Op onze tong zitten namelijk smaakpapillen waarmee we proeven. We kunnen vijf verschillende basissmaken herkennen: zout, zoet, zuur, bitter en umami. Onze tong bezit ook tastzintuigen waarmee we ons voedsel voelen. We kunnen voelen wat de textuur is: korrelig of glad, zacht of hard, draderig of slijmerig.
Overal op je tong proef je zoet, zuur, zout, bitter en umami, sinds enkele jaren de vijfde smaak. Het is dus niet zo dat je zoet op het puntje van je tong proeft en bitter aan de zijkant. Overal op je tong liggen smaakpapillen en die kunnen alle smaken waarnemen, want één papil bevat alle smaakreceptoren.
Tong heeft een maximale lengte van 70 centimeter en is een ware delicatesse. De smaak is niet typisch vissig en lijkt op die van garnalen. Tong kan op verschillende manieren worden bereid: bakken, grillen, stomen en stoven. Voor de bereiding moet de tong worden ontveld.
Recent onderzoek aan de Universiteit van Miami wijst uit waarom: naast de vier primaire smaken zoet, zout, zuur en bitter bestaat er nog een vijfde smaak: umami. Wat je ruikt en proeft, bepaalt hoe iets smaakt.
Het proeven van pittig of 'heet' eten heeft niets te maken met de smaakpapillen. Deze sensatie wordt veroorzaakt door andere receptoren, die pijn registreren. Het is een misverstand dat je zoet alleen maar aan de voorkant van je tong proeft en bitter achteraan. Iedere smaakppapil op je tong kan elke smaak waarnemen.
Dit is geen specifieke klacht maar het wijst op een verminderde weerstand of algemene lichamelijke conditie. Het komt ook voor bij mensen die veel roken en mensen met een slechte gebitsverzorging. Ook sommige medicijnen, zoals antibiotica, kunnen een wit beslag op de tong veroorzaken.
Umami verhoogt de speekselafscheiding en versterkt de zoute en zoete smaken. Umami komt van nature in veel etenswaren voor die vrij veel glutamaat bevatten, zoals tomaten, champignons, vlees, erwten, belegen kaas en zeewier. In 2002 werd aangetoond dat op de tong een specifieke aminozuurgevoelige receptor aanwezig is.
Zout, pittig, zuur, vet, umami, bitter en zoet zijn de zeven smaken die je wilt gebruiken in de keuken.
Hoewel onze tong het detecteert als aparte smaak, kunnen wij umami niet onderscheiden van de andere smaken die we proeven. Anders dan de andere vier smaken, die we goed uit elkaar kunnen houden, herkennen we umami eigenlijk alleen als een kleuring van een andere smaak, of in combinatie met andere smaken.
Amerikaanse onderzoekers hebben ontdekt dat de mens naast de basissmaken zoet, zuur, zout , bitter en umami, een zesde smaak kan onderscheiden.
Tong is een pareltje van een vis met vaak een stevig prijskaartje. Gelukkig is de kwaliteit van verse tong meestal erg goed. Op het vlak van duurzaamheid en informatie over de vangst en herkomst is er nog werk aan de winkel.
Buiten het seizoen zijn ze ook verkijgbaar, maar dan zit er veel kuit in de tongen en is het vlees slapper. Omdat dit een dagvers product is, kan de prijs schommelen. Let op, de aangeduide prijs is een PRIJS BIJ BENADERING, de vissen worden afgewogen aan € 43.70/kg.
En toch maakt juist die moeilijkheid het zoenen misschien wel tot de ultieme vorm van proeven. Het is belangeloos, want voedsel komt er niet aan te pas, en het is een volmaakt samengaan van zintuigen en gevoelens. Smaken zijn nooit in woorden te vangen – maar wie zoent heeft samen deel aan het onzegbare.
Umami zit van nature in onder andere rijpe tomaten, sardientjes, oude kaas, kombu (een soort zeewier), truffels en paddenstoelen, maar ook olijven, ansjovis, knoflook, sojasauzen, vissaus en (gebakken) ui bevatten deze basissmaak. Echte smaakmakers voor je gerecht dus.
De functies van de tong
De tong gebruiken we voor onze spraak. Met behulp van de tong vormen we woorden, spraakklanken en kunnen we articuleren. We nemen smaken waar, proeven met de tong. We kunnen zoet, bitter, umami, zout en zuur onderscheiden.
We kunnen vijf verschillende basissmaken herkennen: zout, zoet, zuur, bitter en umami. Onze tong bezit ook tastzintuigen waarmee we ons voedsel voelen. We kunnen voelen wat de textuur is: korrelig of glad, zacht of hard, draderig of slijmerig.
Een umami-smaak wordt veroorzaakt door het stofje glutamaat, dat ook een zoete smaak kan versterken. Glutamaat komt van nature voor in tomaten, paddenstoelen, ansjovis, sojaproducten, oude kaas, vlees, kombu en meer.
Dan blijkt dat we al veel klassieke combinaties hebben met umami. Bijvoorbeeld zuurkool met rookworst, mosterd en jus.” Vooral chefs die geïnspireerd zijn door de Oosterse keuken, gebruiken inmiddels producten met deze smaak. Sommige restaurateurs verwerken umami zelfs in hun bedrijfsnaam.
Umami - De vijfde basissmaak
Umami is de vijfde en nieuwste basissmaak. De vier andere basissmaken zijn zout, zuur, bitter en zoet, en die worden al duizenden jaren als basissmaken gezien.
De smaak van umami is te omschrijven als hartig, wat dus wordt veroorzaakt door de stof glutamaat. In lage concentraties is deze stof te vinden in tomaten, zalm, truffel, paddenstoelen en kaas. Hoe ouder de kaas, hoe meer glutamaat. Dat houdt in dat oude kaas dus meer umami is dan jonge kaas.
De nervus vagus ontvangt de smaaksensaties van de rug van de mondholte. De informatie van de schedelzenuwen wordt verwerkt door het smaakcentrum in de hersenen (nucleus solitarius).
In werkelijkheid kunnen we overal op de tong en zelfs op het gehemelte, bitter, zoet, zuur en zout proeven. Dat is gemakkelijk aan te tonen door een in azijn of zout water gedrenkt doekje tegen de tongpunt aan te houden. Daarnaast is intussen umami officieel als 5e basissmaak erkend.
Samen vormen deze umami, ofwel 'smaak van heerlijkheid' of 'heerlijke smaak'. Dit omdat de meeste ingrediënten die een hoge hoeveelheid umami bevatten veelal als 'heerlijk' worden ervaren. Denk aan verse zalm, truffel, tomaat en paddenstoelen.
Zoet, bitter, zout, zuur en umami; iedereen ter wereld proeft deze vijf basissmaken.