Bij de stikstofcrisis van de laatste jaren draait het om twee stofjes: stikstof uit verkeer (NOx) en stikstofverbindingen uit boerenbedrijven, meestal in de vorm van ammoniak. Deze slaan neer in de natuur en werken als voedingsstof. Daardoor groeien sommige planten beter dan andere.
De boeren zijn boos omdat het kabinet eist dat door het hele land de uitstoot van stikstof moet dalen: dat betekent dat veel boerenbedrijven zullen moeten krimpen of sluiten. De eisen van het kabinet zijn niet mals: in Limburg moet uitstoot meer dan gehalveerd worden.
Stikstof is een gas dat vrijkomt uit de uitlaat van auto's en vrachtwagens maar ook als de poep en plas van koeien bij elkaar samenkomen. Zowel auto's als boerenbedrijven stoten daarom dus veel stikstof uit. Die stikstof komt vervolgens in de natuur terecht, en daar gaat het mis.
Ammoniak (NH3) komt met name van dieren in de veeteelt. Een klein deel komt uit overige bronnen zoals industrie, de bouw en het verkeer. Boeren gebruiken mest van dieren en kunstmest om hun land te bemesten. Een deel van die mest verdampt als ammoniak en komt zo in de lucht.
Boeren protesteren al een tijd tegen de stikstofplannen van het kabinet, die inhouden dat niet alle boeren kunnen doorgaan met hun bedrijf. De afgelopen dagen wilden ze laten zien dat zonder hen de supermarktschappen leeg zijn. En dat als hun bedrijven moeten verdwijnen, dat effect heeft op iedereen.
De boerenprotesten tegen stikstofbeleid zijn een reeks protestacties van verschillende groepen Nederlandse boeren tegen overheidsplannen om de veehouderij in te perken om de stikstofcrisis op te lossen. De eerste protestactie op 1 oktober 2019 werd georganiseerd door Agractie en de Farmers Defence Force.
Boeren protesteren tegen de plannen van de overheid die de stikstofuitstoot fors moet terugdringen. Op sommige plekken zullen stallen moeten sluiten en de veestapel zal naar verwachting met ongeveer 30% krimpen.
Uit onderzoek blijkt dat dankzij biologische landbouw het bodemleven veel gezonder is, de bodem als systeem veel veerkrachtiger is, het grondwater minder vervuild wordt door bestrijdingsmiddelen en biologische praktijken algemeen een mindere belasting veroorzaken op het milieu.
Landbouwactiviteiten dragen bij aan de verontreiniging van lucht, bodem en water. Luchtvervuiling wordt veroorzaakt door bijvoorbeeld het stoken van aardgas in de tuinbouwkassen of door de uitstoot van landbouwmachines, maar ook door het verdampen van ammoniak uit de mest die boeren uitrijden.
De huidige stikstofstrategie van het kabinet zal er volgens berekeningen van het ministerie van Financiën toe leiden dat 11.200 boerenbedrijven moeten stoppen en nog eens 17.600 boeren hun veestapel fors zullen moeten inkrimpen, met een derde tot bijna de helft.
In het kort: Boeren is een normaal verschijnsel waarbij overmatige lucht in de maag vrijkomt via de slokdarm en de mond. Overmatig boeren laten wordt meestal veroorzaakt door het inslikken van te veel lucht. Bijkomende klachten kunnen zijn: misselijkheid, een opgeblazen gevoel, rommelingen in de maag en maagpijn.
Het senior Boer salaris ligt het hoogst en het junior Boer salaris ligt het laagst.
De Nederlandse stikstofuitstoot is de hoogste van Europa: per hectare stoten we ongeveer 4 keer zo veel uit als het EU-gemiddelde. Van de Nederlandse uitstoot naar de lucht bestaat ongeveer 65% uit ammoniak (NH3) en 35% uit stikstofoxiden (NOx).
Ammoniak en stikstofoxide reageren in de lucht en vormen fijnstof. Deze fijnstof kan leiden tot long- en luchtwegklachten. Al tientallen jaren komt er veel teveel stikstofoxiden en ammoniak in de lucht en natuur terecht. Voor onze natuur, gezondheid en voedselproductie moet de hoeveelheid stikstof daarom omlaag.
In Nederland stoot de landbouw volgens het RIVM al decennia de meeste stikstof uit, gevolgd door industrie en verkeer. Zeker in de buurt van Natura 2000-gebieden is dat een probleem. De meeste uitstoot van ammoniak komt dan wel van de boeren, maar ze zijn zeker niet de enige die ammoniak uitstoten.
Welk dier vervuilt dan het meest? Het ene dier is het andere niet: runderen eten meer en ander voer dan kippen. Runderen (of preciezer geformuleerd: de productie van rundvlees) vragen ook de meeste ruimte en stoten de meeste broeikasgassen uit (met name omdat ze veel methaan produceren), gevolgd door varkens en kippen.
De toenemende kans op extreem weer zal vaker leiden tot hagelschade en wateroverlast, maar ook langere periodes van droogte met directe gevolgen voor gewasopbrengsten en/of kwaliteitsverlies van het product. Daarnaast kunnen productiemiddelen zoals kassen en stallen, beschadigd raken.
De meest vervuilende industrieën, gemeten naar de impact op klimaatverandering, zijn de chemische en petrochemische industrie, ijzer en staal, cement, pulp en papier, en aluminium.
In 2030 is Nederland weer trots op de boer en tuinder. Ons land heeft de beste boeren van de wereld en die toppositie houden we vast.”
Een van de grootste nadelen van biologische landbouw zijn de hoge kosten. Er wordt geen gebruik gemaakt van pesticiden, dus de gewassen zijn veel kwetsbaarder voor plagen en andere ziekten. De landbouw is arbeidsintensiever omdat er veel met de hand wordt gedaan.
Gemiddeld genomen is een bioproduct een derde duurder dan zijn gangbare variant, al zijn er wel grote verschillen tussen producten. Biologische eieren zijn soms tot twee keer zo duur, terwijl biovleesvervangers maar lichtjes duurder zijn.
Hij werkt als hoofddocent Voedsels- en Landbouwbeleid aan Wageningen University. "We hoeven niet bang te zijn dat we op korte termijn zonder voedsel komen te zitten. Pas als alle boeren van het één op het andere moment zouden stoppen, hebben we een probleem. Maar daar is geen sprake van."
“De stikstofemissie is vooral in bepaalde gebieden erg hoog, vooral in noordwest-Duitsland, waar relatief veel veehouderij is”, legt Ehlers uit. Maar omdat Duitsland een veel groter landoppervlakte heeft dan Nederland, is de uitstoot relatief minder.
"Als het over absolute aantallen gaat, is China veruit koploper in de stikstofuitstoot", zegt hoogleraar Wim de Vries (Universiteit Wageningen). "In delen van het land stoten ze zelfs per hectare veel meer uit dan wij, maar gemiddeld over het hele land is het minder."