Symptomen van ondervoeding
Vermoeidheid. Afname van vetweefsel onder huid. Kouwelijk zijn. Verminderde eetlust.
Ook als je zonder dat je het wilt snel afvalt, kun je ondervoeding hebben. Onder snel verstaan we 5% of meer onbedoeld gewichtsverlies in de afgelopen 6 maanden of 10% of meer onbedoeld gewichtsverlies in een periode van langer dan de afgelopen 6 maanden.
Bij ondervoeding heeft uw lichaam een tekort aan voedingstoffen, vooral energie en eiwit. Om toch aan energie en eiwit te komen gebruikt het lichaam zijn reservevoorraden. Daardoor wordt vetweefsel afgebroken, maar ook spierweefsel. Hierdoor verliest u gewicht en neemt uw conditie af.
Bij ondergewicht weegt iemand minder dan goed is voor de gezondheid. Ondergewicht is een risico-indicator voor ondervoeding. Ondergewicht is eenvoudig vast te stellen met de Body Mass Index (BMI). Iemand heeft ondergewicht bij een BMI onder de 18,5 kg/m2.
Symptomen en gevolgen van ondergewicht
Je lichaam krijgt steeds meer moeite om goed te kunnen functioneren. Je krijgt last van vermoeidheid, lusteloosheid en duizeligheid. Ook neemt je conditie, zowel lichamelijk als geestelijk af. Nadenken gaat minder goed, en het kan mogelijk zelfs leiden tot depressie.
Ondervoeding kan lijden tot een aantal belangrijke complicaties: Verhoogd risico op infecties en een verminderde immuniteit. Slechtere wondgenezing en trager herstel bij ziekte. Verhoogde kans op het ontstaan van frailty en sarcopenie.
Uitdroging en ondervoeding zijn twee condities die ongemerkt kunnen ontstaan bij pasgeborenen; we noemen dit stille ondervoeding. Uitdroging ontstaat voornamelijk in de eerste twee levensweken, ondervoeding treedt meestal op als de zuigeling ouder is dan twee weken.
Ondergewicht brengt risico's met zich mee, omdat er een grote kans is dat je een tekort aan voedingsstoffen hebt. Hierdoor gaat je afweer achteruit en loop je een risico op ondervoeding* en de bijbehorende gevolgen zoals spierafbraak, moeheid, futloosheid en meer kans op botbreuken.
Als je vaak te weinig eet kan je lichaam niet optimaal presteren. Je hebt weinig energie, een slecht concentratievermogen, je weerstand is verlaagd en je hebt het vaak koud. Soms vallen deze symptomen niet op door gewenning en komen ze pas naar boven wanneer men overstapt op een gezond en volwaardig voedingspatroon.
Gevolgen van ondervoeding
Door een tekort aan energie en/of voedingsstoffen neemt niet alleen de vetmassa af, maar ook de spiermassa. Dit heeft directe gevolgen voor het dagelijks functioneren, bijvoorbeeld doordat men moeite krijgt met traplopen en boodschappen doen. Ook vergroot ondervoeding de kans op vallen.
Je hoeft geen ondergewicht te hebben om ondervoed te zijn; zelfs personen met obesitas kunnen ondervoed zijn. Het verschil tussen ondervoeding en ondergewicht, is dat ondervoeding iets zegt over de micronutriëntenstatus van de persoon.
Ondervoeding kan voorkomen of behandeld worden door vaker te eten en uw voeding energie- en eiwitrijker te maken. De broodmaaltijden worden energie- en eiwitrijker door brood royaal te besmeren en te beleggen.
Te weinig voedingsstoffen binnenkrijgen is niet goed. Het lichaam gaat dan spiermassa afbreken om in energie te voorzien, waardoor het lichaam verzwakt. Hierdoor ontstaat o.a. gewichtsverlies, lusteloosheid en herstel van ziekte gaat minder goed.
Naar schatting is in het verpleeghuis 15 tot 20% van de cliënten ondervoed. In de thuiszorg is dat 30 tot 40%. Bij zelfstandig wonende ouderen van 75 jaar en ouder (zonder thuiszorg) gaat het om zo'n 20%.
Iemand die in 6 maanden tijd ongewenst 10% van zijn lichaamsgewicht heeft verloren of in 1 maand tijd ongewenst 5% van zijn lichaamsgewicht, kan ondervoed zijn. Door ondervoeding is er een groter risico op het ontstaan van verschillende aandoeningen en het vergroot zelfs de kans op overlijden.
Er zijn drie vormen: cachexie, sarcopenie en 'wasting'. Bij cachexie is de oorzaak van ondervoeding vooral ziekte, bijvoorbeeld door een hoger rustmetabolisme en energieverbruik.
Wat veroorzaakt onbedoeld gewichtsverlies? Gewichtsverlies is vaak een gevolg van minder inname of opname van voeding. Het kan ook veroorzaakt worden door een toename van fysieke inspanning of door toegenomen energieverbruik. Een toename in het energieverbruik kan het gevolg zijn van pro-inflammatoire…
Frisse gerechten kunnen de eetlust stimuleren, zoals een beetje sap of een paar stukjes fruit. Ook een kopje bouillon een half uur voor de warme maaltijd kan de trek op gang brengen. Maar zorg dat je niet zo vol van de bouillon zit dat je er juist minder door eet.
Globale monitoring van de voedselinname en één keer per week wegen wordt aanbevolen. Een SNAQ-score van 3 punten of meer of een MUST-score van 2 punten staat voor 'screeningsuitslag ondervoeding'. Binnen 24 uur na opname schakelt de verpleegkundige de diëtist in.
14 – 17: ondergewicht. 18 – 24: normaal gewicht. 25 – 30: overgewicht. > 30: ernstig overgewicht.
Om de bovengrens van een bij jouw lengte passend gewicht te berekenen ga je uit van een BMI van 25. BMI 25 x (1.70 m x 1.70 m) = 72,5. Zo zie je, dat bij een lengte van 1.70 m een gezond gewicht tussen de 53,5 – en 72,5 kg ligt.