Enkele voorbeelden zijn de jaren 1906, 1911, 1919, 1929, 1947.2016 en 2019. In 1947 eindigde de 10-dagen durende hittegolf pas op 20 september. De hoogste temperatuur stond 72 jaar lang op datum van 27 juni 1947 toen het in Ukkel 36,6 °C werd.
Sinds 1901 telt het KNMI het aantal landelijke hittegolven . De teller staat nu totaal op 25 hittegolven. De langste duurde achttien dagen en viel in juli en augustus 1975. Het daaropvolgende jaar neemt, samen met een hittegolf uit 1947, met 17 dagen een gedeelde tweede plek in.
De hoogste temperatuur in Nederland sinds het begin van de metingen is 40.7°C op 25 juli 2019 in het Noord-Brabantse Gilze-Rijen. In de zomer van 2019 kwam voor het eerst in Nederland de temperatuur boven de 40°C.
Sinds de start van de metingen zijn er maar twee dagen geweest waarop de temperatuur op een officieel meetstation van het KNMI boven 40 graden is uitgekomen: 25 juli 2019 en 26 juli 2019.
De langste hittegolf beleefde ons land in 1975. Op 29 juli begon een aaneengesloten reeks van achttien zomerse dagen, waarvan er zes tropisch waren.
2020 was samen met 2014 het warmste jaar in de meetreeks. De gemiddelde temperatuur was 11,7 °C. 2018 staat met 11,3 graden op de tweede plaats. De jaren 2006, 2007 en 2019 staan met 11,2 graden op een gedeelde derde plaats.
De hittegolf van 1975 was vooral recordbrekend vanwege zijn duur: 18 dagen achtereen was het heter dan 25 graden, weet het KNMI, en daarvan was het zes dagen achtereen tropisch heet.
Hoogste temperaturen ooit gemeten
Noord-Amerika: 56,7°C op 10 juli 1913 in Furnace Creek, Death Valley, Verenigde Staten. Afrika: 55,0°C op 7 juli 1931 in Kébili, Tunesië Azië: 55°C, in Al Majmaah, Saoedi-Arabië, op 8 juni 2019.
Op vijf dagen werd het er warmer dan 30 graden en op veel plaatsen in ons land sneuvelden septemberrecords. Eindresultaat was een zomer met in De Bilt over juni, juli en augustus de record gemiddelde temperatuur van 18,7 graden (net als in 1826) en het record van 840,3 uur zon.
Onbetwist de heetste plek op onze aardbol is de Dasht-e Lut woestijn in Iran. Hier werd ooit een record temperatuur gemeten van 70,7°C. Leven is er niet, zelfs bacteriën houden het hier voor gezien op deze een na droogste plek op aarde (alleen delen van de Atacama-woestijn in Chili zijn droger).
De laagste temperatuur die we ooit op aarde hebben gemeten is 89,2 graden Celsius onder nul. Dus -89,2°C. Dat was bij het Vostok Station, een Russisch onderzoekstation op Antarctica.
24-7-2019: De hoogste temperatuur ooit op een KNMI-station in Nederland gemeten bedroeg 38,6 °C op 23 augustus 1944 in Warnsveld. Op 24 juli 2019 werd dit record na 75 jaar verbroken, in Eindhoven werd het 39,3° en in Gilze-Rijen, Arcen en Ell werd het 39,2°. Volkel was met 38,9° ook warmer dan het oude record.
Een temperatuur van 30 graden voelt bij 50 procent luchtvochtigheid aan als 31 graden, bij 80 procent als 38 graden en bij 100 procent zelfs als 44 graden. Gevoelstemperaturen boven 55 graden zijn levensgevaarlijk omdat het lichaam zijn warmte maar moeilijk meer kwijt kan. Dat leidt tot oververhitting.
In 2019 werd die temperatuur voor het eerst in Nederland gemeten: op 25 juli werd het in Gilze-Rijen 40,7 graden, een absoluut record. "Als we nu weer 40 graden zouden meten, zo kort na de vorige keer, zou dat echt een freak event zijn", zegt Kuipers Munneke.
In 1976 was het 17 dagen lang warmer dan 30 graden, met een piek van 35,4 graden. Het ging toen over een hittegolf, nu spreken we van een hittepiek met een uitschieter tot bijna 40 graden. Ook in 1976 werden maatregelen genomen. Sommige fabrieken sloten en water mocht niet zomaar verspild worden.
Etmaalgemiddelde temperatuur 1977
De laagste gemiddelde temperatuur was -2,7 °C op 6 december 1977 en de hoogste gemiddelde temperatuur was 23,9 °C op 13 juni 1977.
De lange hete zomer van 1975
In 1976 begon de hittegolf een stuk eerder dan het jaar daarvoor. Al in 23 juni schoot de thermometer omhoog, om daar te blijven tot en met 9 juli. De hoogste temperatuur werd gemeten op 3 juli, 34.9 graden.
Maar een record zoals vorig jaar halen we (gelukkig) niet. Toen sneuvelde het 72 jaar oude hitterecord van 27 juni 1947. Maar die zomer van 1947 was wel heel extreem: vier hittegolven, waarvan eentje die maar liefst negentien dagen zou duren.
Het zijn echt tropische dagen. Op 25 juli 2019 haalden we in Ukkel 39,7°C als maximumtemperatuur. Dat was een verbetering van het record van 27 juni 1947 met maar liefst 2,9 graden. Op verschillende plaatsen in België gingen we op 25 juli 2019 zelfs naar 40 graden en iets meer.
Vandaag 80 jaar geleden werd de laagste temperatuur ooit in Nederland gemeten. Op 27 januari 1942 werd het in Winterswijk -27,4 °C.
In Maastricht komt het kwik sinds 2000 gemiddeld één keer in de 2 jaar boven de 35 graden. In de vorige eeuw gebeurde dat één keer in de 4 jaar. De hogere temperaturen komen door veranderende windrichtingen en niet door de opwarming van de aarde, aldus MeteoConsult.
De Canarische Eilanden vormen de warmste plek in Europa om de winter door te brengen. De temperaturen kunnen in januari oplopen tot 20°C, met 7 uur zon per dag. Het leuke aan de Canarische Eilanden is dat je een eiland kan kiezen naargelang je interesses.
Smogalarm in heel Nederland
De warmste dag ooit werd op 25 juli 2019 gemeten in Gilze-Rijen. Het werd destijds 40,7 graden. In Zeeland werd het op die dag 40,6 graden.
Met een gemiddelde temperatuur in De Bilt van 11,2 °C tegen een langjarig gemiddelde van 9,8 °C was 2006 het warmste jaar sinds het begin van de regelmatige waarnemingen in 1706. Niet eerder werd de 11 °C grens gehaald en overschreden; het oude record, 10,9 °C, stond op naam van 1990, 1999 en 2000.