Het betekent eigenlijk dat je ogen niet meer helemaal rond (zoals een voetbal), maar iets meer ovaalvormig zijn (zoals een rugbybal). Hierdoor wordt het licht niet op 1 punt geprojecteerd maar op een lijn. Dit veroorzaakt onscherp zicht.
Om scherp te kunnen zien is het nodig dat lichtstralen die het oog binnenkomen, precies op het netvlies samenvallen. Bij astigmatisme is de lichtbreking in het oog in de ene richting anders dan in de andere richting. Dit levert een onscherp beeld op.
Bij een cylindersterkte heb je een glas wat in een bepaalde richting anders van kromming is dan in de tegenovergestelde richting, en dus ook een andere sterkte. Het verschil tussen de twee sterktes is de cilinder.
Een zuivere cylinder heeft geen brekend vermogen (= 0) in de ene richting (meridiaan) maar wel een brekend vermogen in de richting loodrecht erop. Men kan het voorvlak van een normaal hoornvlies voorstellen als zijnde een deel van een mooie ronde voetbal; hierbij is de breking van het licht in alle richtingen gelijk.
Een cilinderafwijking (astigmatisme) wordt meestal gecorrigeerd met cilindrisch brillenglas, harde contactlenzen of speciale torische zachte contactlenzen. Een cilinderafwijking is ook goed te corrigeren met een ooglaserbehandeling of lensimplantatie. We corrigeren dan meteen ook eventuele verziendheid of bijziendheid.
Vaak neemt het astigmatisme in de loop van de eerste levensjaren af en verdwijnt geheel. In een aantal gevallen blijft het echter bestaan. Cilindrische brillenglazen kunnen dit corrigeren. Vaak gaat astigmatisme gepaard met hypermetropie (verziendheid) of myopie (bijziendheid).
Een bijziende persoon kan voorwerpen op een afstand niet (goed) onderscheiden. Het zicht is wazig en zich verplaatsen, koken en televisie kijken kan enkel met een aangepaste bril of met lenzen.
Wat is oogsterkte? Een oog heeft een nabijheidspunt en een vertepunt. Het nabijheidspunt is de dichtstbijzijnde afstand die je zonder moeite scherp kunt zien. Normaal ligt dit punt bij een mens rond de 30 cm van het oog.
Uitgesproken astigmatisme is doorgaans erfelijk. De aandoening wordt niet erger naarmate u ouder wordt. Een lichte vorm van astigmatisme komt plots op. Gelukkig zijn er oplossingen die astigmatisme corrigeren : contactlenzen, cilindrische brillenglazen, laserchirurgie en oogoefeningen.
De mogelijke gevolgen zijn talloos en omvatten symptomen zoals hoofdpijn, nekpijn tot duizeligheid of dubbel zicht. Brandende of jeukende ogen zijn een ander symptoom. Deze zijn niet alleen het gevolg van het dragen van de verkeerde bril. Droge lucht kan ook de reden zijn.
Door het dragen van een bril met twee verschillende sterktes. Het verschil tussen de ene en de andere sterkte noemen we de cilinder.
De oorzaak van deze onregelmatige vorm is niet geheel duidelijk. In sommige gevallen kan astigmatisme erfelijk bepaald zijn. Ook een natuurlijke druk van de oogleden op het hoornvlies kan invloed hebben. Net als een toenemende belasting van de ogen door intensief werken op korte afstand.
Als je astigmatisme hebt, heb je problemen met ver én dichtbij zien. Dat komt omdat het hoornvlies niet rond is, maar ovaal. Vergelijk het met een rugbybal, in plaats van een voetbal. Dit vervormt je beeld: een rond voorwerp zie je dan eerder ovaal.
Ook kan de cilinder (astigmatisme) veranderen of toenemen bij bepaalde oogaandoeningen. Deze veranderingen kunnen van tijdelijk (wisselend) of blijvend van aard zijn.
Ja, dat is geen probleem, afhankelijk van de grootte van de cilinder en je sterkte. Maar ook de dikte van het hoornvlies en de grootte van je pupil zijn bepalend. Die bepalen namelijk welke sterkte gecorrigeerd kan worden.
Lenzen met een cilinder (ook wel torische lenzen) zijn contactlenzen voor mensen met een cilinderafwijking. Dit noemen we ook wel astigmatisme. Normaal gesproken is het hoornvlies mooi rond, zoals een bal, waardoor lichtstralen precies op het netvlies vallen.
Er zijn drie opties om astigmatisme te corrigeren: een bril, contactlenzen of een ooglaserbehandeling. Een bril of contactlenzen kunnen astigmatisme corrigeren (samen met bijziendheid of kortzichtigheid, indien nodig). Als alternatief kan laseren het astigmatisme corrigeren en u een helder zicht geven.
Ogen kunnen in de loop van tijd veranderen. Dat kan komen door vervorming van de ooglens of van het oog. Verandering van ogen is vrij normaal, eens in de 2-3 jaar. Vaak veranderen de ogen in de leeftijd rond 40 - 45 jaar naar meer + sterkte (minder min of meer plus).
Astigmatisme, of een cilinder, is een vaak voorkomende aandoening die op elke afstand wazig of vervormd zicht kan veroorzaken. Het kan zich op elke leeftijd voordoen en vaak zijn mensen met astigmatisme ook bij- of verziend. In Nederland heeft bijna de helft van de mensen met een bril voor zichtcorrectie astigmatisme.
Als u bijziend bent ziet u dichtbij goed, terwijl u veraf juist wazig ziet. Dit wazige zicht komt omdat uw oog in de (as)lengte zo sterk groeit dat de afbeelding waar u naar kijkt niet meer óp het netvlies afgebeeld wordt, maar ervóór.
Het goede nieuws voor alle brildragers is: door het dragen van een bril gaan de ogen niet verder achteruit. Veeleer is het tegengestelde het geval: als je ondanks een oogafwijking geen bril draagt of brillenglazen met de verkeerde sterkte hebt, kan bijziendheid (myopie) verslechteren.
Uw patiënt moet een minimale visus van 0,5 met één of twee ogen hebben om te mogen rijden. Dit mag ook met bril of lenzen zijn. Verder mogen er geen ernstige afwijkingen zijn in het centrale deel van iemands gezichtsveld. Het gezichtsveld van uw patiënt moet horizontaal 120 graden zijn en verticaal 40 graden.
Het normale oog (zonder brekingsafwijking)
De brekingssterkte van een lens wordt uitgedrukt in dioptrieën (zoals de sterkte van een vergrootglas). Hoe groter het aantal dioptrieën, hoe sterker de lens. De brekingssterkte van het hoornvlies is ongeveer 40-45 dioptrieën, die van de lens is ongeveer 20-22 dioptrieën.
Veel mensen denken dat een blinde persoon helemaal niets meer ziet. Maar dat is lang niet altijd zo. We noemen iemand blind als zijn gezichtsscherpte kleiner dan of gelijk aan 1/20 (één twintigste) is, zelfs met een bril of lenzen.
Slechtziendheid betekent dat iemand minder dan 30 procent ziet of een gezichtsveld heeft dat kleiner is dan 30 graden. Een normaal gezichtsveld is 140 graden. De visuele beperking kan niet worden gecorrigeerd door het dragen van een bril of contactlenzen.