Het verschil tussen frituurolie en zonnebloemolie heeft te maken met de samenstelling: frituurolie is namelijk een samengesteld product waarvoor verschillende plantaardige oliën worden gebruikt. Naast zonnebloemolie kun je eveneens in arachideolie, sojaolie en maïsolie frituren.
Vervanger voor zonnebloemolie tijdens frituren
Gebruik jij normaal gesproken zonnebloemolie? Je kunt deze vervangen door frituurolie, dit is een mix van verschillende plantaardige oliën. Ook arachide-, rijst-, sla- en sojaolie zijn erg geschikt om in te frituren.
Het beste om in te bakken of te frituren is olie of zachte of vloeibare margarine uit een fles. Behalve vloeibaar frituurvet is gewone plantaardige olie, zoals zonnebloemolie en olijfolie, ook geschikt om in te frituren.
Die vetzuren zijn ongezonder voor ons lichaam omdat ze moeilijker verbrand worden. Arachideolie is sterk en hittebestendig, maar bevat wel allergenen waar lang niet iedereen tegen kan. Zonnebloemolie is de betere grondstof voor frituurolie. Dat heeft vooral met de vetzuursamenstelling te maken.
De winnaar: Kokosolie is de gezondste keuze voor frituren
Uit onderzoek blijkt dat zelfs na 8 uur continu frituren bij 180°C de kwaliteit niet afneemt (2). Meer dan 90% van de vetzuren in kokosolie zijn verzadigd, waardoor het zeer goed tegen verhitting kan.
Wat betreft temperatuur kun je het beste frituren tussen 150 en 175 graden Celsius. Als je lager dan 150 graden frituurt, neemt het eten veel vet op en is de smaak van je frites of snack minder. Boven de 175 graden kan het eten aan de buitenkant verbranden voordat de binnenkant gaar is.
Cafetaria's die Verantwoord Frituren gebruiken vloeibaar frituurvet of frituurolie. Daarin zitten, in vergelijking met vaste frituurvetten, veel onverzadigde vetzuren in. Onverzadigde vetzuren helpen een normaal cholesterolgehalte te behouden.
Doordat zonnebloemolie voornamelijk uit meervoudig onverzadigde vetten bestaat, kunnen deze gemakkelijk oxideren. Er komen dan, volgens onderzoekers vooral bij zonnebloemolie, schadelijke aldehyden vrij. Deze aldehyden kunnen het DNA beschadigen en daarmee ziektes in de hand werken.
Bak, braad, wok of frituur bij voorkeur in gewone (goedkope) olijfolie, arachideolie, zonnebloemolie of maïsolie. Lijnzaadolie en extra vierge olijfolie kun je beter niet verhitten.
"We noemen een olie gezond als die rijk is aan onverzadigde vetzuren. Oliesoorten met veel verzadigde vetten sorteren we in de categorie 'ongezond", legt hij uit. Hij raadt aan om vooral olijfolie, koolzaadolie en sojaboonolie te gebruiken.
Een veelgenoemde vervanger voor zonnebloemolie is arachideolie. Deze olie wordt uit pinda's gewonnen en smaakt daar ook een beetje naar. Verder zijn raapzaadolie, koolzaadolie, olijfolie (absoluut geen extra vierge) en maisolie goede alternatieven.
Frituurvet en (bak)olie kun je inleveren bij een inzamelpunt bij jou in de buurt. Giet het afgekoelde frituurvet terug in de originele verpakking of in een lege plastic fles. Is er geen inzamelpunt in de buurt? Dan kun je het ook weggooien bij het restafval.
Heb je een airfryer, dan kun je meer dan alleen frituren: doordat deze met hetelucht werkt, kun je ook grillen, stomen, poffen of verwarmen, zoals je in een oven kunt doen. Daarin kun je dan weer geen producten klaarmaken met een beslagje, zoals churros, tempura, oliebollen.
Het is aan te raden gebruikte frituurolie nooit aan te vullen met nieuwe olie. Oude olie kan met zuurstof reageren en ranzig worden. Bovendien ontstaan er sneller schadelijke stoffen zoals PAK's. Als de frituurolie 5 tot 7 keer is gebruikt, is het advies de olie te vervangen.
Gebruik voor het oliebollen bakken een neutrale olie, zoals zonnebloemolie, arachide olie of slaolie. Gebruik geen frituurvet. Dit vet wordt hard tijdens het afkoelen, waardoor er een wit laagje rondom de oliebollen komt. Ze smaken hierdoor minder lekker.
Stoffen in de olie verbranden dan en breken af, waardoor de olie daarna niet meer geschikt is om te eten. Oliën met een rookpunt onder de 180 °C zijn: extra vierge olijfolie en lijnzaadolie. Die zijn dus niet geschikt voor bakken, wokken, braden en frituren. Ook roomboter is hier niet geschikt voor.
Zonnebloemolie bevat net als olijfolie veel onverzadigbare vetzuren, maar doordat dit meervoudige vetzuren zijn is zonnebloem veel beter bestand tegen verhitting. Zonnebloemolie is geschikt voor bakken, braden en frituren.
Bij het bakken wordt de temperatuur van olie 200 tot 220 graden. Bij olijf- en zonnebloemolie komen bij verhitting boven 180 graden schadelijke stoffen vrij. Dit gebeurt niet bij arachide-, kokos- of palmolie, deze kunnen veilig gebruikt worden.
Zonnebloemolie is duur en schaars, als gevolg van de oorlog in Oekraïne. Afhankelijk van wat u ermee wilt doen, zijn er gelukkig alternatieven beschikbaar. Tot voor kort was zonnebloemolie een van de voordeligste oliesoorten, een stuk goedkoper dan bijvoorbeeld olijfolie.
Zonnebloemolie bestaat voor ongeveer negentig procent uit gezonde onverzadigde vetten. Hierdoor is zonnebloemolie gezond in vergelijking met harde bak- of braadproducten die veel ongezonde verzadigde vetten bevatten.
Het bakken van je ei kan met verschillende voedingsproducten. Je kan een ei bakken met bijvoorbeeld zonnebloem, olijfolie, met bakboter of met een cooking spray.
,,Ook avocado-olie is heel goed om te koken. Arachideolie, ghee en frituurolie kun je gebruiken om te frituren”, aldus Joshi. Voor het garneren van gerechten en voor sausjes adviseert ze extra vierge olijfolie of sesamolie.
Sommige recepten zeggen de frietjes te spoelen eens ze gesneden zijn, andere raden aan dat net niet te doen: er blijft zo meer zetmeel op de frietjes zitten, wat ze krokanter maakt. Frietjes worden traditioneel gebakken in dierlijk vet (ossenwit en/of paardenvet).
Vast frituurvet bevat minder onverzadigde vetzuren dan vloeibaar frituurvet of olie. Vast frituurvet is in dozen verpakt, met daarin verschillende wikkels met blokken frituurvet. Vloeibaar frituurvet en -olie zijn rijk aan onverzadigde vetzuren die het cholesterolgehalte verlagen.