Tot 2015 kregen mensen met een handicap die niet makkelijk aan het werk konden, een Wajong-uitkering. De uitkering bestaat nog, maar sindsdien zijn de regels zo streng geworden dat zelfs mensen met autisme of het Syndroom van Down er vaak niet voor in aanmerking komen.
7.7 WAJONG
Een aantal jongeren en volwassenen met autisme beschikt inmiddels over een WAJONG- uitkering. Mogelijk zijn er anderen die nog niet weten dat zij hier, vanwege het autisme, een beroep op kunnen doen.
Mensen met autisme die na een periode te hebben gewerkt in de Werkloosheidswet (WW) terechtkomen, krijgen ook geen UWV-ondersteuning. 'Ondanks hun autisme-diagnose komen zij niet in aanmerking voor zaken als jobcoaching', zei Van der Rol. 'Daarvoor moeten zij eerst in de WIA terecht zien te komen.
U komt in aanmerking voor een Wajong-uitkering als u door een ziekte of handicap nooit meer kunt werken. En als 1 van deze situaties voor u geldt: u heeft op de dag dat u 18 jaar wordt een ziekte of handicap; u kreeg na uw 18e en voor de dag dat u 30 jaar werd een ziekte of handicap.
Er bestaat geen 'standaard' werkomgeving die geschikt is voor werknemers met autisme. Autisme kan invloed hebben op veel verschillende (cognitieve en sociale) functies en vaardigheden, zoals het verwerken van zintuiglijke prikkels, sociale contacten met collega's of het werk plannen en organiseren.
Veel mensen met autisme geven de voorkeur aan een computer en kantoor gerelateerde baan. Ook vind je werknemers met autisme in wetenschappelijke beroepen, of als tekenaar, schrijver, onderzoeker of een baan gerelateerd aan muziek.
Dat heeft veel nadelen, maar ook voordelen, zoals een goede focus, zegt Bon. Zij kreeg allemaal onderzoeken en inderdaad, de diagnose autisme volgde én het advies om maximaal 20 uur per week te werken. Zo kon ze de hoeveelheid prikkels doseren.
Tot 2015 kregen mensen met een handicap die niet makkelijk aan het werk konden, een Wajong-uitkering. De uitkering bestaat nog, maar sindsdien zijn de regels zo streng geworden dat zelfs mensen met autisme of het Syndroom van Down er vaak niet voor in aanmerking komen.
Je kunt altijd (levenslang) terugvallen op je Wajong-uitkering als je je baan verliest. Als je een opleiding volgt, hou je je volledige uitkering. Als je je baan verliest (of bepaalde aanvullingen verliest door de nieuwe regels) krijg je een jaar de tijd om een nieuwe baan te vinden.
Het duurt ongeveer 14 weken voordat het UWV uw aanvraag heeft behandeld. Als u in aanmerking komt voor Wajong, kijkt het UWV samen met u wat u wel kunt. Samen kijken jullie dan naar werk dat past bij uw mogelijkheden. Hierbij krijgt u de hulp die u nodig heeft om te starten met het werk en het blijven werken.
Als je niet meer dan € 150,- per maand en € 1.500,- per jaar krijgt, heeft dit geen gevolgen voor je Wajong of WW-uitkering. Ontvang je meer? Dan verrekent het UWV de volledige vergoeding met je uitkering. Ontvang je een hogere onkostenvergoeding?
Als er te veel interne of externe prikkels zijn in korte tijd, zo veel dat het niet meer met een beetje achterstand verwerkt kan worden, kan er een soort kortsluiting optreden in je hoofd. Dan kan het gebeuren dat je explodeert (autistic meltdown) of dichtklapt (autistic shutdown).
Opnieuw Wajong
Als uw situatie verandert, kunt u opnieuw een Wajong-uitkering krijgen als u aan de voorwaarden voldoet. U wordt bijvoorbeeld werkloos, of uw gezondheid gaat achteruit. U ontvangt de Wajong-uitkering dan tot uw AOW-leeftijd. Geef wijzigingen in uw situatie altijd door aan UWV.
Als u uw uitkering wilt stoppen, dan geeft u dit aan ons door met het formulier 'Doorgeven wijzigingen als u een WIA-, WAO-, WAZ- of Wajong-uitkering heeft'.
Ten slotte wil je weten wat het verschil is tussen de WIA en de Wajong. De WIA is een werknemersverzekering , waar je (als werknemer) pas na 2 jaar ziekte recht op hebt/kan hebben, terwijl de Wajong een sociale voorziening is. Hier hoef je geen werknemer voor te zijn.
Met een Wajong-uitkering is het in principe mogelijk om een hypotheek aan te vragen. De hoogte van de hypotheek is daarbij wel afhankelijk van je gehele persoonlijke situatie en van de soort Wajong-uitkering die je ontvangt.
Nieuwe regels Wajong
Als Wajongers gaan werken hebben ze een hoger inkomen dan als ze alleen een uitkering krijgen. Als Wajongers werken houden ze naast hun uitkering 30 cent van iedere euro die ze verdienen. Als Wajongers werken met loondispensatie houden ze meer dan 30 cent per euro.
Voor Wajongers in de oude Wajong en Wajong2010 die mogelijkheden tot arbeidsparticipatie (arbeidsvermogen) hebben is de uitkering 70% van het wettelijk minimumloon. Per 1 juli 2021 is dit € 1.190,70 bruto per maand (exclusief vakantiegeld) voor mensen van 21 jaar en ouder.
U kunt Wajong krijgen als u vanaf jonge leeftijd een ziekte en handicap heeft. En daardoor alleen met hulp of begeleiding aan het werk kunt, of helemaal niet kunt werken. Als u (nog) niet minimaal 75% van het minimum(jeugd)loon kunt verdienen, krijgt u een (aanvullende) Wajong-uitkering.
Samenwonen of trouwen of het krijgen van kinderen heeft allemaal geen invloed op de hoogte van je Wajonguitkering.
Sommige kinderen met autisme lijken minder behoefte aan slapen te hebben. Zij kunnen zich op wakkere momenten uitstekend bezig houden, zonder hun ouders uit hun slaap te houden. Vergeleken met leeftijdgenoten zonder autisme is de algemene slaapkwaliteit beduidend slechter.
In de praktijk blijkt dat er een uitstekende samenwerking kan ontstaan, waarin een medewerker met autisme prima kan floreren. Waarin de leidinggevende zich niet onzeker of gefrustreerd voelt, maar weet wat hij kan doen in de aansturing en begeleiding van zijn medewerker.
Het wordt gekenmerkt door alomtegenwoordige, langdurige (meestal meer dan drie maanden) uitputting, verlies van vaardigheden en verminderde tolerantie voor prikkels'.