13 jaar. Als je 13 bent mag je betaalde klusjes doen buiten schooltijden en een baantje hebben op zaterdag en in de schoolvakanties. Je kunt lid worden van de medezeggenschapsraad op school. Je kunt een eigen account aanmaken op Facebook.
Zo is één uur voor de meeste veertien- en vijftienjarigen een heel acceptabele tijd en gaan oudere tieners minstens tot twee á drie uur uit (zie tabel). Die tijd wordt doorgaans (47 procent) in overleg met het kind vastgesteld volgens de 'schippermethode': onderhandelen en een beetje water bij de wijn doen.
Gedrag bij een puber van 13-16 jaar
Ze ontwikkelen een eigen persoonlijkheid. Ze gaan zich ook losmaken van en afzetten tegen de ouders. Ze kunnen zich ook onzeker voelen en onbegrepen. Voor ouders is het lastig om zich in hen in te leven en hen te begrijpen, maar pubers hebben eigenlijk veel aan hun hoofd.
In deze leeftijdsfase leren kinderen steeds beter zelfstandig te werken en zelf problemen op te lossen. Daarnaast wordt hun blik op de wereld steeds ruimer. Ze hebben veel interesse in en betrokkenheid bij wereldse problemen, zoals milieu, dierenleed en oorlogen.
Er is een lichamelijke ontwikkelingsstoornis waarbij een kind veel eerder dan normaal in de puberteit komt: pubertas praecox. Een meisje ontwikkelt dan bijvoorbeeld al voor haar achtste jaar schaamhaar en borsten. Ook kan ze veel te vroeg beginnen met menstrueren. Bij jongens ligt de grens op de leeftijd van 9 jaar.
7-8 jaar: 19.30 - 20.00 uur. 9-10 jaar: 20.00 - 20.30 uur. 11-12 jaar: 21.00 uur. 12-13 jaar: 21.00 - 21.30 uur.
Jongeren gaan nadenken over hun eigen gedachten en emoties. Ook gaan ze nadenken en piekeren over hoe anderen over ze denken. Tijdens het veranderingsproces van de hersenen is het soms onrustig en chaotisch in het hoofd van een jongere. Plannen gaat op het ene moment bijvoorbeeld veel beter dan op een ander moment.
Kinderen van 13 en 14 jaar mogen niet werken en zijn verplicht om naar school te gaan. Er zijn wel uitzonderingen op dit verbod. Zo mogen zij klusjes doen. Het werk mag geen nadelige gevolgen hebben voor hun veiligheid, gezondheid of ontwikkeling.
De houding van een puber wordt over het algemeen gekenmerkt door een groeiende volwassenwording en de zoektocht naar een eigen identiteit. Regelmatig kan het kinderlijke gedrag nog naar voren komen in de eerste jaren van de puberteit. Daarnaast kunnen pubers vaak dwars en opstandig zijn.
Bij jongens begint er schaamhaar te groeien aan het begin van de puberteit, tussen de 12 en 13 jaar. Wat later begint er haar te groeien onder de oksels. Natuurlijk krijgen jongens ook te maken met baardgroei. Verder groeien er haren op de armen en benen en in de oren en neus.
Het eerste teken van de puberteit bij jongens is het groeien van de teelballen, bij meisjes is dat de groei van de borsten. Eens de ontwikkeling is begonnen, evolueert de puberteitsfase verder totdat het lichaam volwassen is. De puberteit verloopt in verschillende fasen. Zo ook de groei.
De meeste jongeren vanaf 12 jaar hebben ongeveer 9 uur slaap nodig per nacht. Dat begint pas minder te worden als ze 18 jaar zijn. Dan wordt het ongeveer 8,5 uur. Het slaapritme verandert in de puberteit en verschuift ongeveer 2 tot 3 uur.
Pubers vinden hun culturele identiteit belangrijk. Ze kunnen zich afvragen of ze Turk of Marokkaan of Surinamer zijn of Nederlander, vegetariër of dierenbeschermer, Jehovagetuige of atheïst. De jeugdcultuur heeft veel invloed, want pubers zoeken idolen en trendsetters als voorbeelden.
Licht, niet-industrieel werk 15-jarigen
Je mag lichte werkzaamheden in de landbouw verrichten. Zoals groenten en fruit plukken, lichte oogstwerkzaamheden of kleine dieren voeren. Je mag avondkranten en reclamedrukwerk bezorgen. Voor het bezorgen van ochtendkranten gelden extra regels.
Minimumleeftijd horeca
In de Arbeidstijdenwet is vastgelegd dat jongeren vanaf 13 jaar mogen werken. Dat is de minimumleeftijd in de horeca. Er gelden echter wel regels voor het soort werkzaamheden, hoeveel ze mogen werken en op welke tijdstippen.
15-jarige kinderen
Afwassen met een geautomatiseerde afwasmachine of afwasstraat is voor hen dus ook niet toegestaan. Zij mogen wel de hoofdafwasser helpen met het wegzetten van de afwas, poleren en met de hand afwassen. Zij mogen daarnaast iets meer uren per dag werken dan 13- en 14-jarigen.
Gemiddeld hebben jongens de eerste gevoelens van seksuele opwinding als ze 13,4 jaar zijn. Voor meiden is dit bijna twee jaar later, met 15,1 jaar. De meeste pubers zeggen nog niet toe te zijn aan seks. Dat geldt voor meiden iets vaker dan voor jongens.
Bij de 15-18 jarigen is dit percentage bijna verdubbeld. Van de 18-jarige jongens geeft 92% aan te masturberen, van de meiden is dat 66%. De gemiddelde leeftijd waarop jongens voor het eerst masturberen, is 13,5 jaar, de meiden beginnen gemiddeld met 14,6 jaar.
Vanaf 10 jaar tot aan de puberteit gaat 30 tot 40 procent van de jongens masturberen. Samen masturberen kan een manier zijn om te ervaren welke vormen van vrijen en seks men als het prettigst ervaart.
De meeste mensen hebben gemiddeld tussen de 7 en 8 uur nodig. Dit kan wisselen per persoon. Sommige mensen hebben genoeg aan 6 uur en anderen hebben 9 uur slaap nodig. Wanneer u `s avonds naar bed gaat daalt uw alertheid en komt u via de lichte slaap in de diepe slaap.