Bij een zaaiui zaai je namelijk het zaadje in het voorjaar en oogst je de ui na een half jaar. Deze uien worden ook wel zomeruien genoemd. Wanneer je een plantui neemt, dan zaai je eerst de ui en oogst deze wanneer deze nog klein is. Vervolgens laat je de plantui overwinteren en plant je hem in het voorjaar weer.
Het woord zegt het al, het zijn uien die uit zaad groeien. De gehele uienteelt wordt bij ons in eigen beheer uitgevoerd, dat wil zeggen van zaaien tot en met de oogst.
Uien groeien onder de grond, het zijn tweejarige planten. Je zaait ze in het ene jaar, hier groeien kleine uitjes uit, pootuien of plantuien genoemd. Deze pootuien bewaar je droog en koel en plant je na de winter in het volgende voorjaar uit. Ze groeien in één zomer uit tot een stevige, smakelijke bol.
Plant de uien met een tussenruimte van 10 tot 15 cm en met 30 cm tussen de rijen. Druk de grond rond de plantuitjes zachtjes aan en geef ze genoeg water. Vogels zien de puntjes van de uienbollen soms aan voor wormen, dus dek de uien eventueel af met vliesdoek tot het eerste groen verschijnt.
Zaaien en oogsten
Zaai in de vollegrond kan in de maanden maart, april en mei. Houd rekening met een ideale zaaitemperatuur van 15 graden. Verder is het belangrijk om dun te zaaien, op regels met een regelafstand van 25 centimeter en plantafstand 15 centimeter. Ook moet je het gezaaide zaad goed afdekken.
Plant elke poot ui 2,5 tot 5 cm diep. In zandgrond kun je hem iets dieper plaatsen dan in kleigrond. Wanneer je bovenstaande stappen gevolgd hebt, heb je losse aarde en kun je de uitjes planten met hun topje net boven de grond.
Deel de uienstengels voorzichtig en zet ze in een vaasje met een klein laagje water om de wortels een beetje te laten groeien. Bijvoorbeeld in de vensterbank. Als de wortels een halve centimeter tot een centimeter lang zijn dan kan je de uien planten in de aarde.
Plantuien zijn uien die het jaar voordien gezaaid werden en vroegtijdig als kleine uien werden geoogst.
Als uien op de juiste manier worden bewaard, kunnen ze tot 3 maanden vers en eetbaar blijven. Onder bepaalde omstandigheden kunnen ze beginnen schimmelen. Alles hangt af van de manier waarop je de ui bewaart. Zelfs als uien niet schimmelen, zullen ze uiteindelijk beginnen drogen waardoor ze niet lekker meer zijn.
Over het algemeen zijn uien één week goed in de koelkast, twee maanden op de fruitschaal en één jaar in de vriezer. Als je uien gaat invriezen, kan je de uien het beste eerst even blancheren.
Bij een hogere temperatuur zal een ui sneller bladeren vormen, terwijl geen bladeren meer worden gevormd zodra de plant in bolvorming is. Bij een lage plantdichtheid (50 planten per m2) zal de verschijningssnelheid van de bladeren iets hoger zijn dan bij hogere plantdichtheid (100 planten per m2 en hoger).
Voor dikke uien om te bewaren kweek je eenvoudigst met pootgoed maar het kan ook door rechtstreeks te zaaien. Meestal zaaien we wel Stengelui voor in rijtjes om dan uit te dunnen op 5 tot 10 cm en 30-40 cm tussen de rijen.
De wortelvlieg (die de wortels kan aantasten) verdrijft namelijk de uienvlieg (die graag uien aantast) en vice versa. Veel water hebben uien niet nodig maar op ons droge zandgrondje geven we de uien toch af en toe een gieter water.
tuurschommelingen en droogte bevorderen het doorschieten. Om doorsc te voorkomen moet je bij aanvang van droge periodes de uien regelmatig ze slechts oppervlakkig wortelen. Zorg er wel voor dat ze niet met de 'voe , daar kunnen ze dan weer niet tegen.
Snijd de achterkant van de ui en laat een paar dagen drogen. Plant de ui daarna in een pot met natte potgrond en zet op een donkere plek. Houd de grond vochtig en de plant groeit bijna als vanzelf door. Je kunt ook de hele ui met de wortels in een bakje water zetten, zodat het plantje uitloopt.
Er zijn veel verschillende soorten uien. Naast de gewone gele ui heb je zoete witte uien, rode uien, kleine zilveruitjes, bosuitjes en sjalotten.
Bewaar uien niet samen met aardappelen. Doe je dit wel, dan zullen de aardappelen sneller gaan rotten. Vermijd de koelkast als de uien ongeschild zijn. Uien nemen namelijk makkelijk vocht op en dat is in overvloed aanwezig in de koelkast.
Uien houden niet van verse (stal) mest, of van mest of compost met grove bestanddelen. Ideaal is een goed verteerde mest die voor de winter al werd aangebracht. De maden van de uienvlieg boren gangen in de bollen. Ze worden o.a. aangetrokken door verse stalmest.
De witte ui is een erg scherpe ui met een iets zoetere smaak dan de gele ui. Je kunt witte uien gebruiken in allerlei culinaire toepassingen zoals koken, stoven of bakken. Ze worden vaak te scherp gevonden om rauw te eten.
Hoe zaai ik worteltjes? Maak een ondiep geultje in de grond en leg elke 3 centimeter 1 zaadje. Dek de zaden af met wat zand en geef de eerste weken regelmatig en voorzichtig water met een plantenspuit. Worteltjes kiemen heel langzaam, het kan wel 3 of 4 weken duren.
De ui is een bolgewas en is verwant aan de sint-jansui, prei, bieslook en knoflook. Deze bolgewassen slaan voedsel op in een bol die de winter overleeft en daardoor kunnen ze als eerste planten in de lente boven de grond komen en bloemen vormen en zich voortplanten.
Maak voor het poten ondiepe geulen van 5 cm diep op kleigrond of 10 cm diep op zandgrond. Tijdens de groei van de aardappel schuif je steeds meer grond tegen de planten aan. Haal hiervoor de grond tussen de rijen weg. Op deze manier maakt de aardappelplant meer ondergrondse stengels en aardappels.
Een zaaitray wordt gebruikt om planten in op te kweken of te vermeerderen voordat ze buiten worden uitgeplant. Vul een tray met compost of zaai- en stekgrond. Voeg wat water toe aan de compost zodat de zaden gemotiveerd worden om te ontkiemen.
Het goede nieuws is: ja, je hoeft uien met uitlopers niet direct weg te gooien. Echter hebben de uitlopers een bittere smaak, vooral wanneer je ze rauw verwerkt in een gerecht. Om dit te voorkomen kun je de uitlopers gemakkelijk verwijderen door de ui doormidden te snijden en de uitloper los te halen met je vingers.
Uien en knoflook, en de andere alliac-planten worden geclassificeerd als rajasic en tamasic, wat betekent dat ze passie en onwetendheid vergroten. Ze veroorzaken overlast en zelfs pijn en ziekte bij degenen die ze eten.