Een tornado is het Engelse woord voor een windhoos, het zijn dus synoniemen. Wel zie je vaak dat het woord windhoos gebruikt wordt voor minder zware tornado's. Dat is niet terecht. Ik snap de verwarring, maar tornado's en windhozen zijn hetzelfde."
Zo ontstaat een soort draaikolk met een grote opwaartse kracht. De windhoos wordt zichtbaar omdat hij (net als de onweerswolk waar hij onder hangt) bestaat uit fijne waterdruppels. In de windhoos kan de windsnelheid oplopen tot 150 à 200 km/h.
Een windhoos is een wervelwind die vaak als een trechtervormige slurf onder een onweerswolk zichtbaar is. Windhozen horen tot de gevaarlijke weersverschijnselen die zich ook in Nederland kunnen voordoen. Vooral in de zomerperiode, maar soms ook in de winter, kunnen onweersbuien samengaan met windhozen.
Voor de vorming van windhozen gelden specifieke voorwaarden: ze ontstaan in onweerswolken, de atmosfeer moet heel vochtig zijn. Ook is een flink temperatuurverschil nodig; op aarde moet het warm zijn, en in de hoge lucht koud. Daarnaast moet het waaien, en de windrichting moet op aarde anders zijn dan in de lucht.
De gemeten windsnelheden zijn meestal tussen 120 en 250 kilometer per uur en soms meer dan 400 kilometer per uur.
Ga de caravan uit als er een tornado of een flinke windhoos er aan komt: beter is om te schuilen in een huis. Als er geen onderdak in de buurt is, ga dan in de greppel of in een sloot liggen en bescherm je hoofd met je armen.
Mart Verhees maakte de dodelijkste tornado in Nederland van nabij mee. Het is even geleden, maar ook Nederland is ooit getroffen door een hevige tornado. Het was op 25 juni 1967 nabij Chaam en Tricht. Als negenjarig jongetje zag Mart Verhees het van dichtbij gebeuren.
De snelheid bij tornado's is veel hoger dan bij orkanen, en de wind kan het in extreme gevallen bereiken de 500 kmh. In het geval van orkanen overschrijdt de windsnelheid zelden de 250 km / u.
Dit is de Nederlandse benaming voor een tornado. Het is een vertikaal wervelende luchtkolom. Ze komen het meest voor in het grensgebied tussen warme en koelere lucht.
In Amerika komen vaak tornado's voor. Warme, vochtige lucht van de oceaan botst daar op droge woestijnlucht uit Mexico en koude lucht uit Canada. In Nederland is de kans op zo'n verwoestende storm erg klein, omdat de omstandigheden hier anders zijn.
De laatste keer dat we een tornado in ons land zagen is slechts een maand geleden. Op 20 mei 2022 trok een windhoos over het Limburgse Beek, nabij Maastricht.
Tornado's komen doorgaans vooral in het centrale deel van de Verenigde Staten voor, gemiddeld zo'n duizend per jaar. De meeste zijn niet sterk, maar sommige wel. Vooral de Tornado Alley, van midden-Texas tot het oosten van Nebraska en Iowa heeft last van tornado's.
Waterhozen zijn kleine, trechtervormige slurfjes. Ze ontstaan boven grote wateroppervlaktes door sneldraaiende luchtbewegingen. Waterhozen zijn soms te zien onder de wolken boven de Noordzee, de Waddenzee en het IJsselmeer. Pas als een slurf het wateroppervlak raakt en water opzuigt, is het een waterhoos.
Het duurt meestal enkele tientallen seconden tot 2 á 3 minuten, bij zware tornado's soms wel een minuut of 5 á 10. Een F4 of F5-tornado kan een levensduur hebben van enkele uren en kan daarbij een spoor van vernieling van zo'n 100 km veroorzaken.
In Nederland blijft vooral het optreden van zeer zware windhozen nabij Chaam en Tricht nog lang in de herinnering van velen. Dergelijke zware windhozen - geheel vergelijkbaar met de Amerikaanse tornado's - behoren tot de meest gevreesde stormen die aan het aardoppervlak kunnen optreden.
Maar hoe zou het zijn om niet te vluchten, om al dat geweld gewoon op je af te laten komen? Maar zo'n tornado kan auto's en koeien optillen en de lucht in slingeren, dus in dit laatste geval moet je maar net hopen dat je niet aan de andere kant van een weiland het prikkeldraad in geworpen wordt.
Een rukwind is een momentane windstoot, die (per definitie) niet lang duurt, en zeker dus geen 10 minuten. Als vuistregel wordt soms gesteld dat rukwinden ongeveer 50% boven de gemiddelde windsnelheid kunnen gaan. Bij windkracht 10 (ofte 10 beaufort) ligt de gemiddelde windsnelheid tussen 89 en 102 km/h.
Een valwind ontstaat als een enorme hoeveelheid koude lucht uit een intensieve buienwolk omlaag stort. Een onweerswolk is een sterk kolkende luchtmassa waarin warme lucht omhoog en koude lucht omlaag beweegt. Zware onweersbuien groeien uit tot grote hoogte. De wolkentoppen bereiken hoogtes tot 14 kilometer.
De verschillen in temperatuur en vochtigheid tussen de lucht aan het aardoppervlak en op grote hoogte in de atmosfeer moeten heel groot zijn. Bovendien moet op zo'n 10 kilometer hoogte een zeer sterke wind staan (straalstroom). In een dergelijke situatie ontstaan de enorme buienwolken die hozen kunnen bevatten.
En zolang de tornado bestaat, bestaat het oog ook. Als de tornado beweegt, beweegt het oog mee. Dat betekent dat ook die BIC, die immers leeft in het oog van de lichttornado, robuust is en het licht dus langere tijd gevangen kan blijven.
Wanneer storm
Een zware storm bereikt windkracht 10 en een en zeer zware storm windkracht 11. Windkracht 12 staat voor een orkaan. Een echte orkaan komt in ons land zelden voor en dat is maar goed ook.
Verwoestend natuurverschijnsel niet precies voorspelbaar
Het gebied waar een tornado zich gaat ontwikkelen is vaak voorspelbaar maar niet de precieze plaats en het exacte tijdstip. Door die voorspellingen kunnen mensen voor de kick een tornado opzoeken.
De Tri-State Tornado was een tornado die op 18 maart 1925 de Amerikaanse staten Missouri, Illinois en Indiana trof. De tornado staat bekend als de dodelijkste en zwaarste tornado uit de geschiedenis van de Verenigde Staten, waarbij de windsnelheid 416 km/uur haalde.
Rond en in de wolk moet er ook sprake zijn van windschering: winden met veranderende windsnelheid en/of windrichting op verschillende hoogtes. De windschering zorgt voor een draaiende luchtstroom rond een horizontale as en zo ontstaat een horizontale wervelwind.
Aan de slag:
Doe het water in de pot tot een paar centimeter onder de opening. Voeg een theelepel azijn toe. Vervolgens een theelepel afwasmiddel. Doe vervolgens de dop op de pot en maak draaiende bewegingen met de pot: en voilá: een tornado!