Bak vlees, vis en kip niet te hard aan. Door het langzaam te braden, stoven, koken of pocheren blijft het zacht van structuur. Vettere vleessoorten zoals worst, gehakt en slavink zijn gemakkelijker fijn te maken dan magere soorten. Gebruik bij het fijnmalen van vlees een royale hoeveelheid jus.
Zachte voeding is makkelijk te kauwen en door te slikken. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een omelet, vis of macaroni. Vloeibare voeding kunt u drinken. Denk hierbij aan melkproducten, soep of een smoothie.
Licht/matig vloeibaar
Een gepureerde soep is een goede vloeibare, warme maaltijd. De vulling van de soep is belangrijk om voldoende calorieën en voedingstoffen te leveren. Denk aan vlees, kip, vis, allerlei soorten groente, peulvruchten (erwten, bonen, linzen), aardappel, rijst, vermicelli.
Gepureerd eten voor volwassenen of ouderen bestaat vaak uit gekookte groenten, aardappelen en vlees. Broodmaaltijden kunnen ook worden fijngemaakt. Lekker gepureerd eten kan worden gemaakt door er extra bouillon of kruiden aan toe te voegen.
U kunt gebruik maken van verse groenten, diepvriesgroenten of groenten uit blik of pot. Kies groenten die u goed fijn kunt maken zoals andijvie, bloemkool, broccoli, bietjes, doperwten, spinazie, spruitjes, witlof, wortelen.
Vlees. Bak vlees, vis en kip niet te hard aan. Door het langzaam te braden, stoven, koken of pocheren blijft het zacht van structuur. Vettere vleessoorten zoals worst, gehakt en slavink zijn gemakkelijker fijn te maken dan magere soorten.
Een beroerte, de ziekte van Parkinson of dementie bijvoorbeeld, kunnen leiden tot zogenaamde coördinatieproblemen in de slikbeweging. Het samenspel van de spiergroepen die betrokken zijn bij het slikken is verstoord. Daarnaast kan het gevoel in de mond verminderd zijn.
Denk aan: aubergine, bloemkool- en broccoli roosjes, erwtjes, worteltjes, courgette, spinazie (a la crème), andijvie, paksoi, raapstelen, witlof, schorseneren, fijngesneden en gekookte rode kool, bietjes, zacht gekookte blokjes pompoen en witte, bruine of kidneybonen.
Voorbeeld van een vloeibare voeding
Gladde, eventueel verdunde en/of gemixte vla, pap, pudding, yoghurt of kwark. Daarnaast koffie, thee en/of water. In de loop van de morgen: Melk, chocolademelk, yoghurt (-drank), karnemelk (-drank), milkshake en/of vruchtensap.
Was het fruit goed onder stromend water of schil het. Appels, peren en kiwi's (en uiteraard mandarijnen en sinaasappels) kun je beter schillen. Prak het fijn met een vork of rasp het. Hard fruit zoals appels kun je beter eerst koken als je het wil prakken.
Hiervoor wordt stremsel gebruikt of melkzuurbacteriën die de melk laten indikken. De melk lekt vervolgens uit, waarna een dik vloeibaar, friszuur en romig product overblijft. Dit product wordt kwark genoemd en is direct eetbaar.
Dik vloeibare voeding bestaat uit glad gebonden voeding, die met een lepel kan worden genuttigd en zonder kauwen gemakkelijk kan worden doorgeslikt. Doordat de voeding alleen dik vloeibaar mag zijn, is de variatie aan voedingsmiddelen klein. Bovendien is dikvloeibare voeding snel eenzijdig en onvolwaardig.
Vloeibare voeding is bijvoorbeeld: gladde of gezeefde pap of vla; gezeefde soep, appelmoes of vruchtensap; een zeer fijngemaakte of gezeefde warme maaltijd of een babymaaltijd (potje vanaf 6 maanden).
Producten die licht- en zwaar verteerbaar zijn. Wit brood, donkere broodsoorten met fijne vezels, bv. Bruinbrood of fijn volkoren brood. (Volkoren)beschuit, toast, matze, knäckebröd, ontbijtkoek (niet te scherp gekruid en zonder vulsel), eierkoek, cornflakes.
Eet bananen, appels, meloenen, bosvruchten, aardbeien, perziken of abrikozen. Heb je maagklachten? Mogelijk heb je moeite met het verteren van eiwitten. Eet een kiwi, ananas of mango.
Witte rijst en granen
Hoewel een matige hoeveelheid vezels gezond is, zijn witte graanproducten en witte rijst wel makkelijker verteerbaar.
Voor het vloeibaar maken van vaste voeding is apparatuur nodig als een staafmixer, keukenmachine of blender. Pap kunt u bijvoorbeeld zeven, maar om aardappelen, groente of fruit te pureren, is een mixer, blender of keukenmachine nodig.
Voor het malen van voeding kunt u een staafmixer, blender of keukenmachine gebruiken. Kies voor vleessoorten die goed te malen zijn zoals gehakt, tartaar, kip of varkensvlees. Zorg dat het vlees goed gaar is en maak het dan fijn. Voeg bij het malen veel jus, bouillon of groentenat toe omdat het anders te droog wordt.
Wanneer het drinken van water goed gaat, mag u na overleg met de arts starten met een helder vloeibaar dieet (bv water, thee, limonade, appelsap en heldere bouillon). Hier is geen maximum aan verbonden. De sondevoeding wordt verder opgehoogd als de ontlasting op gang is.
Vermijd hard of knapperig eten, vooral na een afspraak met de behandelaar. Vermijd dan ook het volgende harde voedsel: – Vezel houdend en onder gekookt vlees. – Plakkerig en knapperig voedsel: Snoep, kauwgom, toast, noten, allemaal wat ingewikkeld is om te eten als je een beugel draagt.
Gebruik gemalen vlees (vis, kip, ei of vleesvervanging), ragout, gepureerde groenten en aardappelpuree (of gemalen pasta). De gerechten kunt u verdunnen door het toevoegen van bijvoorbeeld, melk, jus, bouillon of groentenat. Voeg extra boter, room en/of olie toe voor extra energie.
Slikken doen we zeer vaak; zo'n 3000 keer per dag. Naast het doorslikken van eten en drinken, slikken we ons speeksel weg. Overdag doen we dit zo'n twee keer per minuut, 's nachts een keer per minuut.
De zitpositie is de beste houding om goed te kunnen slikken. Hoofd, nek, mond, tong, keel, kaken, strottenhoofd en slokdarm werken in deze houding het beste met elkaar samen. Het slikken verloopt op deze manier snel. Men slikt ongeveer 600 keer gedurende een dag en een nacht.
stille aspiratie: als de hoestreflex uitblijft of niet krachtig genoeg is, komt voedsel of drank terecht in de luchtweg. Keelschrapen, kuchjes, ademnood en borrelende stem na het slikken kunnen signalen zijn van stille aspiratie.
Groenten: Kook de groenten zacht en maal ze zo nodig fijn met een staafmixer of keukenmachine. Je kunt groentebouillon, crème fraîche of room toevoegen om de groenten smeuïger te maken. Aardappelen, rijst, pasta: Aardappelen kun je heel goed fijn maken.