Mensen jonger dan 18 jaar, tenzij in uitzonderlijke gevallen. Mensen met symptomen van apenpokken of andere ernstige ziekte of acute infectie met koorts. Mensen die als kind werden gevaccineerd tegen pokken, tenzij ze immuungecompromitteerd zijn.
U kunt gevaccineerd worden tegen apenpokken als u tot een risicogroep behoort.
Het monkeypoxvirus is nu vooral gevonden bij mannen die seks hebben met mannen. Maar iedereen kan het krijgen. Je krijgt het virus als je dicht bij elkaar bent. Of je homo, hetero, vrouw of man bent, maakt niet uit.
Het vaccin
Sinds 2013 is Imvanex® in Europa geregistreerd als vaccin ter bescherming tegen pokken. Het vaccin is nu op 22 juli 2022 ook geregistreerd als vaccin voor de bescherming tegen monkeypox. Imvanex® bevat een levend verzwakt virus dat zich niet kan vermenigvuldigen in het lichaam.
Het aantal mensen dat sinds de uitbraak in Nederland besmet is geraakt met monkeypox bedraagt 818, waarvan 6 vrouwen. Iedereen kan monkeypox krijgen en het virus komt voor in alle leeftijdscategorieën.
Apenpokken doet een beetje aan dat andere pokkenvirus, de waterpokken. Bijna elk kind krijgt die ziekte wel een keer. De symptomen lijken op die van apenpokken. Als je waterpokken hebt krijg je vlekjes, blaasjes en korstjes over je hele lichaam.
Iedereen kan monkeypox krijgen en het virus komt voor in alle leeftijdscategorieën. De meeste besmettingen zijn tot nu toe gevonden bij MSM (mannen die seks hebben met mannen). Het grootste risico op besmetting hebben mannen die vaak seks hebben en meerdere partners hebben.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) stelt dat apenpokken een gerapporteerd sterftecijfer heeft van tussen de 1 en 10 procent. Dat geldt voor de Congostam. De West-Afrikaanse stam is dodelijk in ongeveer 1 op de 100 gemelde gevallen.
Symptomen van monkeypox (apenpokken)
koorts. hoofdpijn. spierpijn. gezwollen lymfeklieren.
Wat is Monkeypox (apenpokken)?
Deze zoönose (ziekte die van dier op mens kan overgaan) komt vooral voor bij knaagdieren in Afrika. De ziekte verloopt bij mensen meestal mild. In mei 2022 werd de ziekte bij mensen in Europa vastgesteld die geen directe link met de gebieden in Afrika hadden.
Polymerasekettingreactie (PCR) is de laboratoriumtest die de voorkeur heeft, gezien de nauwkeurigheid en gevoeligheid ervan. Hiervoor zijn optimale diagnostische monsters voor apenpokken afkomstig van huidlaesies – het dak of vocht van blaasjes en puisten, en droge korsten. Waar mogelijk is biopsie een optie.
Symptomen van apenpokken
De ziekte begint vaak, maar niet altijd, met koorts, hoofdpijn, spierpijn, gezwollen lymfeklieren, rillingen en moeheid. Na 1-3 dagen verschijnt er uitslag. Deze uitslag begint met vlekken, die overgaan in blaasjes.
De vochtblaasjes veranderen in etterende zweertjes en drogen uiteindelijk in tot korstjes. Ze verdwijnen bijna steeds spontaan. Mensen met een apenpokkenvirusinfectie zijn 2 tot 4 weken ziek. Het risico op overlijden schommelt tussen 3 en 6%.
Meestal niet gevaarlijk
Het virus lijkt voor de meeste mensen niet gevaarlijk, maar kan dodelijk zijn voor mensen met een heel zwakke afweer. Dat komt in Europa bijna nooit voor. Je kunt er wel een tijdje goed ziek van zijn. Na een paar weken genees je vanzelf.
Het vaccin geeft niet direct goede bescherming na de eerste prik. Het hoogtepunt van beschermende antistoffen is 2 weken na de 2e vaccinatie. Dat is ongeveer 6 weken na de eerste prik. Bij personen die maar één vaccinatie van de GGD nodig hebben, is het hoogtepunt van beschermende antistoffen twee weken na de prik.
In Nederland komt het nog niet zo vaak voor. Mensen die de ziekte in Nederland hebben zijn meestal mannen die seks hebben met mannen. Maar iedereen kan het krijgen. Apenpokken is nog steeds erg zeldzaam.
Of ik pijn had, vroegen ze. De bultjes kriebelden, maar pijn? Dat gelukkig niet.”
Dat komt doordat op Aruba, Bonaire, Curaçao en in Suriname de naam apenpokken vaak gebruikt wordt om de ziekte krentenbaard aan te duiden. Krentenbaard is een huidinfectie die veroorzaakt wordt door een bacterie en vaak voorkomt in Nederland. Het apenpokkenvirus is een nieuw fenomeen voor Nederland.
In Nederland en in andere landen kunnen mensen, die hoog risico lopen om besmet te raken, hiermee een prik krijgen. Komt iemand met apenpokken in het ziekenhuis? Dan zijn er ook medicijnen die mogelijk helpen. In Europa is Tecovirimat toegelaten.
De ziekte begint vaak met koorts, hoofdpijn, spierpijn, gezwollen lymfeklieren, rillingen en moeheid, meldt het RIVM. Na een tot drie dagen krijg je een uitslag die meestal in het gezicht begint en die daarna over het hele lichaam verschijnt. Deze uitslag begint met vlekken die overgaan in blaasjes.
Kun je maar een keer monkeypox krijgen? Als je de ziekte hebt gehad krijg je meestal de ziekte niet nog een keer. Of dat na vaccinatie ook zo is, weten we niet zeker. Mogelijk kun je nog wel blaasjes krijgen door direct huid-op-huidcontact met iemand met monkeypox en die blaasjes zijn besmettelijk.
Van ongeveer negenduizend mensen is de seksuele geaardheid bekend, en bij ongeveer 97 procent van hen gaat het om mannen die seks hebben met mannen. Iets meer dan drieduizend positief geteste mensen hebben ook hiv. Bij ruim tweehonderd vrouwen is het apenpokkenvirus vastgesteld.
De tijd tussen besmet raken en ziek worden ligt bij de apenpokken tussen de 5 en 21 dagen. De gemiddelde incubatietijd ligt op 8,5 dag, maar het kan dus tot 3 weken duren voordat je klachten krijgt. Iemand is besmettelijk totdat de korstjes van de huid zijn afgevallen. Dit kan twee tot drie weken duren.
Kinderen, ouderen en mensen met een kwetsbare gezondheid lopen het meest gevaar het virus op te lopen. Grootste risicogroep zijn homoseksuele mannen. Maar de ziekte is dus niet overdraagbaar door seks alleen. Het gebeurt wél tijdens de seks.