De kern van het vastgelegd internationaal recht van de mensenrechten wordt gevormd door de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, de VN-verdragen (1966) en nog een dozijn andere internationale mensenrechtenverdragen. Deze documenten beschrijven in totaal honderd verschillende rechten.
Mensenrechten in nationale grondwetten worden ook wel grondrechten genoemd. De Grondwet bevat burgerrechten en politieke rechten, zoals het recht op vrijheid van meningsuiting en het kiesrecht. Ook bevat de Grondwet sociaaleconomische grondrechten.
Er zijn 2 soorten grondrechten: Klassieke grondrechten: de burgerlijke en politieke rechten. Dit zijn onder andere het kiesrecht, vrijheid van meningsuiting, recht op privacy, godsdienstvrijheid en het discriminatieverbod. Sociale grondrechten: de economische, sociale en culturele rechten.
Een lege huls
Huisvesting als recht is vastgelegd in de Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens. Ook in de Nederlandse Grondwet staat dat de overheid de volksgezondheid in Nederland moet bevorderen en moet zorgen voor voldoende goede woningen.
Iedere Nederlander heeft gelijkelijk recht de leden van algemeen vertegenwoordigende organen te verkiezen alsmede tot lid van deze organen te worden verkozen, behoudens bij de wet gestelde beperkingen en uitzonderingen.
De Grondwet is het belangrijkste staatsdocument en hoogste nationale wet van Nederland. Zij bevat de regels voor onze staatsinstellingen en de grondrechten van de burgers. Daarnaast bevat de Grondwet regels over bestuur, wetgeving en rechtspraak.
Recht is een verzamelnaam voor alle regels die er bestaan. In de regels staat wat je wel en wat je niet mag doen. Soms staat er ook in op welke manier je iets moet doen. Sommige regels zijn opgeschreven in wetten.
Een recht is een aanspraak op een bepaald iets. Het recht op gezondheidszorg bijvoorbeeld, betekent dat je in bepaalde situaties aanspraak kunt maken op gezondheidszorg. Met ieder recht correspondeert de plicht van iemand anders. Dat kan een plicht zijn om iets te doen, of een plicht om iets te laten.
De mens bezit het recht op leven, vrijheid en veiligheid, het recht op eigendom en vrije meningsuiting: ieder individu heeft universele rechten. Deze onvervreemdbare rechten mogen alleen worden ingeperkt als de nationale of openbare orde in gevaar is (zoals in geval van oorlog of burgeroorlog).
Niet absoluut
'Het briefgeheim is nooit absoluut, vrijwel geen enkel mensenrecht is absoluut. Het gaat bijna altijd over de vraag onder welke bepaalde voorwaarden een mensenrecht mag worden beperkt, waarbij nu de eventuele inbreuk door een rechter-commissaris wordt getoetst.
Privacy is de persoonlijke levenssfeer. Het VN-verdrag (BuPo) uit 1966 verbiedt onwettige inmenging in iemands privacy, gezin, huis of briefwisseling (correspondentierecht). Het verdrag stelt ook het recht op bescherming door de wet tegen dergelijke inmenging.
Op het einde van de twintigste eeuw ontstonden collectieve of solidariteitsrechten, die vertrekken vanuit de idee dat bepaalde wereldwijde problemen een gezamenlijk optreden van de wereldgemeenschap vereisen om een oplossing te vinden.
In Nederland heb je het recht om bij het bevoegd gezag een schriftelijk verzoek in te dienen. Bijvoorbeeld als je een klacht hebt over het optreden van de overheid. Ieder heeft het recht verzoeken schriftelijk bij het bevoegd gezag in te dienen.
Elke Nederlander heeft recht op gelijke benoembaarheid in openbare dienst (artikel 3). De term openbare dienst heeft betrekking op alle openbare lichamen en andere publieke organen en instanties.
De overheid moet de volksgezondheid in Nederland bevorderen en ze moet zorgen voor voldoende goede woningen. Verder schept de overheid voorwaarden voor ontplooiing en vrijetijdsbesteding. De overheid treft maatregelen ter bevordering van de volksgezondheid.
Iedereen in Nederland moet een beroep op de rechter kunnen doen om een onafhankelijke uitspraak te krijgen. Niemand kan tegen zijn wil worden afgehouden van de rechter die de wet hem toekent.
Ieder heeft het recht zijn godsdienst of levensovertuiging, individueel of in gemeenschap met anderen, vrij te belijden, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet.
Iedereen heeft het recht om samen met anderen een groep te vormen. Maar de groep mag de openbare orde niet in gevaar brengen. Dit artikel geeft inwoners van Nederland de vrijheid samen met anderen een groep te vormen. Bijvoorbeeld een politieke partij of een vakbond oprichten.
In de Grondwet staat niet: 'Iedereen heeft recht op huisvesting. ' In plaats daarvan moet de overheid zorgen voor voldoende woongelegenheid. In juridisch jargon heet dat een 'inspanningsverplichting': de overheid moet haar best doen om iedereen van een woning te voorzien.
Aan welke voorwaarden moet je voldoen? Maar niet iedereen komt in aanmerking voor een sociale woning. Wil je je inschrijven als kandidaat, dan moet jij, als referentiehuurder en je eventuele partner die bij je gaat inwonen aan bepaalde voorwaarden voldoen.
Wat is woonrecht? Wanneer u tijdens uw huwelijk samenwoont in een gemeenschappelijke koopwoning of gezamenlijk gehuurde woning, wordt er gesproken over 'woonrecht'. Als u samen eigenaar bent van de woning, of beiden op het huurcontract staat, verwacht u het recht te hebben hiervan gebruik te maken.