Sommige zoogdieren als chimpansees, dolfijnen en olifanten, en vogels als eksters blijken in staat hun eigen spiegelbeeld te herkennen in de zogeheten spiegelproef. Deze tekenen van zelfherkenning kunnen wijzen op aanwezigheid van zelfbewustzijn bij dieren.
Als dieren voor de test slagen, blijkt daaruit dat ze begrijpen dat hun reflectie (met de stip) in de spiegel een weergave van hun eigen lichaam is, en niet een of andere soortgenoot. Alleen dieren die als zeer intelligent worden beschouwd, zijn voor de spiegelproef geslaagd: mensapen, dolfijnen, olifanten en eksters.
Onderzoek heeft aangetoond dat dieren over overeenkomstige neurologische structuren en bewustzijnsprocessen beschikken. Zo heeft men bijvoorbeeld kunnen zien dat hersenstimulatie van bepaalde hersengebieden bij mens en dier dezelfde gedragingen en gevoelens activeert.
Er zijn dieren die het zichzelf gemakkelijk maken, zich met diverse vormen van voedsel tevreden stellen en op de meest onmogelijke plaatsen kunnen leven.
Dat katten geen zelfbewustzijn hebben blijkt bijvoorbeeld uit het feit dat ze zichzelf niet herkennen in de spiegel. Een kat kan angst-agressie laten zien als ze denkt een andere kat in huis tegen te komen, maar in werkelijkheid in de spiegel kijkt. De meeste dieren hebben een 'niet-reflectief bewustzijn'.
Mensen krijgen tranen als ze boos zijn, verdrietig of juist heel blij. Dieren niet. Een hond gaat bijvoorbeeld kwispelen, een kat gaan miauwen. Er zijn dus wel emoties maar er komen geen tranen bij.
Onderzoekers van de Engelse universiteiten Sussex en Portsmouth hebben wetenschappelijk aangetoond dat je aan katten kunt laten weten of je vriendelijk bent door te 'praten' met je ogen. De onderzoekers keken naar de zogenaamde 'slow blink' die, vertaald naar menselijke communicatie, gezien kan worden als een glimlach.
Varkens zijn sociale en intelligente dieren. Ze worden vaak in één adem genoemd met slimme dieren als mensapen en dolfijnen. Uit verschillende studies blijkt dat hun cognitieve vaardigheden te vergelijken zijn met die van kinderen van rond de vier jaar.
En de domste: de kakapo
Domheid is natuurlijk moeilijk te vergelijken, maar een van de allerdomste dieren is de kakapo. Van deze papegaai is bekend dat hij regelmatig vergeet hoe zwaar hij is, waardoor hij bij het opstijgen neerploft. Hij kan helemaal niet vliegen namelijk.
Intelligentie. Net zoals andere walvissen staan dolfijnen bekend als zeer intelligente en sociale dieren. Ze hebben relatief grote hersenen, waarvoor overigens ook andere verklaringen bestaan dan hoge intelligentie: dolfijnen kennen geen remslaap en dieren zonder remslaap hebben vaak relatief grote hersenen.
Als een hond in paniek raakt als je weggaat, is dit meer een teken dat hij scheidingsangst heeft dan dat hij van je houdt. Als een hond in zijn mand gaat liggen of accepteert dat je weggaat (oftewel: rustig blijft), betekent dit wel dat je hond van je houdt en erop vertrouwt dat je weer terugkomt.
Vroeger keek je hond dus vooral naar flikkerende beelden, maar tegenwoordig kan hij de beelden net als wij in de vorm van een film zien. Kunnen honden tv kijken, zoals wij dat zien? Nee, dat niet. Honden volgen niet series of films zoals wij die volgen en begrijpen.
Hoewel honden niet het fysieke vermogen hebben om menselijke woorden te spreken, laten ze ons wel zien dat ze cognitief kunnen denken. Wetenschappers hebben vastgesteld dat honden net zo slim zijn als een peuter als het gaat om hun vaardigheden met vocabulaire kennis.
Sommige zoogdieren als chimpansees, dolfijnen en olifanten, en vogels als eksters blijken in staat hun eigen spiegelbeeld te herkennen in de zogeheten spiegelproef. Deze tekenen van zelfherkenning kunnen wijzen op aanwezigheid van zelfbewustzijn bij dieren.
Emoties hebben een duidelijke biologische functie. Als gevolg van negatieve emoties zoals angst en pijn, kunnen dieren een bepaalde situatie ontvluchten of voorzichtig worden. Een prooidier zoals een hert in een omgeving met wolven, ervaart angst.
Slechts van weinig diersoorten is bekend dat zij zichzelf in een spiegel herkennen. Naast mensen zijn alleen de bonobo's, chimpansees, orang oetans en gorilla's, de tuimelaardolfijn, de Aziatische olifant en de ekster geslaagd voor deze test.
Op basis van het aantal neuronen denken de onderzoekers dat honden ongeveer even intelligent zijn als wasberen en leeuwen, terwijl huiskatten wat betreft intelligentie zijn te vergelijken met beren. De hersenschors van de mens bevat verreweg het grootste aantal neuronen, namelijk zo'n zestien miljard per individu.
Dieren hebben ook intelligentie, maar op een lager niveau. Dieren hebben ook intelligentie, maar op een lager niveau. Al is de mens de enige diersoort die vuur kan maken, via letters en noten communiceert, kaart kan lezen en kan rekenen, onze hersenen verschillen niet veel van die van apen en andere zoogdieren.
De vis heeft een ingezakt "gezicht" met een dikke neus. De blobvis is bedreigd omwille van de intensieve sleepvisserij. Het dier is nu verkozen tot lelijkste dier ter wereld en krijgt daardoor de eer om voortaan als logo van de Ugly Animal Preservation Society door het leven te gaan.
Zo blijkt uit nieuw Amerikaans onderzoek, dat aantoont dat ze nog intelligenter zijn dan we dachten. Het is al lang bekend dat varkens slimmer zijn dan honden en sommige onderzoeken claimen zelfs dat varkens behoren tot de vier meest intelligente wezens op aarde.
Niet alleen eten en slapen ze graag samen, ze rouwen ook samen om de dood van soortgenoten. Wetenschappers van Universiteit Wageningen bewezen zelfs dat varkens empathie voelen voor de soortgenoten waar ze mee leven.
Koeien zijn zeker slim en kunnen veel dingen leren. Ze leren bijvoorbeeld dat ze naar de melkput moeten om gemolken te worden of dat ze niet tegen schrikdraad moeten lopen om een schok te voorkomen. Koeien zijn kuddedieren en ze leren ook van elkaar.
Een groep Zweedse onderzoekers (Erikson 2017) heeft het gedrag van katten in reactie op afwezigheid van de eigenaar wél in een thuissituatie bestudeerd. De resultaten van dit onderzoek laten zien dat katten wel degelijk blij zijn hun eigenaar weer te zien (en misschien zelfs te missen) na een periode van afwezigheid.
Nee, zegt de wetenschap, het is niet gezond om hond of kat op je bed te laten slapen. De reden is eenvoudig: dieren - en dus ook huisdieren - dragen in hun vacht, onder hun poten en in hun bek bacteriën met zich mee die je flink ziek kunnen maken. Beruchte voorbeelden zijn Q-koorts en vogelgriep.
Sommige katten volgen hun baasje overal naartoe. En dat is ook niet zo vreemd. Want hoewel katten van oorsprong solitair zijn (ze kunnen goed voor zichzelf zorgen), zijn katten onder invloed van de mens steeds meer in groepen gaan leven.