De meest voorkomende verwekkers van bacteriële meningitis bij volwassenen zijn de pneumokok (52%), meningokok (17%) en Haemophilus influenza B (Hib) (5%).
Meningokokkenziekte is een (sub)acute infectieziekte veroorzaakt door de bacterie Neisseria meningitidis (meningokok). Kenmerkend zijn de ontsteking van de hersenvliezen en/of ruggenmergvliezen (nekkramp, meningitis) en/of een bloedvergiftiging (sepsis).
De meeste bacteriën zitten onschuldig in je neus- en keelholte. Als je weerstand minder wordt, kunnen er meer bacteriën ontstaan en zich verspreiden via je bloed. Zo'n bacterie kan via de bloedbaan in de hersenen en hersenvliezen terechtkomen, hierdoor kan een hersenvliesontsteking ontstaan.
De oorzaak van hersenontsteking is een virus. De meest voorkomende oorzaak is het virus dat ook een koortslip veroorzaakt, het herpes simplex virus. Het is niet precies bekend waarom dit virus bij sommige mensen tot een hersenontsteking leidt. Er is geen verband met verminderde weerstand.
Bij een bacteriële ontsteking zijn de verschijnselen: huidbloedinkjes (paarsrode stipjes/minuscule vlekjes die niet verdwijnen als je erop duwt), ernstige hoofdpijn, stijve nek, koorts, overgeven, veranderd bewustzijn (slaperig of zelfs bewusteloos).
Overall genomen zijn Streptococcus Pneumoniae en Neisseria Meningitidis dus de meest voorkomende verwekkers.
Iemand die virale meningitis heeft, kan anderen besmetten via de handen. Na bezoek aan het toilet kan het virus op bijvoorbeeld de wc-bril, de spoelknop, de kraan of de deurklink zitten. Hierdoor kan het virus via de handen in de mond terechtkomen.
Een hersenontsteking begint meestal met veranderingen in je gedrag, problemen met denken en epilepsie. Ook kun je in de war zijn. Bij een erge ontsteking ontstaan er binnen een paar dagen ernstige klachten. Je kan dan ook problemen krijgen met zien, praten, lopen en wakker blijven.
Gevolgen van meningitis
Restverschijnselen zijn mogelijk. Het zal dan vooral gaan om onzichtbare gevolgen, zoals cognitieve problemen, taalstoornissen of gedragsproblemen. Ook gehoorschade en epilepsie kunnen optreden als gevolg van de infectie.
De klachten ontstaan vaak snel in de loop van enkele uren en verergeren ook binnen een aantal uren tot een/twee dagen. Een van de belangrijkste klachten van een hersenvliesontsteking is hoofdpijn.
Als complicaties kunnen uit een middenoorontsteking een ontsteking van het rotsbeen (mastoiditis), een hersenabces of een hersenvliesontsteking ontstaan.
De klachten bij een hersenontsteking zijn in het begin meestal heel onschuldig. De symptomen zijn te vergelijken met de griep. Het verschil met de griep is dat u bij een hersenvliesontsteking al vrij snel steeds zieker wordt. Binnen 24 uur kunt u al ernstig ziek zijn.
Bacteriën die meningitis veroorzaken zijn bijvoorbeeld meningokokken, pneumokokken en Haemophilus Influenzae type B. Een bacteriële infectie met meningokokken kan op alle leeftijden voorkomen, maar meestal betreft het baby's en jonge kinderen tot 4 jaar en jonge mensen tussen de 14 en 25 jaar.
Hoofdpijn (soms zeer hevig) of een drukkend gevoel in je neus, op je voorhoofd en achter je ogen. Deze pijn wordt meestal erger als je voorover bukt. Groengeel snot. In het slijm kunnen sporen van bloed en pus zitten.
In Nederland komt de ziekte regelmatig voor. Bij besmetting met meningokokken kunnen kinderen of volwassenen in korte tijd (binnen enkele uren) erg ziek worden. Zij kunnen bijvoorbeeld een bloedvergiftiging (sepsis) of hersenvliesontsteking (nekkramp) krijgen.
Op nummer 1 van de lijst staat volgens de organisatie de Acinetobacter baumannii, een ziekenhuisbacterie. Vooral de luchtwegen en de longen worden aangetast door de bacterie. Maar ook salmonella, staphylociccus aureus of Neisseria gonorrhoeae komen op de lijst voor.
Virale meningitis gaat vaak vanzelf over zonder verdere medicijnen. Af en toe is het mogelijk en nodig om een antiviraal middel te krijgen. Je kunt bij virale en bacteriële meningitis ook corticosteroïden krijgen, die helpen de ontsteking te remmen.
Het toevoegen van dexamethason aan de antibiotische behandeling bij volwassen patiënten met acute bacteriële meningitis veroorzaakt door pneumokokken verlaagt de sterfte significant.
Hoe lang duurt herstel? De herstelperiode van een encefalitis is voor iedere patiënt verschillend.Hij kan variëren van weken tot maanden. Sommige mensen herstellen volledig, anderen blijven in meer of mindere mate klachten houden.
Over besmettelijkheid van meningitis/sepsis/encefalitis doen uiteenlopende verhalen de ronde. Kort samengevat zit het zo: 'de bacteriën/virussen die meningitis/sepsis veroorzaken kunnen besmettelijk zijn, maar meningitis/sepsis zijn dat niet!'
De verschijnselen zijn: (hoge) koorts, toenemende hoofdpijn, nekstijfheid en verwardheid. De ziekte begint vaak als een griep, die echter niet binnen een paar dagen verbetert: de koorts blijft hoog en de patiënt blijft ziek.
Bacteriële meningitis veroorzaakt door Listeria monocytogenes moet behandeld worden met amoxicilline of penicilline. Bacteriële meningitis veroorzaakt door Streptococcus agalactiae moet behandeld worden met penicilline.