Separatieangststoornis. Separatieangst is een bekend verschijnsel bij kinderen tot 4 jaar. Ze worden angstig wanneer een ouder de kamer verlaat of uit het zicht raakt of wanneer een scheiding verwacht wordt. Vanaf 4 jaar kunnen de meeste kinderen zonder veel problemen alleen of bij anderen worden gelaten.
Hoe ontstaat verlatingsangst? Verlatingsangst raakt vaak thema's rondom hechting, vertrouwen en verbinding. Het kan zijn dat dit voortkomt uit jouw jeugd of kindertijd. Soms heeft dit te maken met onveilige of geen hechting tussen jou en je ouder, waarbij jouw ouder niet aanwezig was als veilig persoon.
Mensen met verlatingsangst hebben last van symptomen als: Angst om alleen te zijn, dus zonder bekenden om je heen. Extreme jaloezie, als de ander goed op kan schieten met iemand anders, of daar ook leuke dingen mee wil doen. Dit wakkert de angst dat je denkt dat de ander je wil verlaten aan.
De specifieke fobie komt het vaakst voor, gevolgd door sociale fobie, de gegeneraliseerde angststoornis en de paniekstoornis. Angststoornissen komen meer voor bij vrouwen dan bij mannen. Angststoornissen komen het meest voor tussen 25 en 44 jaar en in deze periode ontstaan ook de meeste angststoornissen.
Verlatingsangst bij volwassenen is pas recentelijk erkend als een psychische stoornis. Om de diagnose officieel te stellen gebruikt men de DSM-5.
Ook ervaringen op latere leeftijd kunnen zorgen voor verlatingsangst. Gebeurtenissen op latere leeftijd kunnen ook zorgen voor verlatingsangst. De angst is meestal latent aanwezig in de jeugd maar komt bijvoorbeeld pas aan de oppervlakte bij een eerste relatie, een overlijden of als je op jezelf gaat wonen.
Een angst- en piekerstoornis veroorzaakt heftige angsten in het dagelijks leven, zonder dat er echt gevaar is. U maakt zich steeds zorgen over veel dingen. Klachten zijn hartkloppingen, zweten, benauwdheid, misselijkheid of het gevoel te stikken.
Angststoornissen verdwijnen meestal niet vanzelf, maar je kunt je er goed voor laten behandelen.
Als je last hebt van een paniekstoornis, kunnen situaties die voor een ander heel normaal zijn tot zweethanden, angstige gedachten en regelmatig tot paniekaanvallen leiden. Een paniekaanval kan erg heftig zijn. Je kunt het gevoel hebben gek te worden, de controle te verliezen of een hartinfarct te krijgen.
"De meeste mensen kennen wel bindings- en verlatingsangst", zegt singlecoach Meinou Lambeck. "Bindingsangst is de angst dat iemand te dichtbij komt. Verlatingsangst is het tegenovergestelde. Je gaat dan een relatie echt claimen, waardoor het stuk kan lopen."
Achter bindingsangst gaat vaak een verlatingsangst schuil. Dat betekent niet dat iedereen met bindingsangst ook verlatingsangst heeft, of andersom. Wel is het zo dat die twee elkaar vaak aantrekken. Iemand met bindingsangst trekt iemand aan die verlatingsangst heeft en omgekeerd.
Je herkent verlatingsangst bij kinderen door verschillende symptomen: Van streek raken bij (de gedachte aan) scheiding van de ouder of verzorger. Weigeren of moeite hebben om weg te gaan bij de ander. Vaak erg bezorgd zijn over de ander.
Sommige kinderen worden angstig als de ouder weggaat en beginnen te huilen. Deze angst heet scheidingsangst of verlatingsangst. Het is heel normaal dat je peuter zich aan jou vastklampt of bang is dat je niet meer terugkomt als je even weg gaat.
Wanneer je kind angstig blijft voor situaties die niet gevaarlijk zijn en dit een belemmering vormt, kan er sprake zijn van een angststoornis. We spreken van een angststoornis bij kinderen als de angst het leven zodanig beheerst dat zij of hun omgeving daaronder gaan lijden.
Selectief mutisme is een ontwikkelingsstoornis waarbij een kind/jongere in sommige situaties niet 'kan' praten, terwijl hij of zij dat in andere situaties heel goed kan. Kinderen/jongeren met selectief mutisme praten thuis en tegen sommige mensen.
Wanneer je angst ervaart, volgt een angstreactie. Bepaalde gebieden van je hersenen worden actief en hierdoor ga je bijvoorbeeld zweten en gaat je hartslag omhoog. Of angst ook een directe oorzaak is van verminderd executief functioneren kunnen we nog niet zeggen. Hiervoor is vervolgonderzoek nodig.”
Een psycholoog is een expert in het behandelen van angst en paniekaanvallen en een vertrouwenspersoon. Therapie zal je helpen om beter te leren omgaan met de angst. O.a. zal de psycholoog samen met jou op zoek gaan naar de onderliggende oorzaak van jouw angst en je technieken aanleren.
In veel gevallen kun je te maken hebben met lichamelijke klachten, zoals trillen, buikpijn of hoofdpijn. Maar je kunt ook last hebben van piekeren, vervelende gedachten of gedragsmatige veranderingen. Denk hierbij aan verstijven, huilen, angstige situaties vermijden, opstandig worden en vragen naar geruststelling.
Het verschil tussen angst en paniek zit in de duur en hevigheid van de aanval. Bij een angstaanval doemt er ineens een onbehaaglijk gevoel op, wat versterkt wordt door de lichamelijke verschijnselen. Echter, dit heftige gevoel zal bij een angstaanval vanzelf wegebben, mogelijk door het rationaliseren van de symptomen.
Een angststoornis begint vaak na een ingrijpende gebeurtenis, zoals een sterfgeval, ernstige ziekte, verhuizing of ontslag. Maar ook leuke dingen zoals een huwelijk of de geboorte van een kind kunnen de aanleiding zijn voor een angststoornis.
Duloxetine, pregabaline, venlafaxine en escitalopram zijn de best onderzochte, effectieve en goed verdraagbare medicijnen voor de behandeling van een gegeneraliseerde angststoornis. Dat is de conclusie uit een recente meta-analyse in de Lancet.
Oorzaken onzekerheid in relatie
Zo kan je bijvoorbeeld onzeker zijn binnen je relatie omdat je een negatief zelfbeeld hebt: hoe kan mijn partner mij leuk vinden terwijl ik helemaal niet leuk ben? Maar ook ervaringen uit het verleden die emotionele littekens hebben achtergelaten kunnen zorgen voor een onzeker gevoel.
Probeer jezelf te realiseren dat je geen controle hebt over de gevoelens of gedachten van andere mensen. Of ze moeten van je houden en je nemen zoals je bent, of het heeft niet zo moeten zijn dat ze in jouw leven thuishoren. Probeer gewoon jezelf te zijn en geen controle over de ander uit te gaan oefenen.
Mannen met bindingsangst hangen hun levensdoelen op aan hun partner. Daardoor is hij bang zijn autonomie te verliezen als hij aan een relatie begint. Het zijn mannen die zich volledig in een vrouw kunnen verliezen. Zo kan bindingsangst doorslaan in verlatingsangst.