Dijken, sluizen, dammen en andere waterkeringen houden water tegen en beschermen ons land zo tegen overstromingen. De bekendste waterkeringen zijn de 13 Deltawerken. Ze zijn Nederlands grootste verdedigingssysteem tegen hoogwater langs de kust.
Beleid bij overstroming
Waterkeringen (dijken, dammen, duinen, sluizen en gemalen) beschermen grote delen van Nederland tegen het water. Rijkswaterstaat en de waterschappen onderhouden en controleren deze waterkeringen. Dit staat vastgelegd in het Hoogwaterbeschermingsprogramma. De waterstanden worden continue bewaakt.
Als je regenwater wilt infiltreren, dan kun je dat via de bovengrond doen of via de ondergrond. Bovengronds kan dat via je tuin of via waterdoorlatende verharding. Ondergronds kun je regenwater infiltreren door middel van infiltratiekratten. Regenwater kun je ook gebruiken, dan bespaar je op kostbaar drinkwater.
Alle zandzakken elkaar overlappend te plaatsen zodat geen tussenruimte ontstaat. Leg de zandzakken dakpansgewijs; laat de zak steeds deels over de vorige zandzak vallen. De hoogte moet minimaal 15cm zijn. Voor een verhoogde stabiliteit dienen de zandzakken laagsgewijs te worden aangestampt.
We proberen daar zo goed mogelijk mee om te gaan door water- of zouttolerant landgebruik. Denk aan het verbouwen van gewassen die beter tegen verzilting kunnen en aan gebouwen op palen. Ook het ophogen van land, een aangepaste ruimtelijke planning en het verhuizen van groepen mensen vallen onder 'meebewegen'.
Langdurende hevige buien komen vooral voor in het westen van Nederland en in het zuiden van Limburg. Waar wateroverlast ontstaat hangt ook af van het type bodem. In zandgrond kan water snel de grond inzakken. In veen- en kleigebieden blijft het water langer op de grond staan.
Bijna alle gemeenten 'koppelen regenwater af'. Dat betekent dat hemelwater niet op het riool wordt geloosd, maar wordt afgevoerd naar het oppervlaktewater of wegzakt in de bodem. Maatregelen tegen hittestress kan de gemeente bewegend water aanleggen zoals fonteinen en waterspeelplekken. Meer groen in de stad helpt ook.
De eigenaar van het terrein waarop het hemelwater valt is primair verantwoordelijk voor de afvoer van het hemelwater. Het hemelwater wordt afgevoerd naar het oppervlaktewater of wordt in de bodem geïnfiltreerd. Uitgangspunt hierbij is dat hemelwater schoon is.
Een waterkering is een object dat als functie het tegenhouden van (oppervlakte)water heeft. Het kan de grens vormen tussen twee peilgebieden, of achterliggend land beschermen tegen oppervlaktewateren zoals zeeën, meren en rivieren.
De beste manier om regenwater af te voeren is eigenlijk heel simpel: laat het de bodem intrekken! Op die manier wordt regenwater uiteindelijk grondwater, en daar maken wij weer drinkwater van. In ieder geval is het erg belangrijk dat je de regenwaterafvoer niet aansluit op het riool.
Regenwater gebruiken om van te drinken, te koken, te douchen of te baden? Dat raden we ten zeerste af. Regenwater kan besmet zijn met bacteriën. Het water dat je hiervoor gebruikt, moet voldoen aan de wettelijke normen voor drinkwater.
Wie wil bouwen, heeft een vergunning nodig. De overheid die een vergunning aflevert, gaat na of uw bouwproject schade kan berokkenen aan het watersysteem. Is er schade mogelijk? Dan bekijkt ze hoe u de schade kunt voorkomen, beperken, herstellen of compenseren.
Maatregelen rivierengebied
We kennen verschillende manieren om rivieren meer ruimte te geven. Bijvoorbeeld door dijken landinwaarts te verleggen om de rivier breder te maken, maar ook het graven van nevengeulen en verlagen van uiterwaarden vergroot de waterafvoer.
Ruimte voor de Rivier kende een dubbele doelstelling gericht op waterveiligheid en ruimtelijke kwaliteit. Deze dubbele doelstelling is in de Planologische Kernbeslissing (PKB) Ruimte voor de Rivier (2006) beschreven. Beide doelstellingen zijn verwezenlijkt.
De drietrapsstrategie is een maatregel om te voorkomen dat rivieren overstromen en dat water geleidelijk afgevoerd kan worden in tijden van een hoge wateraanvoer. Zo kan waterproblematiek voorkomen worden. Tegenwoordig kan er een hogere piekafvoer plaatsvinden en dit komt door onder andere de toegenomen verstening .
De bevolkingsgroei, van bijna 17,5 miljoen nu naar 20 miljoen in 2100, wordt voor een belangrijk deel opgevangen in middelgrote, deels nieuwe steden in Zuid- en Oost-Nederland. Als bescherming tegen de stijgende zeespiegel wordt de duinenrij langs de Noordzee verbreed en worden zandsuppleties uitgevoerd.
Maatregelen na de ramp
Op ongeveer 500 plaatsen waren er gaten in de dijken gekomen. Na de ramp is het herstel van de dijken meteen begonnen. Nog dezelfde nacht zijn ze de gaten gaan dichten met zandzakken. De grote gaten die niet goed gedicht konden worden met zandzakken werden gedicht met caissons.