De vragers naar arbeid zijn de werkgevers die vragen naar het arbeidsvermogen van werknemers. Concreet zijn dit bedrijven, organisaties en de overheid die naar arbeid vragen. Hoe meer vraag er op de arbeidsmarkt is en dus hoe meer bezette banen en openstaande vacatures er zijn, hoe hoger de werkgelegenheid is.
Vraag naar arbeid wordt uitgeoefend door werkgevers (en zelfstandigen): zij vragen arbeidskracht. Schommelingen in de productie als gevolg van veranderingen in de bestedingen aan goederen en diensten noemen we conjunctuurschommelingen. Vraag naar arbeid en aanbod van arbeid bepalen de prijs van arbeid: het loon.
Zelfstandigen zijn tegelijkertijd vrager en aanbieder van arbeid. Aanbod van arbeid = werknemers + zelfstandigen + werklozen. Samen vormen werknemers, werklozen en zelfstandigen het aanbod van arbeid of de beroepsbevolking. Werknemers en zelfstandigen samen vormen de werkgelegenheid in een land.
Vraag op de arbeidsmarkt = werkgelegenheid (en vacatures)
zijn de werkgevers die de productiefactor arbeid (personeel) nodig hebben voor hun productieproces.
Werkgelegenheid in personen of in arbeidsjaren
= het aantal mensen dat een betaalde baan heeft. Dit getal is vooral van belang wanneer we willen zien voor hoeveel mensen er wel/geen werk is.
De vraag op de arbeidsmarkt komt van werkgevers: zij vragen namelijk om arbeid. Je kunt zien hoe groot de vraag is door te kijken naar de werkgelegenheid: de hoeveelheid bezette banen plus het aantal openstaande vacatures. Het aanbod op de arbeidsmarkt komt van de beroepsbevolking: zij bieden namelijk hun arbeid aan.
Op de arbeidsmarkt gaat het om vraag en aanbod. Het aanbod wordt bepaald door de mensen die willen en kunnen werken. De vraag is afhankelijk van het aantal werkenden dat nodig is bij bedrijven en organisaties. De overheid probeert met allerlei maatregelen vraag en aanbod zo goed mogelijk op elkaar te laten aansluiten.
'Als er recessie is, zijn er minder vacatures en meer werklozen. Groeit de economie, dan ontstaat er krapte op de arbeidsmarkt. ' Tweede oorzaak is de vergrijzing.
De belangrijkste invloeden op de arbeidsmarkt, zijn de beroepsbevolking, de werkloosheid, de demografische invloeden, de economie zowel nationaal als internationaal en de ontwikkelingen die op dit moment plaatsvinden op de arbeidsmarkt. De beïnvloedende factoren zorgen ervoor dat er veel werk te vinden is of weinig.
Een van de grote oorzaken is vergrijzing, en dat die eraan zit te komen, weten demografen al jaren. Vergrijzing betekent dat er meer mensen met pensioen gaan dan er op de arbeidsmarkt bij komen. Sectoren met hoge vergrijzing zijn op dit moment onder meer de overheid, onderwijs en transport.
De arbeidsmarkt heeft twee kernfuncties. Allereerst wordt er een prijs tot stand gebracht. Dit is het loon dat de werkgever aan de werknemer betaalt voor diens arbeidsvermogen. Daarnaast is er sprake van allocatie waarbij het arbeidsvermogen verdeeld wordt.
De wet van vraag en aanbod houdt in dat op een competitieve markt de prijs van een product tot stand komt onder invloed van het handelen van kopers (vragers, consumenten) en verkopers (aanbieders, producenten). De prijs evolueert hierbij naar dat niveau waar gevraagde en aangeboden hoeveelheden aan elkaar gelijk zijn.
Een abstracte markt omvat het geheel van vraag en aanbod zonder dat er een plaats is waar vragers (kopers) en aanbieders (verkopers) elkaar ontmoeten. De vraag en aanbod bepalen de prijs. Op de arbeidsmarkt komen vraag naar arbeid en aanbod samen. Hierdoor wordt bepaald hoeveel mensen daadwerkelijk arbeid verrichten.
In het eerste kwartaal van 2022 hebben 19 van de 35 regio's in Nederland te maken met een zeer krappe arbeidsmarkt. In deze regio's zijn er dus veel meer vacatures dan werkzoekenden. In de arbeidsmarktregio Midden-Utrecht is de arbeidsmarkt volgens de Spanningsindicator het krapst van heel Nederland.
Het huidige personeelstekort heeft meerdere oorzaken. Zo hebben we aan de ene kant te maken met vergrijzing en worden er steeds minder kinderen geboren, wat ervoor zorgt dat de populatie werkenden afneemt. Tegelijkertijd maken we, nu de coronacrisis (deels) voorbij is, een sterke economische groei door.
Als de samenstelling van het personeelsbestand verandert, beïnvloedt dit de gemiddelde loonkostenstijging. Neemt het aandeel ouderen en hoger opgeleiden toe, dan stijgen de gemiddelde loonkosten.
De toename overtreft het record van 392.000 vacatures van het vorige kwartaal. Er stonden afgelopen kwartaal 133 vacatures tegenover elke 100 werklozen, tegen 106 vacatures per 100 eind 2021. Bij alle bedrijfstakken was meer werk. In de handel, zakelijke dienstverlening en zorg waren de meeste vacatures.
De jeugdwerkloosheid nam het sterkst af, 3,2 procentpunt bij jonge mannen en 1,8 procentpunt bij jonge vrouwen. Bij 25- tot 65-jarigen was de afname minder groot. Bij 65-plussers steeg de werkloosheid.
De arbeidsmarkt is een benaming voor de interactie tussen de vraag naar en het aanbod van arbeidskrachten. Het is geen centrale locatie waar deze elkaar fysiek ontmoeten maar meer een abstracte markt. Uitzonderingen daarop daargelaten, zoals georganiseerde banenmarkten via gemeenten of bureaus.
Bij alle bedrijfstakken was meer werk. In de handel, zakelijke dienstverlening en zorg waren de meeste vacatures. Gezamenlijk zijn deze drie bedrijfstakken goed voor de helft van alle openstaande vacatures. Samen met de horeca, de industrie, de informatie en communicatie, en de bouwnijverheid vormen ze de top 7.
Het aanbod van arbeid is gelijk aan de beroepsbevolking: alle personen van 15 tot 75 jaar die betaald werk hebben (werkzame beroepsbevolking), of die geen betaald werk hebben, recent naar betaald werk hebben gezocht en daarvoor direct beschikbaar zijn (werkloze beroepsbevolking).
De beroepsbevolking kan worden onderverdeeld in de werkzame en werkloze beroepsbevolking. In het tweede kwartaal van 2022 behoorden 9,5 miljoen mensen tot de werkzame beroepsbevolking, 93 duizend meer dan het kwartaal ervoor. De werkloze beroepsbevolking bestond uit 327 duizend personen.
De Arbeidsmarktanalyse
We onderzoeken de arbeidsmarktkansen voor individuele medewerkers op basis van organisatie- of sectorspecifieke beroepen, opleidingenvereisten, functievereisten, cultuur, structuur en processen. Het inventariseren van bestaande functies en functieprofielen binnen de organisatie of sector.