De huid rondom het gewricht staat strak en kleurt rood. Na een jichtaanval kunnen er witte puntjes rondom de teen ontstaan. Het aangedane deel van de voet kan gaan jeuken en schilferen. De pijn wordt 's nachts vaak erger.
Het gaat om spiervlees van met name rood vlees (van rund, varken en lam) en orgaanvlees. Vis (behalve vette zeevis, zoals paling en makreel), garnalen en kreeft zorgen ook voor een stijging in urinezuur. Eet hiervan dus geen grote hoeveelheden.
Jicht ontstaat als er te veel urinezuur in het bloed zit, en het zich ophoopt in verschillende weefsels, zoals in de gewrichten. Urinezuur ontstaat bij de afbraak van purine. Purine komt op twee manieren in ons bloed: • als afbraakproduct van (lichaams) eiwitten, • via ons voedsel.
De oorzaak van jicht in de voet is te vinden in de stofwisseling. Door de ophoping van de urinezuurkristallen in gewrichten of langs pezen ontstaat er een heftige ontstekingsreactie. Een verhoogde aanmaak van urine of een verminderde afvoer ervan kunnen ervoor zorgen dat er te veel urinezuur in het bloed terecht komt.
Het valt aan te bevelen matig te zijn met zuurvormende voeding. Zuurvormende voeding is bijvoorbeeld vlees, vleeswaren, vis, kaas, zuivel (melk), chocolade, geraffineerde suiker, koffie, zwarte thee, vetten, mosselen, ei, alcohol, sojaproducten, granen, snacks, koekjes, zout.
Mengsels waarin brandnetel, paardenbloem, selderij, guldenroede en/of berkenblad verwerkt zijn stimuleren de urineproductie en voeren zo urinezuren af. Alcohol lokt vaak jichtaanvallen uit omdat het zorgt voor verhoging van het urinezuurgehalte.
Het vermoeden is dat de anti-oxydant chlorogeenzuur voor verlaging van het gehalte urinezuur in het bloed zorgt en daarmee jichtvorming voorkomt. Chlorogeenzuur is overigens niet onverdacht. Het advies: mensen die jicht in de familie hebben en die koffie lekker vinden, moeten vooral doorgaan met koffie drinken.
Zo weinig mogelijk sap, frisdrank en producten met suiker of honing. In frisdranken met suiker, vruchtensappen en voedingsmiddelen met toegevoegd suiker, kan veel fructose zitten. Urinezuur is een bijproduct bij de afbraak van fructose. Ook in honing zit veel fructose.
Door jicht heb je een 30% hoger risico op het krijgen van hart- of vaatziekten dan mensen zonder jicht. Dit komt doordat jicht vaak samen gaat met een hoge bloeddruk. Een te hoge bloeddruk is slecht voor je hart en bloedvaten.
Een gezond en gevarieerd eetpatroon volgens de Schijf van Vijf helpt om de kans op een jichtaanval te verkleinen. Wat voor soort brood je eet, maakt niet uit. Ook zuurdesembrood is een prima keuze.
Een verhoogde urinezuurgehalte van het bloed kan een jichtaanval veroorzaken. Ook externe factoren (lichamelijke en psychische stress, weersomstandigheden) kunnen een rol spelen bij het ontstaan en uitlokken van een jichtaanval.
Heeft het weer invloed op jicht? Flendrie: “Nee, in principe niet. Er zijn wel patiënten die op warme zomerdagen te weinig drinken en enigszins uitdrogen. Dat verhoogt het risico op een jichtaanval, zeker als men dan alcohol gaat drinken.”
Symptomen van een ontsteking zijn pijn, zwelling, vocht en roodheid. Bij een peesontsteking merk je met name de pijn, op echobeelden kan er ook zwelling vastgesteld worden. Veel mensen omschrijven de pijn als een stekende of zeurende pijn rondom de binnen- of buitenkant van de enkel.
We kunnen jicht vaststellen met een gewrichtspunctie. We zuigen dan via een naald wat gewrichtsvloeistof op. In de opgezogen gewrichtsvloeistof kunnen we bij jicht urinezuurkristallen zien onder de microscoop. Ook kan de arts bloedonderzoek bij u doen.
Tomaten en jicht
Circa 70% van de ruim 2000 mensen met jicht zegt dat bij hen bepaalde voedingsmiddelen een jichtaanval uitlokken. Het meest genoemd worden vis, schaal- en schelpdieren, alcohol en rund- en varkensvlees, gevolgd door tomaten. Van de mensen in deze studie zegt 1 op de 7 dat tomaten jicht uitlokt.
Tevens bevat bier ook purine, wat nog een extra verhoogd risico geeft op een jicht aanval. Ook de inname van veel fructose (o.a. fruitsuiker) zorgt voor een verhoogd urinezuur. Echter een verhoogd urinezuurgehalte leidt niet altijd tot een jichtaanval, dit gebeurt bij één op de honderd mensen.
Het lichaam zet fructose-glucosesiroop voor een deel om in urinezuur. Fructose-glucosesiroop zit voornamelijk in met suiker gezoete frisdranken. Het urinezuurgehalte van het bloed wordt nog extra verhoogd als het lichaam door versnelde celafbraak meer urinezuur produceert dan normaal.
U kunt proberen nieuwe aanvallen te voorkomen door veel te drinken, zo'n 2 tot 3 liter per dag. Dit verlaagt de hoeveelheid urinezuur in het bloed. Heeft u meer dan 2 jichtaanvallen per jaar, of heeft u onderhuidse knobbels met urinezuur, dan kan de arts u allopurinol voorschrijven.
Zo leveren zuursmakende vruchten, zoals citroenen en sinaasappels, na vertering en stofwisseling toch een basenoverschot op. Ook is het niet zo dat zuur werkende voedingsmiddelen per definitie ongezond zijn. Zo leveren vis, granen en peulvruchten een zurenoverschot, maar dit zijn waardevolle voedingsmiddelen.
Dieetadvies bij jicht
Ook gistrijke producten zoals Marmite vermijden. Varkensvlees, leverworst, tong, eend, kip, garnalen, heilbot, krab, kreeft, oesters, paling, schol, asperges, bloemkool, peulvruchten, soja(producten), sperziebonen, spinazie en champignons bevatten eveneens veel purine.
In een relatief recent onderzoek(2) gedaan in 2011 is aangetoond dat er een duidelijke relatie is tussen magere zuivelproducten en een verminderde risico op jicht. Aangetoond is dat zuivelproducten ontstekingsremmende eigenschappen hebben waardoor het risico o acute jichtaanvallen lager wordt.
Ontzurende kruidenthee is de meest effectieve thee om te drinken bij jicht. Kruiden in de ontzurende kruidenthee zorgen ervoor dat afvalstoffen aan zich worden gebonden. Dit bevordert de afvoer van de afvalzuren. Kruiden hebben een heilzame en reinigende werking.
Probeer purinerijke voeding zoveel mogelijk te mijden. Eet zo min mogelijk uit pakjes en zakjes, maar verse producten. Beperk het drinken van koffie, zwarte thee, frisdranken en alcoholhoudende drankjes. Allemaal producten die ons lichaam extra verzuren.