Wondgenezing verloopt volgens een vast patroon van drie fasen: Reactiefase. Regeneratiefase. Rijpingsfase.
We weten tegenwoordig veel over wonden en hoe ze herstellen. Dit herstel verloopt in een viertal fasen: hemostase, inflammatiefase, regeneratiefase en remodellering. Fase 3 en 4 kunnen versneld worden door een vochtig wondmilieu. De juiste wondmaterialen zorgen voor een vochtige wondgenezing.
Fase 1: Noodreparatie
Deze noodreparatie bestaat uit de vorming van een beschermende korst op wond. Bij de vorming van deze korst spelen verschillen processen een rol. Processen die de wondgenezing stimuleren (activators) en processen die de wondgenezing afremmen.
Regeneratiefase (= proliferatiefase of fibroblastenfase)
In deze fase wordt dermis dat verloren is gegaan vervangen door nieuw weefsel (reparatie) en wordt de wond gesloten (regeneratie van epitheel). De nog steeds ruim aanwezige macrofagen stimuleren de aanmaak van nieuwe bloedvaatjes (angiogenese).
In deze fase wordt de beschadigde huid vervangen door nieuw weefsel en sluit de wond zich. Rijpingsfase. In de rijpingsfase zal littekenweefsel uitrijpen en dunner/soepeler worden. Deze fase kan wel 2 jaar duren.
Zit er een korst op dan kun je deze soepel houden door er vaseline op te smeren. Smeer geen vaseline op een open wond. Als dit niet praktisch is (bijvoorbeeld in verband met kleding) en bij diepere schaafwonden kun je de schaafwond afdekken met metaline of ander niet aan de wond klevend verband.
Het granulatieweefsel dat de lederhuid vervangt, moet nog verder uitrijpen tot een dun, soepel en wit bindweefsel. Het wondoppervlak wordt kleiner en het litteken sterker. Dit proces duurt zes maanden tot twee jaar, afhankelijk van de grootte van de wond.
De dermatoloog heeft bij u een huidafwijking verwijderd volgens de methode 'secundaire wondgenezing'. Hierbij is de wond open gelaten om vervolgens in een periode van ongeveer 4 tot 8 weken te genezen. In deze folder leest u hoe u thuis de wond verder kunt verzorgen en ziet u afbeeldingen van secundaire wondgenezing.
Bij regeneratieve wondgenezing gaat het om het oppervlakkige wonden waarbij alleen de opperhuid beschadigd is. De wond raakt weer geheeld door een proliferatie van de aanwezige epitheelcellen in de wondranden en in de adnexen (zoals haarfollikels) in de diepte van de wond (typevoorbeeld: donorsite van skingrafts).
In de reactiefase wordt uitbreiding van de verwonding voorkomen. Het wondbed bereidt zich voor op de genezing. De reactiefase is weer onder te verdelen in de bloedingsfase en de ontstekingsfase. In het begin brengt het stollingsproces de bloeding tot stilstand.
Granulatie of de granulatiefase is de tweede fase (zie wondfases) in de wondgenezing. Als de exsudatiefase is beeindigd vult de wond zich met nieuw, tijdelijk weefsel. Dit weefsel noemt men granulatieweefsel. Granulatieweefsel is goed doorbloed en ziet er daardoor vrij rood uit.
De wond sluit zich meestal binnen tien dagen. De volledige wondgenezing duurt echter ongeveer zes weken. U hoeft de wond thuis geen speciale verzorging meer te geven.
Denk hierbij aan een slecht voedingspatroon, roken, alcoholconsumptie; allen beïnvloeden de wondgenezing nadelig. Voor een goede wondgenezing is een gezond voedingspatroon van essentieel belang. Het ontbreken van een goede voeding kan de genezing van een wond belemmeren, waardoor de genezingsduur toeneemt.
Een goede wondgenezing bestaat uit 3 stappen:
Bedek de wond met een pleister, steriel wondverband of een kompres van Hansaplast. In de derde stap kunt u uw wond veilig, snel en met een lager risico op littekens helpen genezen. Breng de Hansaplast Wondhelende Zalf regelmatig aan tot de wond volledig is genezen.
Er zijn verschillende oorzaken waarom een wond niet goed geneest. De wond kan bijvoorbeeld erg groot zijn of vervuild. Het kan dan dat er hulpmiddelen nodig zijn om het proces voorspoedig te laten verlopen. Als een wond niet binnen een maand geneest, dan is er sprake van een chronische wond.
Als er sprake is van een hardnekkige, fibrine, necrose of biofilm, kan de Prontosan® Wondgel of Prontosan® Wondgel X worden aangebracht in de wond.
Volgens de firma is dit product aangewezen bij “exsuderende” wonden (d.w.z. met lekkend wondvocht) zoals beenzweren, diabetische zweren, tweedegraadsbrandwonden, wonden ten gevolge van bestraling, oncologische wonden, complexe schaafwonden en wonden ten gevolge van huidchirurgie.
Een wond kan per primam of per secundam genezen. Per primam betekent dat de wond gehecht wordt. Dit is afhankelijk van de versheid van de wond en de mate van infectie. Mede om deze reden is het van belang om op tijd een dierenarts te bellen bij een verwonding.
Hemostase betekent letterlijk bloedstolling. De hemostase begint onmiddellijk na het ontstaan van de wond. De bloedvaten trekken zich samen en er wordt een fibrineprop gevormd.
Vaseline. Gebruik minstens 5 dagen lang vaseline om de gewonde huid vochtig te houden. Vaseline voorkomt dat de wond uitdroogt; uit onderzoek is gebleken dat die droogte juist weefselschade en dus een vertraagde wondgenezing veroorzaakt.
In de gele laag zitten celresten en samengeklonterde eiwitten. Deze laag moet worden verwijderd om de wondgenezing in gang te zetten. Het doel van de behandeling is het reinigen van het wondbed en absorptie van overmatig exsudaat. Ook gele wonden bevinden zich in de reactiefase.
Neem contact op met uw huisarts bij één of meer tekenen van een infectie: als er troebel witgeel vocht (pus) uit de wond komt; als de wondranden roder, dikker en warm worden of meer pijn doen; als u zich ziek voelt of koorts krijgt.
Speciaal vocht uit de bloed- en lymfevaten voert afval en bacteriën weg, zodat er geen infectie ontstaat. Dit goedje heet wondvocht en is doorgaans dus een teken van goede genezing. Toch is er ook een keerzijde: té veel vloeistof kan je verwonding zacht maken en het genezingsproces in gevaar brengen.