Een tekenbeet is normaal gesproken pijnloos, maar er kan wel jeuk optreden. Ook kan er een bultje ontstaan. Jeuk of een bultje betekent niet direct dat je de ziekte van Lyme krijgt.
Deze huidirritatie is pas dagen of weken na de tekenbeet zichtbaar en wordt langzaam groter. Een aantal andere klachten die kunnen duiden op de ziekte van Lyme zijn: Griepverschijnselen (zoals hoofdpijn, koorts en een stijve nek)
Je kunt een tekenbeet herkennen aan een minuscuul zwart puntje, dat op je huid ligt. Vaak ontstaat daar binnen drie dagen een rood vlekje omheen. Dit vlekje verdwijnt na een week weer.
Op de plaats van de beet ontstaat vaak binnen 3 dagen een vlekje, zoals bij de meeste insectenbeten: bij een lichte huidskleur: een rode of blauwrode vlek. bij een donkere huidskleur: een gelig of blauwige vlek rond de tekenbeet.
' Voel je een tekenbeet? 'In Nederland komen vooral zachte teken voor, als ze bijten voel je dit niet. Wel kan je jeuk of irritatie aan de huid krijgen als de teek er langer zit.
Testen en behandelen direct na de tekenbeet
In de Nederlandse richtlijn bestaat deze uit een éénmalige dosis antibiotica binnen 72 uur na de beet, wanneer de teek langer dan 24 uur* vastzat.
Meestal leggen teken hun nest in gebieden waar het warm is en de lucht vochtig is. Meestal bevinden ze zich tussen vochtige bladeren en in gras waar veel schaduw over valt. Nesten worden vaak gemaakt op een beschutte plaats. Hoewel ze het hele jaar door actief zijn, zijn ze extra actief tussen maart en oktober.
De huiduitslag door de ziekte van Lyme is niet altijd een karakteristieke 'rode ring', maar kan ook een egaal gekleurde vlek zijn. Bij 1 op de 3 mensen met een huiduitslag door de ziekte van Lyme ontstaat zo'n egaal gekleurde vlek.
Elk jaar worden ruim 1 miljoen mensen door een teek gebeten. Ongeveer 2 op de 100 mensen krijgen de ziekte van Lyme na een tekenbeet, zo'n 27.000 mensen per jaar.
Waarschijnlijk kan een infectie dus ook optreden zonder de zo karakteristieke huidafwijking. Daardoor kan het voorkomen dat een arts bij zulke ziekteverschijnselen niet direct aan de ziekte van Lyme denkt. Bij de meerderheid gaan ook deze klachten vanzelf over en houdt men er geen restverschijnselen aan over.
Teken kunnen overal op het lichaam bijten. Vergeet niet de liezen, bilspleet, oksels, onder de randen van ondergoed, achter de oren en rond de haargrens in je nek goed te controleren. Sommige van deze plekken kan je zelf moeilijk zien, gebruik hierbij een spiegel of laat iemand anders controleren.
Schrijf antibiotische profylaxe alleen voor: binnen 3 dagen (d.w.z. 72 uur) na verwijdering van de teek; bij patiënten van 8 jaar of ouder, zonder symptomen van de ziekte van Lyme; wanneer er geen contra-indicaties zijn voor doxycycline (zoals zwangerschap).
Verwijder een teek zo snel mogelijk uit de huid met een pincet of tekenverwijderaar. Gebruik bij het verwijderen van een teek bij voorkeur een puntig pincet zonder ribbels. Pak de teek zo dicht mogelijk bij de huid en voorkom dat je hem leegknijpt. Trek de teek in een rechte beweging uit de huid.
De ziekte van Lyme ontwikkelt zich vaak traag: verschillende symptomen kunnen in de loop van weken tot maanden na een tekenbeet ontstaan, maar soms ook pas jaren erna.
Gebruik voor het verwijderen van teken geen zeep, alcohol, olie of benzine. Dit verhoogt de kans op besmetting.
De meest gebruikte laboratoriumtest voor de ziekte van Lyme is een serologische test. Deze test meet niet of je ziek bent, maar meet de reactie van het lichaam op de bacterie die de ziekte van Lyme veroorzaakt. Een “positieve” uitslag betekent dat je lichaam antistoffen heeft die deze bacterie herkent.
De standaard bloedtest om de ziekte van Lyme vast te stellen, heet de ELISA-test. Dit is een bloedtest die moet aantonen of het lichaam antistoffen heeft aangemaakt tegen de Borrelia-bacterie. In Nederland wordt deze Lyme test maar liefst 500.000 keer per jaar uitgevoerd.
Wanneer de diagnose Lyme-Borreliose gesteld is, zou er behandeld moeten worden zolang de symptomen blijven voortduren. Wanneer er sprake is van terugkeer van symptomen na behandeling, moet weer met antibiotica behandeld worden.
De meest waarschijnlijke plaatsen van besmetting zijn: de Sallandse Heuvelrug, de Utrechtse Heuvelrug, Twente en de Achterhoek (zie bijgevoegde kaart). Aan de grens met Duitsland in de Achterhoek en ten oosten van Nijmegen is het TBE-virus in kleine knaagdieren gevonden.
Hoe ziet huiduitslag eruit ? Een huiduitslag is een plots verschijnen van rode, roze of paarsrode bultjes of vlekjes op een bepaalde lichaamsdeel (bijv. het gezicht of de handen) of over grotere delen van het lichaam. Wanneer de gehele huid rood is spreken we ook wel van erytrodermie.
Indien de ziekte niet, onvoldoende of te laat behandeld is, kan een patiënt chronische lyme ontwikkelen. Bij een Erythema Migrans (EM) (rode huiduitslag in de vorm van een vlek of kring na een tekenbeet) is een behandeling met antibiotica noodzakelijk.
Slechts bij een klein deel van de mensen leidt een tekenbeet tot de ziekte van Lyme. Bij veel patiënten geneest de ziekte volledig door een antibioticakuur van tien dagen tot vier weken.
Gewassen kleding kan geen levende teken bevatten
Wel als je ze wast op 60 graden of in de droger. Kledingstukken die niet op 60 graden kunnen worden gewassen, moet je dus goed controleren. Zo kun je voorkomen dat een teek je lang na een natuurwandeling alsnog bijt.
Geschikte oliën tegen vlooien en teken zijn bijvoorbeeld Lavendel, Lemongrass, Tea tree, Eucalyptus, Pepermunt of een combinatie hiervan. Je kunt ze verdunnen in water, eventueel met een scheutje azijn er in.
Een plakkende kledingroller of kleefroller, kan bij het controleren van de kleding een handig hulpmiddel zijn. Hoewel teken de wasmachine (< 60 graden) vaak overleven, gaan ze meestal wel dood als je de kleding een half uur in de wasdroger doet, teken kunnen niet tegen droge lucht.