Er is sprake van een rouwstoornis wanneer normale rouwreacties – zoals intens verdriet, eenzaamheid, boosheid en moeite met acceptatie van het verlies – zodanig heftig zijn en lang aanhouden dat deze het dagelijks leven verstoren.
Verstoorde rouw verwijst in essen- tie altijd naar verschijnselen die veel mensen na nabij verlies ervaren: intens verlangen naar de overledene, moeite om het verlies te accepteren, gevoelens van betekenisloosheid, moeite om alledaagse activiteiten op te pakken.
Rouwen is het verwerken van een groot verlies. Bijvoorbeeld het overlijden van iemand van wie u houdt. Of het verlies van uw gezondheid door een ziekte of het verlies van de hoop op een kind. Verlies geeft veel emoties, zoals verdriet, somberheid en boosheid.
Als je rouwt kun je je geruime tijd erg moe, futloos of passief voelen. Ook kun je symptomen ervaren zoals slaapproblemen, hoofdpijn, buikpijn, spierpijn, hartkloppingen of druk op de borst en gebrek aan eetlust. Het kan ook zijn dat je juist overactief bent om maar niet met het verlies bezig te hoeven zijn.
Rouw maakt deel uit van het normale, gezonde leven, terwijl er bij depressie sprake is van een ziekte. Dit verschil is belangrijk omdat het gevolgen heeft voor de behandeling. Wie in de rouw is, kan wel dezelfde klachten hebben als iemand die depressief is.
Zo zijn er volgens de Zwitsers-Amerikaanse psychiater Elisabeth Kübler-Ross 5 fases van rouw. Het rouwproces begint volgens haar met ontkenning en wordt opgevolgd door woede, het gevecht aangaan / onderhandelen, depressie en uiteindelijk aanvaarding.
Van plotseling verlies naar fysieke klachten
Daarnaast brengt rouwen ook vermoeidheid, lichamelijke pijn en bijvoorbeeld hoofdpijn met zich mee. Lichamelijke klachten door rouw zijn te verklaren door de schok die het plotselinge verlies bij je teweegbrengt. Zowel psychisch als fysiek heb je een klap te verwerken.
Herstellen van de schok
Mensen met stress kunnen minder eetlust hebben, slechter slapen, maag- en darmklachten of hoofdpijn krijgen. Daarnaast zijn er allerlei mentale klachten zoals gevoelens van angst, onzekerheid, een opgejaagd gevoel en negatieve gedachten.
Rouw hoort helaas bij het leven en mensen kunnen zich er echt ziek van voelen. Uit recent onderzoek blijkt ook dat 1 op de 10 mensen die een dierbare hebben verloren, een burn-out krijgt door de combinatie rouw en werk.
1- Veel praten over het verlies is de beste manier om het te verwerken. Praten over het verlies is een van de vele manieren om om te gaan met het verlies. Je beperken tot praten is echter niet de meest effectieve manier van verliesverwerking.
Hoe lang rouwverwerking duurt is door de verschillende factoren moeilijk te zeggen. Uit Amerikaans onderzoek is gebleken dat mensen na drie maanden na het overlijden van hun partner, pas de ergste fase van rouw doormaken. Na gemiddeld ruim een jaar beginnen partners zich vaak weer beter te voelen.
Chronische rouw is iets anders dan gecompliceerde rouw, waarbij we zien dat het rouwproces stagneert na het overlijden van een dierbare. Bij chronische rouw gaat het niet om stagnatie, het gaat om steeds opnieuw rouwen na nieuwe verliezen. Er is geen tunnel om in te duiken en uit te komen, het is iets wat blijvend is.
Als iemand die dichtbij je staat overlijdt, is dat een onvoorstelbaar verlies. Dan volgt een intensieve periode met verdriet en wisselende emoties. Soms verloopt de verwerking van een verlies te moeizaam of merk je dat je vastloopt. Dan kan er sprake zijn van gestagneerde rouw.
Bij persisterende complexe rouwstoornis ervaar je minstens een jaar na een verlies nog steeds emotionele nood. Symptomen die je hierbij kunt ervaren zijn: emotionele verdoving en onthechting. Belangrijk: Hieronder worden verschillende rouwreacties vermeld.
Vrijwel elke emotie veroorzaakt meer activiteit in de borst: een blijk een versnelde hartslag en ademhaling. Dat mensen het hoofd ook vaak rood inkleuren duidt op activiteit van de gezichtspieren, maar ook op veranderingen in gedachten en gevoelens.
Normaal, bestaat dat eigenlijk? Er bestaat geen standaard proces voor rouw. Er is ook geen tijdlimiet aan een rouwproces. Verdriet van een verlies draag je met je mee en er kunnen in een leven altijd momenten komen dat dit weer heel sterk voelbaar is.
Op de vraag hoe lang rouw duurt, of hoe lang je 'mag' rouwen om bijvoorbeeld een partner, vader of kind, bestaat daarom geen eenduidig antwoord. Niet alleen hoe je rouw ervaart kan verschillen, maar ook hoe lang je ermee te maken hebt. Iedereen rouwt dus op een eigen manier en in een eigen tempo.
Na verloop van tijd worden het onverwerkte emoties. Dat uitgestelde en onverwerkte emoties op de achtergrond veel energie vragen, wordt vaak minder goed beseft: het zijn verborgen energieslurpers en kunnen leiden tot een lusteloos gevoel en allerlei ander ongemak.
Soms zijn er in de cao aanvullende afspraken gemaakt over de verlofperiode tot de uitvaart en rouwverlof. Bij het overlijden van een familielid in de eerste graad (zoals een partner, ouder of kind) heb je recht op vier verlofdagen. Die gaan in van het overlijden tot en met de begrafenis of crematie.
Het is heel normaal om na vijf jaar nog steeds moeite te hebben met het verlies. Vooral als je een sterke emotionele band had met de overledene. Van verwerking kan je echter wel spreken in de zin dat je emoties steeds minder sterk worden. Je wordt er niet meer door belemmerd in je dagelijks leven.
Als u zich echter vaak verdrietig en somber voelt, en de klachten langer dan twee weken voortduren, kunt u te maken hebben met een depressie. Het is belangrijk de depressieve klachten tijdig te herkennen. Zodra u weet wat er aan de hand is, kunt u er zelf iets tegen ondernemen of u kunt hulp zoeken.
Rouw als vorm van trauma
Kinderen en jongeren die de dood niet als traumatisch hebben ervaren, kunnen de overledene op een positieve manier herinneren en het overlijden integreren in hun bestaan. Bij traumatische rouw ligt het accent op symptomen van de posttraumatische stress stoornis (PTSS).
Vaak komen er ook lichamelijke klachten bij, zoals vermoeidheid, concentratieproblemen, of slapeloosheid. Misschien kende je sommige gevoelens niet eens van jezelf, zoals angst, woede, somberheid, verlangen, eenzaamheid, vervreemding, lusteloosheid, schuld, of wanhoop.