Literatuur heeft inhoudelijk meer diepgang, is in een betere stijl geschreven, heeft een goede bouw, geen voorspelbare personages en geen vaste rolpatronen.
Literaire kwaliteit zou door bijvoorbeeld de stijl of het onderwerp van een tekst bepaald worden. Sinds het eind van de twintigste eeuw wordt ook naar de context van teksten gekeken. Tot die context hoort bijvoorbeeld de commissie die de Nobelprijs voor Literatuur uitdeelt.
Literatuur zijn teksten waarvan men vindt dat ze meer waarde hebben dan 'gewone' teksten. Het gaat dus om bijzonder knappe gedichten, verhalen, toneelstukken of andere teksten die als kunstwerken beschouwd worden. Reisgidsen, kookboeken en knutselboeken zijn dus geen literatuur.
Literatuur weerspiegelt ook de samenleving waarin het is geschreven. Door boeken te lezen krijgen we een uniek inzicht in de geschiedenis, politiek, sociale normen en waarden van een bepaalde tijd. Hierdoor kunnen we begrijpen hoe onze samenleving is ontstaan en waar we vandaan komen.
Literatuur, ook letterkunde, schone letteren of kortweg letteren, is de verzamelde schriftelijke neerslag van een land of van een periode, voor zover het geschriften betreft die hun waarde ontlenen aan veronderstelde vormschoonheid of emotioneel effect.
Die diepere laag zou tot uiting komen via kenmerken als complexiteit, originaliteit, onvoorspelbaarheid, bijzonder taalgebruik en ambiguïteit. De methode Dautzenberg: geschiedenis en theorie legt iets meer klemtoon op de subjectieve rol van de lezer in de toekenning van het etiket 'literair'.
Een literair werk wordt waardevol genoemd wanneer het aan bepaalde literaire normen of maatstaven beantwoordt. De normen en maatstaven die men gebruikt, zijn uiteraard tijdsgebonden. Wat in de ene periode bewonderd wordt, kan in een andere periode slechts matig of niet gewaardeerd worden.
Literaire competenties
Een belangrijk begrip in deze aanpak is literaire competentie. Oftewel het vermogen literatuur te lezen, begrijpen en waarderen. Dit vermogen is niet aangeboren, maar moet je stapsgewijs bij leerlingen ontwikkelen.
De literaire kwaliteit, stijl en verhaalopbouw, de 'fit' met de historische context en de personages: zie het als de noodzakelijke basis. “De complexiteit van die elementen bepaalt of een boek een klassieker kan worden.” “Maar”, zo nuanceert hij meteen, “je kan ze niet reduceren tot énkel die elementen.
Een literair begrip is een begrip dat wordt gebruikt om literaire teksten te analyseren. Literaire begrippen kunnen worden opgedeeld in groepen: genre, thema, symbolen, personages, perspectief, ruimte en tijd.
Literatuur heeft inhoudelijk meer diepgang, is in een betere stijl geschreven, heeft een goede bouw, geen voorspelbare personages en geen vaste rolpatronen. Lectuur is altijd hetzelfde geschreven volgens dezelfde opzet, de lezer weet wat hij kan verwachten.
Goede literatuur is te begrijpen en te volgen, maar tegelijkertijd intelligent en wijs. Het creëert geen 'nieuwe' kaders, regels, doelen, systemen en vormen vanuit een persoonlijk inzicht, maar zoekt de waarheid vanuit een onbevangen openheid, zonder iets te beperken of strategisch in te vullen.
Bij de lezersgerichte benadering gaat men ervan uit dat lezers een tekst op verschillende manieren lezen, interpreteren en beoordelen. Een lezer ontdekt de betekenis niet (zoals bij een tekstgerichte benadering), maar constru- eert die betekenis zelf.
Een tekst heeft bepaalde kenmerken: een inhoud (thema), een vorm (taalgebruik en structuur) en een bedoeling (doel).
Met lectuur wordt, in de brede zin, alles wat gelezen kan worden bedoeld. Alles, van de wasvoorschriften op het labeltje van je lievelingstrui tot de sonnetten van Shakespeare, kan gezien worden als lectuur. Alleen, als het gaat over boeken, wordt vaak een nauwere betekenis van de term lectuur aangehouden.
Literaire criteria: manier waarop het verhaal is geschreven, origineel taalgebruik de tekst staat centraal! Pedagogisch criteria: stimuleert het boek de ontwikkeling van kinderen? -> opvoeding, aansluit bij ontwikkelingsniveau en geen zaken die emotioneel belastend zijn voor kinderen.
Literatuur is het geheel aan teksten. Dit kan zowel mondeling als schriftelijk zijn. Het kan gaan om verzonnen verhalen of gedichten, maar ook om boeken over een bepaald onderwerp. Er zijn verschillende vormen van literatuur.
Het kunnen gedichten zijn, romans, fabels, toneelstukken, artikelen, boeken, rijmsnoeren of korte verhalen. Al deze genres noemen we overkoepelend 'teksten'. Onder de titel van de tekst vind je de schrijver en datering.
Onderzoek bevestigt dat literatuur – dus niet enkel zelfhulpboeken – ons welbevinden en gezondheid positief beïnvloedt. Ook als we lezen om even te ontsnappen aan de dagelijkse realiteit, helpen verhalen om zaken uit ons eigen leven in perspectief te zetten en om anders over onze eigen situatie na te denken.