Oorzaken van personeelstekort Er zijn twee oorzaken die zorgen voor personeelstekorten op de arbeidsmarkt: vergrijzing en een mismatch.
De krapte komt doordat de werkloosheid laag is en er nog nooit zo veel banen waren in Nederland; ruim 11 miljoen. In het tweede kwartaal van 2022 waren er voor elke 100 werklozen 143 openstaande vacatures. 14 De schaarste aan arbeidskrachten komt niet doordat er in Nederland weinig mensen werken.
Vervolgens nam het geleidelijk af tot ruim 40 procent aan het begin van het derde kwartaal van 2023. Ondernemers in de horeca, de zakelijke dienstverlening en de vervoer en opslag ervaren een tekort aan personeel het vaakst als belangrijkste belemmering.
Gevolgen van personeelstekort
Bedrijven die niet in staat zijn om voldoende personeel aan te trekken en te behouden, kunnen moeite hebben om aan de vraag van klanten te voldoen en hun bedrijfsdoelstellingen te bereiken. Daarnaast kan personeelstekort leiden tot hogere werkdruk en stress bij bestaande werknemers.
Waar is het grootste personeelstekort? In september 2022 meldde het UWV dat er in alle beroepsgroepen een tekort aan personeel is. De krapte was het grootst bij ingenieurs, elektriciens, machinemonteurs (techniek), verpleegkundigen (zorg) en softwareontwikkelaars (ICT).
De piek van de vraag naar personeel lag in juli 2022, toen er per 100 werklozen 142 openstaande vacatures waren, en dat zijn er nu 122. Er zijn dus nog altijd veel meer banen dan werkzoekenden. Vóór corona in 2019 lag het aantal vacatures op 68 per 100 werklozen. Al met al blijft de arbeidsmarkt buitengewoon krap.
Omdat de krapte op de arbeidsmarkt nog een tijd zal aanhouden, zal het aantal kansrijke beroepen eerder toenemen dan afnemen. In de sectoren zorg, onderwijs, techniek, industrie, ICT en transport en logistiek zijn veel beroepen al jaren kansrijk.
Het aantal vacatures per 100 werklozen is in het derde kwartaal van 2022 iets afgenomen, van 143 naar 121. Bij lagere economische groei zal dit naar verwachting verder afnemen. Toch moeten we niet denken dat de personeelstekorten hiermee voorbij zijn.
In Nederland gaat het dan vaak om mensen met een laag opleidingsniveau, jongeren, migranten groepen en mensen met een arbeidsbeperking. 2 Vaak hebben deze groepen ook laagbetaald werk.
"Omdat onze economie groeit, groeit ook de vraag naar arbeid. Het aantal vacatures neemt dus toe, maar die kunnen niet allemaal worden ingevuld." Niet te weinig werkenden, maar te veel vacatures dus. Ook Wilthagen ziet dit. "Tijdens de coronaperiode zakte het aantal vacatures in.
Een krappe arbeidsmarkt komt vaak voor in een hoogconjunctuur, waarin het beter gaat met de economie. Er is veel vraag, veel productie en werkgevers hebben meer personeel nodig om aan de hoge vraag te voldoen. Ook kan krapte op de arbeidsmarkt ontstaan door bijvoorbeeld vergrijzing.
Bijna een kwart verlaat de sector. Een grote groep van 31% noemt de hoge werkdruk direct als reden (ten opzichte van 21% in 2020). Daarnaast speelt werkdruk ook op de achtergrond bij de andere redenen vaak een rol.
De piek van de vraag naar personeel lag in juli 2022, toen er per 100 werklozen 142 openstaande vacatures waren, en dat zijn er nu 122. Er zijn dus nog altijd veel meer banen dan werkzoekenden. Vóór corona in 2019 lag het aantal vacatures op 68 per 100 werklozen.Al met al blijft de arbeidsmarkt buitengewoon krap.
De grootste krapte op de arbeidsmarkt is momenteel bij onder anderen ingenieurs, elektriciens, machinemonteurs, verpleegkundigen en softwareontwikkelaars. UVW stelt ook vast dat het aantal vacatures in het tweede kwartaal vergeleken met een jaar eerder met 44 procent is toegenomen.
In het tweede kwartaal was er ook bij die beroepen een personeelstekort. Bij 75 procent van de beroepsgroepen geldt dat ze te maken hebben met een zeer krappe arbeidsmarkt. Bij ingenieurs, elektriciens, machinemonteurs, verpleegkundigen en softwareontwikkelaars was de krapte het grootst.
De spanning op de arbeidsmarkt is in het derde kwartaal van 2023 opnieuw licht gedaald, maar bleef zeer krap. Dat blijkt uit de nieuwste resultaten van de UWV Spanningsindicator. Naar verwachting zal de spanning in 2024 verder dalen. De vraag is hoelang de arbeidsmarkt nog zeer krap blijft.
Sectoren die een tekort aan personeel hebben, kunnen een beroep doen op de subsidieregeling Omscholing naar kansrijke beroepen in de ICT en Techniek. Het doel is tekortsectoren te faciliteren om werkenden, die uit een overschotsector komen, te begeleiden naar ander werk en zo nodig scholing te bieden.