Zelf managen van het leven; regie over het leven dat iemand wil leiden hebben of krijgen. Zelf omgaan met de aandoening, symptomen en psychosociale gevolgen van de aandoening. Zelf omgaan met risicofactoren. Zelf de eigen leefstijl veranderen.
Zelfmanagement wordt gedefinieerd als acties en vaardigheden gericht op: Het zelf omgaan met de aandoening, symptomen en psychosociale gevolgen van de aandoening. Het zelf omgaan met factoren die de symptomen kunnen verergeren (risicofactoren). Het zelf werken aan leefstijlveranderingen.
Vijf stappen om zelfmanagement te stimuleren (5 A's)
Afspreken: help bij het stellen van haalbare doelen en neem gezamenlijk besluiten. Assisteren: help bij persoonlijke barrières en ga na of er behoefte is aan extra ondersteuning. Arrangeren: maak samen een specifiek plan voor (vervolg)ondersteuning.
Bij zelfmanagement is het belangrijker om een stem te hebben over hoe de ondersteuning eruit ziet dan om alles zelf te doen. Een belangrijk verschil tussen zelfredzaamheid en zelfmanagement is dus de nadruk op eigen regie: zelf (mee) kunnen bepalen hoe de noodzakelijke zorg en ondersteuning eruit ziet.
bij zelfmanagement gaat het erom dat de zorgverlener samen met de patiënt onderzoekt wat de patiënt nastreeft als het gaat om gezondheid, functioneren in werk, gezin, sociaal leven en kwaliteit van leven. ook kunnen zij samen nagaan hoe dat valt te bereiken.
Zelfmanagement wordt gedefinieerd als acties en vaardigheden gericht op: Het zelf omgaan met de aandoening, symptomen en psychosociale gevolgen van de aandoening. Het zelf omgaan met factoren die de symptomen kunnen verergeren (risicofactoren). Het zelf werken aan leefstijlveranderingen.
Bij zelfmanagement komt het er dus op neer dat u zelf meer de regie leert voeren over het leven met uw ziekte. Voor mensen met een chronische aandoening is het belangrijk om de ziekte zo goed mogelijk onder controle te houden. Het is een hele klus de ziekte een plaats te geven in het dagelijks leven.
Zelfredzaamheid is een term die in de ouderenzorg en thuiszorg (care) en welzijn gebruikt wordt. Zelfredzaamheid gaat meer over algemene dagelijkse activiteiten: jezelf wassen, je huis verzorgen, contacten met anderen onderhouden. In zorgstandaarden (1e en 2e lijn) wordt meer gesproken over zelfmanagement.
Het 5A model is ontworpen om zorgverleners te helpen om structuur te geven aan zelfmanagementondersteuning (CBO, 2014). In het 5A model gaat het over: Achterhalen, Adviseren, Afspreken, Assisteren en Arrangeren (zie figuur 1). (levering van) zorg zijn vastgelegd.
Creëer ruimte in je bedrijf om je medewerkers in staat te stellen om eigen regie te nemen. Kort gezegd: zorg dat het mogelijk is. Denk niet alleen aan het beschikbaar stellen van tijd, middelen en geld. Organiseer het werk ook zo dat mensen daadwerkelijk eigen keuzes kunnen maken en ruimte hebben om te leren.
Dementie is meer dan vergeetachtigheid. Vaak spelen er ook gedrags- en stemmingsveranderingen, zoals lusteloosheid, onrustig en geprikkeld gedrag. Goed omgaan met dergelijke gevolgen van de ziekte in het dagelijks leven, wordt vaak aangeduid met 'zelfmanagement'.
Letterlijk betekent zelfredzaamheid: jezelf kunnen redden. Zelfredzaamheid is het vermogen van mensen om zichzelf te redden op alle levensterreinen met zo min mogelijk professionele ondersteuning en zorg.
Het is een begrip dat veel gebruikt wordt in de zorg, maar minstens zo vaak niet wordt begrepen. Een ander woord daarvoor is zelfmanagement. Zelfondersteuning, zelfzorg of zelfredzaamheid zijn weer andere begrippen met een andere betekenis. Met eigen regie wil je over je eigen leven kunnen beslissen.
Deze term wordt gebruikt voor de manier waarop iemand met de gevolgen van de ziekte om gaat zonder zijn persoonlijke identiteit te verliezen. Adaptieve opgaven doen zich voor op persoonlijk, sociaal, ziektegerelateerd en materieel gebied.
Zorgmodules zijn aandoening-, ziekte-, of stoornisoverschrijdend en werken verbindend tussen zorgstandaarden. Een generieke module beschrijft de zorg voor een cliënt die voor meer dan één aandoening of stoornis relevant is.
Patiëntgerichte zorg is 'zorg waarbij de voorkeuren, behoeften en waarden van de patiënt worden gerespecteerd, en mee in overweging worden genomen bij de klinische besluitvorming'. Het is zorg die meer lijkt op een partnerschap tussen de zorgverlenerl en de patiënt (en de familie), dan op een paternalistische relatie.
Bij gezamenlijke besluitvorming komen de zorgverlener en de patiënt met diens naasten tot besluiten die het beste passen bij de waarden, wensen en behoeften van de patiënt in die fase van zijn leven.
Het concept eigen regie is belangrijk. Uit onderzoek blijkt dat ervaren eigen regie ouderen beter in staat stelt om met tegenslagen om te gaan, en het vermindert stress en bevordert het welbevinden*. Het zelf kunnen voeren van de regie is cruciaal voor de duurzame vergroting van kwaliteit van leven van mensen.
Mensen met een chronische ziekte gaan vooral aan de slag met zelfmanagement omdat het moet of nodig is, maar niet omdat het gezond of beter is. Men komt in actie als er klachten of problemen zijn en neemt dan de verantwoordelijkheid om ze op te lossen.
Zelfmanagementondersteuning is de ondersteuning die zorgverleners aan zorgvragers en hun familie en omgeving bieden, zodat zorgvragers zo goed mogelijk kunnen omgaan met de lichamelijke, sociale en emotionele gevolgen van hun gezondheidsproblemen. Dat kan alleen als er een goede vertrouwensrelatie is.
Het heeft veel voordelen als chronisch zieke mensen zelf het heft in handen nemen. Zelfmanagement vergroot hun motivatie en maakt dat ze minder vaak een beroep doen op zorg. Om zover te komen, moeten artsen wel hun houding veranderen. Mensen met een chronische ziekte staan elke dag voor nieuwe keuzes.
Doel van zelfredzaamheid
Cliënten zelf meer regie/invloed krijgen/blijven hebben over hun eigen leven; • Het welzijn en de kwaliteit van het leven van cliënten wordt vergroot; • Cliënten zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen; • Cliënten hun eigenwaarde (terug)krijgen; • Cliënten meer zelfvertrouwen krijgen.
Het richt zich erop om medewerkers zo optimaal mogelijk te laten functioneren door zelfstandigheid. Iemand die 'empowered' is, heeft meer zelfvertrouwen en is tot meer in staat. Hij of zij voelt zich sterk genoeg om aan het eigen leven inhoud te geven en dat leidt dan weer tot een beter zelfbeeld.