Bij de waarde eerlijkheid kun je bijvoorbeeld de norm bedenken dat je niet moet liegen. Normen kunnen positief of negatief geformuleerd worden. Positief zijn dingen die je juist wel moet doen, terwijl negatief gaat over dingen die je niet mag doen.
Eerlijkheid is persoonlijke integriteit of het ontbreken van bedrog, leugens of verdoezeling van feiten. Oneerlijkheid is daar het tegengestelde van. Hoewel eerlijkheid veelal positief wordt gewaardeerd, kan een overmaat aan eerlijkheid negatief worden opgevat.
Een bekende waarde: respect
Respect houdt in dat je de ander niet belachelijk maakt en dat je deze accepteert zoals hij/zij is. Bij de waarde respect kun je onder andere aan de volgende normen denken: Niet pesten of discrimineren. De ander aankijken en laten uitpraten tijdens een gesprek.
De 10 meestvoorkomende waarden wereldwijd zijn: vrijheid, eerlijkheid, respect, verdraagzaamheid, rechtvaardigheid, gelijkheid, vrede, vriendelijkheid, liefde, en veiligheid.
Wanneer je té loyaal bent is er sprake van over-loyaliteit. Een veelvoorkomende valkuil is dat je het belang van een ander voor je eigen belang zet. Het is natuurlijk niet de bedoeling dat dit continu het geval is. Zorg er dus voor dat je ook loyaal en trouw aan jezelf blijft.
Het uitgangspunt bij vertrouwen is dat iemand zijn afspraken nakomt. Vertrouwen is de bereidheid het risico te lopen dat iemand al dan niet bewust iets verkeerd doet. En als iemand dan toch iets onbewust verkeerds doet slaat vertrouwen meest niet direct om in wantrouwen.
Respect is de erkenning van de waarde, rechten en gevoelens van jezelf en anderen. Het betekent dat je anderen behandelt zoals je zelf behandeld wilt worden, met aandacht voor hun grenzen en overtuigingen. Respect gaat niet alleen over wat je doet, maar ook over hoe je denkt en voelt tegenover anderen.
Voorbeelden van waarden zijn gelijkheid, trouw, vrijheid, vriendschap, zelfstandigheid, saamhorigheid, rechtvaardigheid, tolerantie, solidariteit. Meer voorbeelden van normen en waarden die met elkaar verbonden zijn zie je hieronder.
Tot de vrijheidsrechten behoren die op vrijheid van geweten, godsdienst, meningsuiting, vereniging en drukpers. Men is vrij in de keuze van geloof, opvoeding (ouderlijke macht), werk, partner voor een huwelijk, enzovoort.
Tot de algemene ethische verwachtingen behoren: eerlijkheid, integriteit, het nakomen van beloften, eerlijkheid, zorg voor anderen, respect voor anderen, verantwoordelijk burgerschap, streven naar uitmuntendheid, persoonlijke verantwoordelijkheid, loyaliteit en een onafhankelijk, objectief oordeel.
Persoonlijke competenties: wie je bent als mens
Een ander voorbeeld van een persoonlijke competentie is integriteit. Je bent eerlijk, oprecht en betrouwbaar.
De waarde geeft aan wat er belangrijk is en de norm geeft hierbij dan specifieke regels aan waar mensen zich aan moeten houden. Bij de waarde eerlijkheid kun je bijvoorbeeld de norm bedenken dat je niet moet liegen.
De eerlijkheid van het individu kan worden beoordeeld door de mate van twee soorten eerlijkheid te beoordelen: moreel en geconditioneerd . Morele eerlijkheid is een gevoel van verantwoordelijkheid en respect dat zich ontwikkelt tijdens de vormende jaren van een individu; dit type eerlijkheid is onbewust.
je zegt wat je voelt en je voelt wat je zegt. je zegt wat je bedoelt en je bedoelt wat je zegt. je bent open over jouw bedoelingen, verwachtingen en belangen. non-verbaal straal je uit wat je zegt en wat je voelt.
De ander onderuithalen of kleineren. De ander te schande maken of kwaad spreken over de ander. Lachterig doen over de gevoelens van de ander. De ander als dom betitelen wanneer hij/zij voor eigen keuzes gaat.
Je brengt de handen bij elkaar zodat de handpalmen elkaar raken, de vingers wijzen omhoog en de duimen plaats je op het borstbeen (je hartstreek).
Norm: Als je in de lift staat, laat je geen windjes. Norm: Als iemand bij het stoplicht even voor wil met de auto, dan laat je die persoon voor. Norm: Als iemand geld opneemt bij de pinautomaat, hou je afstand. Norm: Als iemand je helpt met iets, bedank je die persoon.
Normen zijn gedragsregels binnen een groep.
Wanneer je binnen een groep een ander gedrag toont dan wat binnen die groep de norm is dan loop je de kans dat de groep jouw gedrag afwijst of je zelfs 'verstoot'.
In Nederland zijn de waarden vrijheid, gelijkwaardigheid en solidariteit belangrijk. De Rijksoverheid heeft een brochure gemaakt over deze drie waarden, waarin precies wordt uitgelegd wat welke waarde inhoudt.
Te aardig, te lief en te vriendelijk is een valkuil. Enerzijds kan deze valkuil voortkomen uit de kwaliteit van loyaal en trouw zijn. Anderzijds kan het te maken hebben met de moeite om voor jezelf op te komen of met de moeite om grenzen aan te geven.
Vertrouwen en loyaliteit is iets dat groeit naarmate mensen elkaar beter leren kennen. De meest inherent loyale types zijn ENFP, ISFJ, ESFJ en INFJ . Ze hebben een hoog functionerende Fe/Fi. Nadat je aan hun normen voldoet en ze bevriend met je raken of van je houden, zullen ze doorgaans loyaal zijn.
Loyaliteit verwijst naar een sterk gevoel van toewijding, trouw en betrokkenheid ten opzichte van iemand of iets, zoals een persoon, groep, organisatie of zaak. Een loyaal persoon staat vast in zijn/haar steun en zal niet gemakkelijk van positie wisselen of vertrouwen schenden.