Sommige dieren, zoals egels, vleermuizen, hazelmuizen en hamsters houden een winterslaap. Andere dieren, zoals beren, en dassen houden een winterrust.
Voorbeelden van zoogdieren die een winterslaap houden zijn vleermuizen en egels. Ook sommige reptielen, zoals bepaalde soorten schildpadden en slangen, en amfibieën houden een winterslaap. Van de Nuttalls nachtzwaluw is bekend dat deze als een van de weinige vogels een winterslaap houdt.
Warmbloedige dieren Grofweg zijn er twee groepen dieren warmbloedig te noemen: de vogels en de zoogdieren. Vogels en zoogdieren houden de temperatuur van hun lichaam ongeveer gelijk. Ze zijn meestal warmer dan de temperatuur van hun omgeving.
Als het winter is slapen ze aan een stuk door, totdat het weer warmer wordt. Dieren die een winterslaap houden, worden tussendoor dus niet wakker om te eten. Koudbloedige dieren Koudbloedige dieren, zoals insecten en wormen, hebben ook zo hun problemen in de winter. Hun temperatuur past zich altijd aan de omgeving aan.
Deze dieren houden geen winterslaap
De dwergmuis is constant op zoek naar eten, dat in de koude wintermaanden hoofdzakelijk bestaat uit insecten. Daarnaast zijn er ook dieren die geen winterslaap houden, maar een winterrust. Beren, dassen en eekhoorns zijn daar bekende voorbeelden van.
Maar hoe doen ze dat en waarom? Sommige dieren, zoals egels, vleermuizen, hazelmuizen en hamsters houden een winterslaap. Andere dieren, zoals beren, en dassen houden een winterrust.
Leefwijze en voedsel
Een konijn is plaatstrouw en houdt geen winterslaap. Meestal wonen de konijnen in uitgebreide, zelfgegraven gangenstelsels met vele gangen en kamers (wrangen), maar soms wonen ze in oude vossen- of dassenburchten.
Ze leven vaak boven de boomgrens en brengen de zomer door met foerageren, jagen en paren. In de winter houden ze hun winterslaap.
In geval van nood/extreme kou of iets anders, kan een slak 3 jaar zonder te eten slapen.
Winterrust. De bruine beer houdt niet echt een winterslaap, maar wel een winterrust. Deze wordt gehouden in een ondergronds hol of een grot. Deze bedekt hij met twijgen, mos, bladeren en ander droog materiaal.
In deze context heeft warmbloedigheid een aantal voordelen ten opzichte van koudbloedige dieren. Omdat warmbloedige dieren een hogere temperatuur hebben – en daarmee snel een koortsreactie kunnen oproepen – worden zij niet beperkt door de veranderlijke temperaturen in hun omgeving.
Bij koudbloedige dieren verandert de temperatuur van het lichaam mee met de omgeving. Als een vis bijvoorbeeld in koud water zwemt, zal zijn lichaam bijvoorbeeld afkoelen. Maar bij warmbloedige dieren gebeurt dat bijvoorbeeld niet. Als het buiten warmer of kouder wordt blijft de lichaamstemperatuur van vogels gelijk.
Amerikaanse onderzoekers hebben een warmbloedige koningsvis ontdekt. Het is voor zover bekend de enige vis die warm bloed door zijn hele lichaam kan laten stromen. Dat stelt hem in staat om in diep, koud water op vissen en inktvissen te jagen.
Ten eerste houdt de beer niet echt een winterslaap. Bij beren heet dat winterrust. Beren gaan in de zogenoemde winterrust vanwege hun omvang. Zoogdieren die in winterslaap gaan, zijn echt de hele winter niet te zien.
Lange tijd werd gedacht dat primaten (apen, halfapen en mensapen) geen winterslaap houden. De meeste primaten komen voor in tropische of subtropische gebieden, waar er het hele jaar voedsel te vinden is. Toch blijkt dat ook in subtropische gebieden er voedselschaarste kan zijn gedurende een deel van het jaar.
Vogels houden geen winterslaap, daarom is het extra belangrijk dat ze goed doorvoed blijven, zeker wanneer het kouder wordt en hun vetreserves dienen als warme mantel om hun te beschermen tegen de kou.
Het korte antwoord is ja, vissen slapen. De manier waarop ze slapen is echter totaal anders dan bij mensen, zoogdieren en de meeste andere dieren. Tijdens het slapen komen de meeste vissen in een rusttoestand waarin ze stil blijven, een lagere stofwisseling hebben, minder ademhalen en minder hersenactiviteit hebben.
Een luiaard heet niet voor niets een luiaard: is heel erg lui. Hij slaapt wel zo'n 8 tot 9 uur per dag. En hij kruipt heeeel traag van tak tot tak.
Koala (20-22 uur)
Het slaperigste dier in de wereld is de koala. Vooral in het eerste jaar is de koala extra lui. De eerste 6 maanden slaapt hij in de buidel van zijn moeder en het halfjaar daarna luiert hij lekker verder op de rug van zijn moeder. Heel veel actiever worden koala's niet.
Lang wakker
Wel zijn er dieren die langere tijd niet slapen. Meerlo: “Mannetjes strandlopers slapen tijdens de voortplantingstijd wekenlang nauwelijks. Ze zijn te druk met het verdedigen van hun territorium. Dit is een van de weinige studies waarbij de hersenactiviteit in het wild is gemeten.
Naast vele vogels zijn er ook andere dieren die migreren. Voorbeelden hiervan zijn sommige soorten vlinders, padden, palingen, walvissen, rendieren, gnoes en zeeschildpadden. Vlinders die migreren zijn de monarchvlinder, de oranje luzernevlinder en de bogongvlinder.
Roofdieren, bijvoorbeeld tijgers en leeuwen, slapen net erg veel en lang (tot 20 uur per dag!), vooral overdag. Ze moeten 's nachts natuurlijk klaarwakker zijn om op jacht te gaan.
Een konijn kan tot ca -15 -20 graden buiten blijven. Voor jonge, zieke en oudere dieren zijn dit te lage temperaturen. Plaats het hok dan bijvoorbeeld in de schuur. Is het erg koud dan kun je eventueel iets meer droogvoer (krachtvoer) geven, regelmatig wegen en ontlasting checken is belangrijk.
Veel dieren houden winterslaap. Kikkers, egels, vleermuizen, salamanders… Een vos niet.
Konijnen hebben snel last van warmte. Konijnen kunnen niet transpireren of hijgen om warmte kwijt te raken. Bij temperaturen boven de 20 graden kunnen zij al last krijgen van de warmte. Jaarlijks sterven er helaas nog veel konijnen aan oververhitting.