorg voor een goede combinatie van zwart grond, compost en mest. Potgrond zal de bomen verstikken. Bij kleigrond is het van belang om een goede afwatering te hebben zodat de grond luchtig wordt en voldoende zuurstof krijgt te maken.
Je kunt de bodem verbeteren door de eerste 20 centimeter tuingrond eenmalig goed los te maken door te spitten en daarna hoogwaardige compost in de bovenste grondlaag aan te brengen. Daarna doet de natuur de rest. Gebruik geen GFT compost of andere, vaak goedkope of gratis af te halen, compostsoorten.
Dit uiterlijk, alle laagjes horizonten op elkaar, noemen we een bodemprofiel. Bodemprofielen zijn vaak heel oud, doordat het erg lang duurt om een horizont te vormen. De bodem in Nederland is ongeveer 10.000 tot 15.000 jaar oud. Dit klinkt heel oud, maar is eigenlijk nog best jong in vergelijking tot andere bodems.
De PH waarde van de grond heeft een waarde van 0 tot 14, waarbij 7 neutraal is. Grond met een PH waarde van lager dan 7 is een zure grond. Grond met een PH waarde hoger dan 7 noem je een basisch of alkalisch milieu.
Veen komt vooral voor in gematigde vochtige streken. In Nederland en België is het meeste veen gevormd in het Atlanticum, waarschijnlijk door het vochtoverschot dat optrad door de overgang van naaldbos naar loofbos in die periode, en de stijging van de grondwaterspiegel onder invloed van de zeespiegelstijging.
Veengrond minder zuur maken
Veengrond is een supervruchtbare grondsoort, omdat deze voor het grootste deel uit organische stof bestaat. Maar daarom is hij ook heel zuur. Rododendrons en heideplanten houden daar wel van, maar voor andere planten mag de zuurgraad omlaag.
Het oudste gesteente dat in Nederland is aangeboord ligt op een diepte van 2920 meter in de Noordzee, ten westen van Hoek van Holland, en stamt uit het Siluur, de periode tussen 443 en 417 miljoen jaar geleden.
Zand wordt aangevoerd door rivieren. In Nederland hebben Schelde, Maas, Rijn, Oostduitse rivieren en de Eridanos (een voormalige riviersysteem ten noorden van ons land) zand van verder afgelegen gebieden aangevoerd.
Wat te doen als je de zuurheid kent? Indien je grond zuurder wil maken om sommige planten een juiste bodem te geven, vul de grond dan aan met turf of afgemaaid gras. Is de grond te zuur om planten te kweken, voeg dan kalk toe of compost. De grond meer of minder zuur maken, doe je niet in één seizoen.
Een bosgrond, een natuurgrond, is geen agrarisch perceel dat zo nodig regelmatig wordt bekalkt om de pH op niveau te krijgen, en te houden, om zo een optimale gewasproductie te realiseren. Maar misschien is onze natuur wel een herstelronde waard.
We spreken over arme grond bij een bodem die niet voldoende voedingsstoffen en organismen bevat om planten optimaal te doen groeien.
Van nature is kleigrond meestal neutraal tot basisch, dat wil zeggen kalkrijk. Zandgrond kan alle kanten op, aan de kust is de zandgrond vaak basisch, op de Veluwe meestal zuur. Veengrond is vrijwel altijd van nature zuur, dat wil zeggen kalkarm.
Leem en klei zijn fijner dan zand. Ze houden het water en de voedingsstoffen beter vast. Ze zijn dus van nature vruchtbaarder dan zandgronden en kunnen in een droogteperiode de planten langer van water voorzien. Je moet dus minder snel gieten.
Een vruchtbare en levende bodem is superbelangrijk voor de planten die erop groeien: het rijke bodemleven – met honderden levende organismen zoals wormen, schimmels en bacteriën – breekt het organisch materiaal af en maakt de voedingsstoffen beschikbaar voor de tomatenplanten wanneer ze die nodig hebben.
Terra Preta (zwarte bodems in het Portugees) is de verzamelterm voor de donker gekleurde gronden in het stroomgebied van de Amazone die door menselijke bewoning zijn ontstaan. De bodems danken hun naam aan de zwarte kleur, die het gevolg is van de aanwezigheid van stukjes houtskool en ander organisch materiaal.
Kleigrond is vruchtbaar, maar weinig doorlatend. Goed losmaken bij de aanleg en bij voorkeur met een mulchlaag werken. Voor de structuur is op oudere, kalkarme kleigronden een bekalking nuttig. Verder zoveel mogelijk humus doorwerken en eventueel ook grof zand.
Een goede grond is luchtig, voldoende vochtig en met voedingsstoffen die de planten laten groeien. De volgende factoren zijn hierbij van belang: - De grondsoort. De soort grond (klei, zavel, zand, veen) is belangrijk voor de groei van planten.