Denk bijvoorbeeld aan herhaaldelijk seksueel misbruik, incest, huiselijk geweld, sexting, oorlogservaringen, genocide, martelingen of langdurige pesterijen. Maar er zijn ook beroepsgebonden trauma's bijvoorbeeld onder militairen, politie-agenten, ambulancepersoneel en zorgprofessionals.
Er zijn twee verschillende soorten trauma's. Bij het eerste soort is er één keer iets gebeurd wat traumatisch was voor jou. Dit heet een enkelvoudig trauma. Bij het tweede soort heb je meerdere nare ervaringen gehad over een langere periode.
“Emotionele verwaarlozing blijft nu te vaak onzichtbaar.” Jacqueline Hovens, psychiater in het LUMC, onderscheidde in haar onderzoek vier soorten jeugdtrauma's: seksueel misbruik, fysieke mishandeling, emotioneel misbruik en emotionele verwaarlozing.
Herbelevingen
Nare herinneringen; beelden en gedachten die zich vaak opdringen. Angstige dromen over de traumatische gebeurtenis. Je reageert soms alsof de traumatische gebeurtenis opnieuw plaatsvindt. Je voelt je erg angstig als je wordt geconfronteerd met iets wat met deze gebeurtenis in verband staat.
Onder Vroegkinderlijke Chronische Traumatisering wordt verstaan: de schadelijke psychische, biologische en sociale gevolgen van (een combinatie van) stressvolle en potentieel traumatische gebeurtenissen tijdens de kinderjaren.
Verband met trauma
Oorzaken zijn vaak stress door negatieve jeugdervaringen (verwaarlozing, misbruik en mishandeling; Wolf & Baglivio, 2017). Negatieve emotionaliteit als gevolg van trauma lijdt vaak tot rigide persoonlijkheidstrekken en dwang die verward kunnen worden met autisme ( Stöfsel & Mooren, 2016).
Wat is symbiosetrauma? Een complex begrip: letterlijk betekent dit dat er een trauma is ontstaan tussen ouders en kind in de symbiose. Met als gevolg dat het kind de traumagevoelens overneemt van de ouder.
Voor het verwerken van een trauma is de steun van familie en vrienden belangrijk. Er zijn voor die persoon is belangrijk. Iemand met een traumatische ervaring verwerkt de gebeurtenis op zijn eigen manier en in zijn eigen tempo. Iemand aanzetten om erover te praten doet meer kwaad dan goed.
Een trauma ontstaat doordat de gebeurtenis(sen) niet goed verwerkt worden, geen plekje kunnen krijgen. Een ernstiger trauma kan ontstaan wanneer iemand emotioneel, lichamelijk en/of seksueel is mishandeld of langdurig is verwaarloosd.
Zo zijn veel psychologen en psychiaters het erover eens dat het helemaal niet mogelijk is om seksueel misbruik te verdringen. Sommige slachtoffers die zich niets meer kunnen herinneren van het seksueel misbruik, zouden nog met anderen over het misbruik gesproken hebben.
Klachten na een traumatische gebeurtenis gaan bij een groot deel van de mensen geleidelijk over. Zij verwerken het trauma en pakken hun leven weer op. Wanneer je een PTSS hebt, heb je het trauma niet verwerkt. Je houdt klachten of krijgt jaren later ineens klachten.
Trauma's hebben een negatief effect op de ontwikkeling van de hersenen van kinderen. Dat komt doordat de hersenen bij getraumatiseerde kinderen voortdurend in alarmstand staan. Veel pleegkinderen hebben te maken gehad met chronisch trauma voordat ze in een pleeggezin komen.
Emotionele verwaarlozing valt onder de categorie vroegkinderlijke trauma's. Dat klinkt heel heftig, en de gevolgen zijn dat ook, toch hoeft het niet altijd als zodanig te zijn ervaren. Sterker nog, in eerste instantie lijkt het alsof er nooit iets is gebeurd. En dat is het nu precies.
Jeugdtrauma en gevolgen
Volgens een schatting uit 2019 krijgen tussen de drie procent en twaalf procent van alle kinderen in Nederland te maken met fysiek geweld of seksuele mishandeling. Dat is ongeveer één kind per klas.
Een PTSS kenmerkt zich door vier groepen verschijnselen die ontstaan als u een psychotrauma heeft doorgemaakt. Dit soort gevoelens uiten zich via woede-uitbarstingen, agressie of prikkelbaarheid, slecht slapen, concentratieproblemen, heel wakker en alert zijn en heftig schrikken van onverwachte dingen.
De nare gebeurtenissen komen steeds terug in uw gedachten of dromen, u kunt het niet tegenhouden. Dat geeft heftige emoties: u bent bang, boos en/of verdrietig. Het heet een posttraumatische stressstoornis (PTSS) als deze 2 dingen voor u kloppen: De klachten zijn heel heftig en gaan niet vanzelf weg.
Wie als kind is gepest, kan de gevolgen pesten op latere leeftijd vaak nog voelen. Als een van de gevolgen pesten een trauma is, kan het je leven nog lange tijd kleuren. Een van de gevolgen pesten is een laag zelfbeeld. Je kunt je soms zo waardeloos voelen dat je niet meer wilt leven.
Het kan zijn dat de schokkende gebeurtenis ervoor zorgt dat je er steeds angstige beelden of gedachten over hebt, waardoor je last hebt van verschillende klachten. EMDR is dan een eerste-keus behandeling om je van deze klachten af te helpen.
Is PTSS te genezen? Ja, er zijn verschillende behandelwijzen voor PTSS. Bijvoorbeeld stapsgewijs en onder begeleiding de schokkende gebeurtenis onder ogen zien. En door gesprekken over de traumatische ervaring te voeren slijt het gevoel wat die ervaring nog oproept.
Yoga, mindfulness en sensomotorische therapie (waarbij de zintuigen door allerlei spelletjes en beweging worden geactiveerd, DE) zijn andere manieren om in een veilige omgeving te voelen wat er gebeurt in hun lijf. Ook tekenen helpt kinderen om het verlammende effect van traumatische ervaringen tegen te gaan.
EMDR is niet gevaarlijk wanneer de behandeling wordt uitgevoerd door ervaren EMDR therapeuten. EMDR kan gevaarlijk zijn wanneer een onervaren begeleider het protocol niet goed opvolgt. Er kunnen dan bijvoorbeeld nieuwe trauma's bij je naar boven komen, waar je vervolgens niet de juiste nazorg voor krijgt.
Een traumatische gebeurtenis wordt verwerkt in drie fases. De eerste fase is het ontladen, de tweede is het neutraliseren en de laatste, de derde, is het vervangen van de beleving bij het trauma. Dit wordt gedaan op de eigen manier door de persoon met die specifieke traumatische gebeurtenis.
Als de baby de moeder niet kan bereiken, ontstaan er spanningen van angst en paniek bij de baby. Dit kan resulteren in traumatisering in de liefde en het ontstaat een hechtingstrauma. Binnen een veilige hechting spiegelt de moeder precies aan haar baby wat hij voelt.
'Intergenerationeel' trauma
Zo pijnlijk dat ze het zelfs bijna niet kunnen verdragen om er voor hun eigen kind te zijn, omdat het zo raakt aan de eigen pijn die nog niet verwerkt is." Dat heet ook wel intergenerationeel trauma, vertelt de traumatherapeut.
Parentificatie wil zeggen dat een jeugdige langdurig de rol van ouder op zich neemt met de bijbehorende taken en verantwoordelijkheden. Het gaat erom dat de zorg langdurig 'ongepast' is. Ongepast in de zin van niet passend bij de leeftijd en de cultuur van de jeugdige en schadelijk voor zijn ontwikkeling.