Liggen of zitten is net zo slecht of net zo goed. Het is net zo slecht, omdat je in beide gevallen niet beweegt. De mens is ook gemaakt om te bewegen. Indien je te veel zit of ligt, kun je lichamelijke klachten krijgen.
Bij het zitten leg je ook druk op je ledematen, vooral dan de spieren in je onderlichaam. Die druk snijdt je zenuwen en (slag)aders af waardoor het bloed niet voldoende circuleert. De spieren missen dus bloedtoevoer, voelen verdoofd en kunnen zelfs opzwellen. Als we onze spieren niet gebruiken, worden ze ook zwakker.
Recent onderzoek toont aan dat wie vaak lang stilzit meer dan 2 keer zoveel kans heeft om diabetes te ontwikkelen, en bijna 2,5 keer zoveel risico op hart- en vaatziekten. Zelfs mensen die naast hun zittende dagtaak voldoende beweging nemen of sporten, blijken een hoger risico op gezondheidskwalen te lopen.
Zitten is op zich niet slecht, tenzij je dat té vaak en té lang doet. Maar hiervoor sta je zeker recht: Vermijd urenlange momenten van lang stilzitten én onderbreek je zitmomenten best regelmatig, om de 20 à 30 minuten als het kan.
Langdurig zitten kan zorgen voor veranderingen in onder meer de insulineniveaus, insulinegevoeligheid en plasmavetten in het bloed. Dit zou het grotere risico op diabetes type 2 en hart- en vaatziekten kunnen verklaren.
Nederlanders brengen dagelijks gemiddeld 8,7 uur zittend door. Jongeren (12 tot 20 jaar) scoren het hoogst met gemiddeld 10,4 uur per dag.
De gemiddelde Europeaan zit zo'n 5,2 uur per dag, en dat brengt gezondheidsrisico's met zich mee. Maar wist je dat lang staan ook niet goed is? Medewerkers die voor langere periodes staand werk doen, lopen namelijk dubbel zo veel risico op hart- en vaatziektes dan hun collega's die zittend werk doen.
Daarom wordt aangeraden om minstens twee keer per week aan spier- en botversterkende activiteiten te doen. Hierbij kunt u denken aan traplopen, wandelen, zwemmen of fitnessen. Balansoefeningen helpen uw evenwicht te verbeteren als u staat of beweegt. Als u een goede balans heeft, is het risico op vallen kleiner.
Er is nog geen norm vastgesteld hoeveel je maximaal mag zitten per dag. Onderzoek heeft wel uitgewezen dat mensen die dagelijks 8 tot 11 uur zitten een grotere kans hebben op vroegtijdig overlijden dan mensen die minder dan 4 uur per dag zitten.
Bewegen is goed, meer bewegen is beter. Doe minstens elke dag 1 uur aan matig intensieve inspanning. Langer, vaker en/ of intensiever bewegen geeft extra gezondheidsvoordeel. Doe minstens driemaal per week spierversterkende en botversterkende activiteiten.
Mensen die niet aan de beweegnorm voldoen zijn inactief. Deze manier van leven verkort de levensverwachting en veroorzaakt op termijn chronische ziekten zoals hart- en vaataandoeningen en diabetes type 2. Ook overgewicht en depressie worden in verband gebracht met een inactieve levensstijl.
Bewegen verkleint de kans op hart- en vaatziekten, diabetes, depressieve klachten, borstkanker, darmkanker, geestelijke achteruitgang en dementie. Beweeg minimaal 2,5 uur per week actief (bijvoorbeeld wandelen, fietsen, hardlopen, voetballen, fitness, dansen, vechtsport).
Volgens Australisch onderzoek is de 'zitziekte' verantwoordelijk voor bijna zeven procent van alle sterfgevallen. Naar alle waarschijnlijkheid verhoogt langdurig zitten de kans op diabetes en hart- en vaatziekten. Sommige onderzoeken zien een relatie met depressies, een aantal vormen van kanker en bewegingsproblemen.
Een zittend (seditair) bestaan wordt ook geassocieerd met hoge bloeddruk en hoog cholesterol. Dit kan eerder leiden tot hart- en vaatziekten en bijvoorbeeld diabetes. Zelfs depressies en sommige vormen van kanker worden geassocieerd met te lang zitten! Evenals overgewicht en vroegtijdig overlijden.
Allereerst is zitten vaak problematisch, omdat we vaak in de verkeerde houding zitten: met gebogen rug en ingezakte schouders. Deze houding zorgt voor een langdurige belasting voor de rug die schade toebrengt aan de ruggengraat en de kapsels en spieren die de ruggengraat ondersteunen.
Gezonde mix van zitten, staan en bewegen
Je kan je medewerkers onder andere met wisselwerken (elk half uur even rechtstaan) aanmoedigen om minder lang te zitten. Daarnaast blijft het natuurlijk belangrijk om je medewerkers actiever te maken, en ze dus aan te zetten tot meer bewegen.
"Een dag binnenblijven zal geen grote gevolgen hebben voor je gezondheid, maar van 's ochtends tot 's avonds ondergedoken zitten is geen goed idee." En weet dat je echt niet uren in de zon hoeft te zitten om aan voldoende daglicht te komen. "20 minuten per dag naar buiten doen je lichaam en geest al goed."
Voldoende bewegen kan de kans op hart- en vaatziekten 20 tot 30% verlagen. De bloeddruk verlaagt, waardoor de kans op bijvoorbeeld een hartinfarct of beroerte kleiner is.
Een gevolg van te veel sporten is het risico op beschadigde botten. Door het sporten krijg je een grotere hoeveelheid cortisol in je lichaam. Deze stof reguleert processen in het lichaam zoals het metabolisme en het immuunrespons. Wanneer er teveel van deze stof aanwezig is, wordt er meer botweefsel afgebroken.
Bij gezond en fit ouder worden, levert voldoende bewegen een positieve bijdrage. Om je gezondheid als 65-plusser te onderhouden, is minimaal 150 minuten per week matig intensief bewegen, verspreid over verschillende dagen, noodzakelijk volgens de beweegrichtlijnen.
Is je conditie slecht, dan raak je snel buiten adem en gaat je hart als een gek tekeer om je lichaam toch van zuurstof te voorzien. Dit deel van de conditie reageert goed en snel op cardiotraining. Dat is training waarbij je hartslag flink wordt opgejaagd.
Hoe ouder u wordt, hoe vaker u ermee te maken heeft: stijve spieren. Na een dagje onkruid wieden in de tuin bijvoorbeeld. De volgende ochtend ontdekt u precies waar de spieren zitten die u heeft gebruikt omdat ze stijf en pijnlijk aanvoelen.
Een gezonde sta-werkplek
Je hart pompt bij staand werken 10 x zoveel bloed rond in je lichaam. Een effectieve bloedcirculatie houdt je scherper. Je lichaam is niet ontworpen om veel te zitten, hierdoor kun je klachten krijgen. Wissel je je houding af met staan, dan reduceer je de kans op rug- schouder- en nekklachten.
Staand werken en rugklachten
Zowel langdurig zitten als langdurig staan zijn grote veroorzakers van rugklachten. Het werken aan een zit-sta bureau vermindert lichamelijk klachten, zoals pijn in de rug, nek, billen of bovenbenen juist. De afwisseling tussen zitten en staan zorgt voor meer dynamiek en een betere houding.
Voetklachten bij staand werk
Als je je voeten langdurig eenzijdig belast, hebben de gewrichten, pezen en ligamenten het zwaar te verduren en kunnen ze overbelast raken. Mensen die veel stilstaan en lopen tijdens hun werk hebben aan het eind van een werkdag sneller last van drukpijn en pijngevoeligheid onder de voet.