Leg het begin van de zwachtel aan één kant van de voet langs de aanzet van de tenen. Kijk in de rol. Als je niet bij de aanzet van de tenen begint kan er stuwing ontstaan.
Inmiddels heeft Vilans de protocollen aangepast: je begint nu altijd bij de kleine teen. De reden hiervoor is dat wanneer je zwachtelt vanaf de kleine teen, de voet in een natuurlijke positie komt.
In de richting van het hart zwachtelen
Om stuwing in de ledematen te voorkomen dient men bij het aanbrengen van een zwachtel altijd in de richting van het hart te zwachtelen. Men begint dus aan het uiteinde van de ledemaat (distaal) en werkt naar het lichaam toe (ofwel 'in de richting van het hart' of proximaal).
Het been van de cliënt wordt in de juiste houding gebracht waarna het tricot buisverband en/of polsterwatten worden aangebracht. Vervolgens wordt(en) de eerste zwachtel(s) aangelegd over het gehele onderbeen. Daarna wordt het been opnieuw gezwachteld, maar dan in tegengestelde richting van de eerste laag.
'Zwachtel bij een cliënt eerst één been, niet beide'
'Als iemand hartfalen heeft, heeft het hart minder pompkracht. Hierdoor kan iemand kortademig of benauwd raken, want er wordt extra vocht vastgehouden', legt Melis uit. 'Wanneer je twee benen met oedeem zwachtelt, gaat het vocht omhoog, richting het hart.
'Als iemand hartfalen heeft, dan heeft het hart minder pompkracht. Hierdoor kan iemand kortademig of benauwd raken, want er wordt extra vocht vastgehouden', legt Melis uit. 'Wanneer je twee benen met oedeem zwachtelt, gaat het vocht omhoog, richting het hart.
+ Minder zwellingen door vochtophoping
De zwachtels brengen verzwakte en vergrootte bloedvaten terug tot een normaal niveau en drijven overtollig vocht terug in de bloed- en lymfevaten, waarna het wordt afgevoerd door het lichaam.
Aanbrengen: begin bij de tenen tot twee vingers onder de knieholte. Kijk IN de rol. Tijdens het aanbrengen licht uitrekken. Bij de voet dezelfde aanbrengmethode als bij korte rek aanbrengen zonder polstermateriaal, eventueel wel buisverband gebruiken.
Als de tenen wit zijn na het zwachtelen, kan dat duiden op een arteriële aandoening. De zwachtel moet dan verwijderd worden en de behandelend arts moet geraadpleegd worden.
Voorkom drukplekken door zwachtels glad en zonder kreukels aan te brengen. Pijn en blauwe tenen of vingers na het zwachtelen kunnen duiden op te strak zwachtelen. Raadpleeg de behandelend arts als de pijn na het opnieuw zwachtelen aanhoudt. Als de tenen wit blijven, raadpleeg dan ook de behandelaar.
Begin met de watten en de zwachtel aan de zijde van kleine teen op de wreef van de voet. Probeer de voet bij aanleggen zo veel mogelijk in een stand van 90 graden te zwachtelen. Zorg ervoor dat er geen plooien ontstaan. Bij aanleggen van het drukverband moet u “achtjes draaien”.
' Wanneer je twee benen met oedeem zwachtelt, gaat het vocht omhoog, richting het hart, legt Melis uit. 'Dit kan soms wel tien liter vocht zijn. Bij hartfalen is het hart hier niet op voorbereid en kan dit fataal aflopen: de cliënt gaat dood. '
Houd tijdens het zwachtelen van het onderbeen de voet in een hoek van 90° ten opzichte van het onderbeen. Houd bij het zwachtelen van het bovenbeen de knie licht gebogen. Kijk tijdens het zwachtelen in de rol. De zwachtel blijft als het ware tegen de huid kleven om de vorm van het been te volgen.
Door onvoldoende polsteren kunnen op drukpunten blaren en wonden ontstaan. Bij een slechte pompfunctie van het hart in combinatie met veel oedeem kan er door het aanbrengen van een drukverband zoveel vocht in de bloedbaan komen dat acuut hartfalen ontstaat.
' Dit betekent dat de slagaders zo vernauwd kunnen zijn, dat het bloed er minder makkelijk doorheen gaat. Melis: 'Zwachtelen kan dan funest zijn: door de druk kunnen de slagaders dichtgedrukt worden, waardoor er kans op afsterven is.
Gebruik lange-rek-zwachtels bij immobiele cliënten (niet ambulante compressietherapie) of bij cliënten bij wie de zwachtels vaak verschoond moet worden. Over de wijze van zwachtelen met lange-rekzwachtels bestaat geen consensus, maak hierover afspraken en ook over gebruik één of twee zwachtels.
De belangrijkste contra-indicatie voor compressietherapie is arteriële insufficiëntie. Een (te) hoge druk kan de bloedtoevoer naar de huid en het onderhuidse weefsel verminderen en leiden tot necrose en ulceratie. Dit geldt met name voor patiënten bij wie de arteriële doorbloeding reeds verminderd is.
De behandeling begint met het aanbrengen van een dun katoenen buisverband. Dit beschermt de huid tegen irritatie. Daarna wordt polstermateriaal als watten of pelotten aangebracht om de huid te beschermen en de druk van de zwachtels te beïnvloeden.
Deze zwachtels met een korte rek hebben een hoge werkdruk en een lage rustdruk en werken vooral bij mensen die regelmatig rondlopen. Lange rek zwachtels zorgen daarentegen voor een hoge werkdruk en zijn geschikt voor mensen die minder mobiel of immobiel zijn.
Hoelang zwachtelen en wanneer therapeutische elastische kousen? Zwachtelen is nodig zolang het oedeem in uw benen nog aanwezig is. Als het oedeem (voor zover mogelijk) verdwenen is, krijgt u therapeutische elastische kousen aangemeten om ervoor te zorgen dat het oedeem niet terug kan keren.
Wasvoorschrift zwachtels
Na iedere behandeling krijgt u de gebruikte zwachtels mee naar huis om te wassen. Verwijder vóór het wassen de resten van pleisters. Was de zwachtels tot maximaal op 95 graden Celsius. Laat de zwachtels liggend drogen (niet in de droger doen of op de verwarming leggen).
Op basis van literatuur adviseert het expertdocument dat druk van 40-60 mmHg op het niveau van de B1- maat (overgang van de achillespees naar de kuitspier) nodig is. 3 Maar zwachtelen met de juiste druk is nog niet zo een- voudig, toont het literatuuronderzoek van de expertgroep aan.