Er is sprake van destructieve parentificatie wanneer ouders hun behoeften op hun kinderen projecteren. Het kind krijgt hierdoor de verantwoordelijkheid voor het welbevinden van de ouders. Het kind herkent de projecties van de ouders niet.
Kenmerken. Wanneer er te veel van een jeugdige gevraagd wordt en de jeugdige daar te weinig voor terugkrijgt van zijn ouders, kan in extreme gevallen sprake zijn van parentificatie. Parentificatie wil zeggen dat een jeugdige langdurig de rol van ouder op zich neemt met de bijbehorende taken en verantwoordelijkheden.
Wat zijn de gevolgen van parentificatie
Depressie, burn-out, angststoornissen, gebrek aan zelfvertrouwen of zelfs persoonlijkheidsstoornissen kunnen het gevolg zijn van parentificatie. Het is van essentieel belang om parentificatie los te laten om hiervan te kunnen herstellen.
De eerste stap bij het oplossen van de gevolgen van parentificatie is je bewust te worden van de patronen die je onbewust aan het herhalen bent. Omdat je vaak al heel je leven in die patronen zit, kun je ze meestal zelf niet meer zien. Het zijn blinde vlekken voor je geworden.
Bij constructieve parentificatie leert het kind voor de ander zorgen. Ze maken kennis met empathie en wederkerigheid van contact. Om te zorgen dat het kind door zijn hulpvaardigheid niet beschadigd wordt, is het van belang dat zijn inspanningen gezien en gewaardeerd worden.
Wat kun je doen wanneer je parentificatie herkent bij je kind? Wanneer je merkt dat je kind de ouderrol op zich heeft genomen, is het belangrijk om allereerst de intenties van je kind te zien en erkennen. Dit geeft je kind het gevoel er toe te doen. Daarnaast is het belangrijk om grenzen aan te geven richting je kind.
De gevolgen van PAS kunnen voor het kind zeer ernstig zijn, van kleinere psychische klachten tot depressie, identiteitsproblemen, het niet kunnen aangaan van eigen relaties, angst, depressie, drugs- of alcoholmisbruik, valse inschattingen van de werkelijkheid, verwarring, laag zelfbeeld.
Slachtoffers van emotionele verwaarlozing en mishandeling hebben meer moeite om veilige, gezonde en liefhebbende relaties met anderen aan te gaan en kampen met een negatiever zelfbeeld. Ze zijn extra gevoelig voor sociale dreiging, uitsluiting en afwijzing.
Bij gespleten loyaliteit kan een kind zich niet loyaal voelen aan de ene ouder, zonder zich niet-loyaal te voelen aan de andere ouder.
We noemen het een loyaliteitsconflict als een kind om wat voor reden dan ook een innerlijke strijd heeft, omdat hij/zij het gevoel heeft niet trouw te kunnen zijn of te kunnen blijven aan één van de ouders.
1) Een gezonde ouder-kindrelatie verschaft de jeugdige doorgaans fysieke en emotionele veiligheid en geborgenheid: de ouder fungeert in de relatie als veilige basis van waaruit het kind de omgeving kan verkennen en waarop het altijd kan terugvallen.
Contact die jij wil. Het emotioneel loskomen van ouders maakt het mogelijk om een contact met je ouders te krijgen zoals jij dat wenst. Er komt daarom uit waar jij vrede mee hebt. En als ze overleden zijn, komt er een herinnering uit waar jij vrede mee hebt.
Wat is een symbiotische relatie? Bij symbiose in een relatie bestaat er een sterke betrokkenheid en afhankelijkheid tussen twee of meer personen. Dit zie je in liefdesrelaties, vriendschapsrelaties of ouder-kindrelaties, bijvoorbeeld in een moeder dochter relatie of moeder zoon relatie.
Van ouderverstoting is sprake als een kind een ouder, waarmee het kind voorheen een goede relatie had niet meer wil zien. Ouderverstoting is onderdeel van het beëindigen van de relatie tussen ouders. Soms manifesteert ouderverstoting zich pas jaren na de feitelijke scheiding.
Perfecte kinderen hebben een gevoeligheid ontwikkeld in het gezin van herkomst voor de verwachtingen of delegaties van de ouder naar hun kinderen. Perfecte kinderen zorgen voor goede schoolprestaties en maken beroepskeuzes die aansluiten bij de expliciete of impliciete wensen van de ouders.
Parentificatie, het fenomeen waarbij door gezinsomstandigheden het kind verantwoordelijk wordt (gemaakt) voor het ouderlijk welbevinden. Het kind wordt (en/of voelt zich) geroepen om zorgen op zich te nemen waar hij of zij nog helemaal niet klaar voor is.
In grote gezinnen is het percentage ouders dat met ten minste één kind wekelijks contact heeft groter dan in kleine gezinnen. Om een voorbeeld te geven: in een gezin met vijf kinderen heeft 83 procent van de ouders wekelijks contact met ten minste één kind; in gezinnen met één kind is dat slechts 57 procent.
Loyaal betekent dat je trouw bent. Je kunt loyaal zijn aan iemand (een persoon) bijvoorbeeld in jouw privé-omgeving (partner, ouders of kinderen) maar jouw loyaliteit kan zich ook uiten aan de organisatie waar je werkt (organisatieloyaliteit), aan jouw klanten, aan jouw baas of aan jezelf.
Wanneer de band met je ouders of familie jou (emotionele) schade oplevert, of ervoor zorgt dat jij je niet op een gezonde manier kunt ontwikkelen, kan het, in sommige gevallen raadzaam zijn te breken met je ouders (of familie). Dit is een ingrijpend proces en aan zo 'n beslissing gaat heel veel vooraf.
Kenmerken emotioneel onvolwassen gedrag
Je toont je niet graag kwetsbaar en schaamte wil je vermijden. Je ergert je continu aan anderen. Weigeren te bekennen dat je zelf ook iets fout hebt gedaan. Niet openstaan voor het leren van nieuwe dingen.
Bij emotionele verwaarlozing gaat het vaak juist om dingen die ouders níet doen: ze geven een kind geen aandacht, liefde, emotionele steun en bevestiging. Of hun gedrag is heel onvoorspelbaar, het ene moment lief, het andere moment afwijzend, waardoor een kind geen veiligheid voelt.
Word je door iemand in je omgeving gekleineerd, geïntimideerd of gepest? Dan kan er sprake zijn van geestelijke mishandeling. Geestelijke mishandeling wordt ook wel psychische of emotionele mishandeling genoemd. Langdurige en herhaalde geestelijke mishandeling levert grote spanningen op.
Het gebrek aan contact tussen het kind en zijn ouder [1]
In het Engels noemt men dit het PAS syndrome (Parental Alienation Syndrome). In de praktijk is het PAS syndroom een gecontesteerd begrip en het syndroom is dan ook niet als dusdanig psychologisch erkend door de American Psychiatric Association.
Gedrag van de controlerende ouder:
Uitsluitende negatieve informatie over de andere ouder delen met het kind. Met smoesjes het contact tussen het kind en de andere ouder beperken. Niet of moeizaam nakomen van de (gerechtelijke) contactregeling. Ex-partner niet informeren over het welzijn en de ontwikkeling van het kind.