Het belangrijkste exportproduct van Rusland is energie, olie en aardgas, met een aandeel van twee derde in de totale exportopbrengsten. Fluctuaties in de export zijn vooral het gevolg van veranderingen van de olieprijs op de wereldmarkt.
Naast olie en aardgas importeren Nederlandse bedrijven ijzer, staal, steenkool, koper, kurk en houtwaren uit Rusland. De Nederlandse export bestaat vooral uit medicijnen, bloemen, kunststoffen, vervoermiddelen, computerapparatuur en medische instrumenten en apparaten.
Voor Rusland is de EU zelfs de grootste handelspartner. Daarnaast is de EU de grootste investeerder in Rusland. De belangrijkste Europese exportproducten naar Rusland zijn machines, transportmiddelen en chemicaliën. De EU importeert uit Rusland vooral olie en gas.
Rusland exporteert vooral graan (40%), diepgevroren vis en zeevruchten (18%) en plantaardige olie (13%). In 2019 dreef Rusland de uitvoer van gevogelte, varkensvlees en vis op en vond het nieuwe exportbestemmingen.
Nederland importeerde in 2021 voor 18,3 miljard euro aan goederen uit Rusland. Daarvan bestond 87 procent uit minerale brandstoffen. Iets meer dan de helft daarvan was ruwe aardolie en verder worden vooral aardgas en aardolieproducten geïmporteerd.
Rusland is de sleutel tot roestvrij staal en accu's voor elektrische voertuigen en is goed voor 11% van het nikkelerts en 20% van de productie van zuiver nikkel. Bovendien is het nationale Nornickel de grootste leverancier van nikkel voor accu's ter wereld.
Olie, lng en steenkool
Ruwe olie is met €46 miljard de grootste inkomstenbron van Rusland, gevolgd door gas via pijpleidingen, olieproducten, vloeibaar gemaakt aardgas (lng) en steenkool.
Belangrijke in Nederland geproduceerde producten met bestemming Rusland zijn geneesmiddelen, wegvoertuigen, zoals trekkers voor opleggers, en bloemen. Wederuitvoer met bestemming Rusland betreft onder andere elektronische schakelingen, telefoons en geneesmiddelen.
Nederland importeerde vorig jaar ter waarde van 18,4 miljard euro aan goederen uit Rusland. Het ging voornamelijk (87 procent) om olie, maar we haalden ook nikkel en koper uit het land. Uit Oekraïne importeerden we voor het eerst voor een bedrag van meer dan 2 miljard euro, het ging vooral om maïs en zonnebloemolie.
In 2021 importeerde Nederland voor ruim 2 miljard euro aan goederen uit Oekraïne. Het merendeel van de import bestond uit granen en graanproducten, zoals maïs, en plantaardige oliën en vetten, zoals zonnebloemolie.
“Ongeveer dertig procent van de olie in Nederland, komt uit Rusland. We importeren ook nog olieproducten. Dus per saldo komen er ongeveer 750.000 olievaten aan olie per dag richting Nederland”, legt van Cleef uit.
Het belangrijkste exportproduct van Rusland is energie, olie en aardgas, met een aandeel van twee derde in de totale exportopbrengsten. Fluctuaties in de export zijn vooral het gevolg van veranderingen van de olieprijs op de wereldmarkt.
Door de Russische invasie van Oekraïne worden pasta, brood, groente en ook vlees nog duurder, verwachten experts. Al voor de inval waren de voedselprijzen wereldwijd heel hoog, benadrukt Nadia Menkveld, landbouweconoom bij ABN Amro.
De oorlog in Oekraïne leidt ook tot grote tekorten van biologische grondstoffen voor diervoeders. De sector heeft bij de Europese Unie een derogatie aangevraagd zodat pluimveebedrijven en varkensbedrijven 5 procent gangbaar eiwitrijk veevoer mogen bijmengen in biologisch voer.
Nederland de rest van Europa zijn nog te afhankelijk van gas uit Rusland. Zonder het Russische gas is er niet voldoende gas om aan de vraag naar gas te voldoen. Wel wil Europa zo snel mogelijk minder afhankelijk worden van Russisch gas. Maar dat kan niet op de korte termijn.
15 procent van al het gas dat in Nederland wordt gebruikt, komt uit Rusland. In Duitsland is dat 40 procent. Duitsland is dus veel afhankelijker van Russisch gas dan Nederland, maar toch. Er moeten alternatieven zijn en komen voor het Russische gas.
Tussen 2008 en 2014 groeide de invoer van ruwe aardolie met 13 procent en werd ook flink meer olie ingevoerd uit Irak en Nigeria. Voor de Nederlandse import zijn Noorwegen en Rusland vergelijkbare landen.
Op het gebied van de handel is Nederland een van de grootste partners van de Russen. De invoer uit Rusland bestaat voor 90 procent uit minerale brandstoffen (olie en aardgas). Vanuit ons land gaan er vooral machines, vervoermiddelen, chemische en landbouwproducten naar Rusland.
De exportstructuur van de sector ziet er als volgt uit: gewassen (53,6%, -8% jaar-op-jaar), vetten en oliën (26,1%, +22% j-o-j), afgewerkte voedingsproducten (15,3%, +4% j-o-j) en levende dieren (5,4%, -7% j-o-j).
Er geldt een importverbod voor (producten van) ijzer en staal uit Rusland. Ook daaraan gerelateerde diensten zijn verboden. Meer informatie: EU-verordening 833/2014, bijlage XVII. Er is een importverbod voor cement, hout en kunstmest.
Op 11 juni 2013 werd in sneltreinvaart de wet tegen 'homopropaganda' door het Russische parlement geloodst. De wet verbiedt de propaganda van niet-traditionele seksuele relaties – lees homoseksualiteit – gericht op minderjarigen. Individuen riskeren bij overtreding van de wet een boete van zo'n 120 euro.
Zo blijkt uit cijfers van de Gasunie - verantwoordelijk voor het transport van aardgas in Nederland - dat in 2021 zo'n 33 miljard m3 gas uit Noorwegen, Rusland en overige landen ons land binnenstroomde. Een deel daarvan wordt gebruikt in Nederland, een ander deel stroomt weer door naar andere landen.
Wanneer de Russen de invasie voortzetten zal deze naar schatting zorgen voor een kostenpost van $20 miljard per dag.