Net als in de afgelopen jaren worden de meeste datalekken veroorzaakt doordat persoonsgegevens naar een verkeerde ontvanger gaan. De stijging van het aantal meldingen vanuit de overheid komt hoofdzakelijk door dit type datalek. In 2020 ontving de AP 1.173 meldingen over hacking, malware1 of phishing2-incidenten.
Voorbeelden datalekken
Voorbeelden van datalekken zijn: het verlies van een USB-stick met niet-versleutelde persoonsgegevens; een cyberaanval waarbij persoonsgegevens zijn buitgemaakt; een besmetting met ransomware waarbij persoonsgegevens ontoegankelijk zijn gemaakt.
Have I been Pwned van beveiligings-onderzoeker Troy Hunt is de bekendste site voor het doorzoeken van gelekte gebruikersnamen en wachtwoorden. Na het invullen en verifiëren van je e-mailadres doorzoekt de website de inmiddels enorme database om je te laten zien of je slachtoffer bent geworden van datadiefstal.
Voorbeelden: het slordig omgaan met wachtwoorden, papieren dossiers die als oud papier worden aangeboden, het kwijtraken van een USB-stick. Gegevens die niet beveiligd worden opgeslagen, zoals wachtwoorden, vormen op zichzelf nog geen datalek.
Organisaties die persoonsgegevens verwerken zijn verplicht een datalek te melden aan de Autoriteit Persoonsgegevens (AP). In sommige gevallen moeten ook de betrokkenen (de personen van wie gegevens worden gelekt) op de hoogte worden gebracht.
Wil je weten of je überhaupt wel eens in een datalek voorbij bent gekomen? Kijk dan op de website haveibeenpwned.com wanneer jouw gegevens zijn gelekt. Je moet hiervoor wel je e-mailadres invullen, dus als je meerdere e-mailadressen gebruikt, kun je het beste voor elk e-mailadres een aparte zoekopdracht doen.
Bij overtreding van de meldplicht datalekken kan de Autoriteit Persoonsgegevens een bestuurlijke boete opleggen. Als de overtreding niet opzettelijk is gepleegd en er geen sprake is van ernstige verwijtbare nalatigheid, zal de Autoriteit Persoonsgegevens meestal eerst een bindende aanwijzing opleggen.
Een datalek kan ontstaan als gevolg van een beveiligingsprobleem, waardoor cybercriminelen toegang krijgen tot zakelijke computerbestanden met persoonsgegevens of DDoS-aanvallen kunnen uitvoeren.
Het tonen van honderden e-mailadressen in cc komt neer op het – zonder toestemming – delen van persoonsgegevens, en kan daarmee volgens de AVG-regels kwalificeren als een datalek, aldus algemene informatie op de website van de Autoriteit Persoonsgegevens (AP).
Een datalek is ernstig, indien de mogelijkheid bestaat dat het datalek fysieke, materiële of immateriële schade voor de betrokkenen met zich mee brengt.
De AP kreeg in 2021 in totaal 24.866 meldingen van datalekken. Dat is een stijging van 4% ten opzichte van 2020. De AP maakt zich zorgen over de exponentiële stijging van het aantal gemelde cyberaanvallen, dat met 88% is gestegen ten opzichte van 2020.
In 63% van de gevallen betreft het datalek namelijk het versturen of afgeven van persoonsgegevens aan een verkeerde ontvanger.
Per 25 mei 2018 geldt de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG). Vanaf dit moment kunnen organisaties verplicht zijn een functionaris voor de gegevensbescherming (FG) aan te stellen. Dit is iemand die binnen de organisatie toezicht houdt op de toepassing en naleving van de AVG.
Wat is een datalek? We spreken over een datalek als er persoonsgegevens gedeeld, verloren, gewijzigd of vernietigd zijn zonder dat dat de bedoeling was. Dit kan gebeuren door een slechte beveiliging, menselijke fouten of (digitale) inbraak.
De kosten van zakelijke datalekken zijn dit jaar nog nooit zo hoog geweest. Gemiddeld kost een datalek bedrijven nu 3,5 miljoen euro. In het jaarlijkse 'Cost of Data Breach'-rapport constateert IBM dat de prijs van een gemiddeld datalek bedrijven nu gemiddeld 20 procent meer kost dan in 2020.
Alle gebruikers kunnen op Have I Been Pwned nu zoeken op een telefoonnummer. Dat werkt net zoals met e-mailadressen. Als het nummer onderdeel uitmaakt van een datalek, wordt dat aangegeven, zonder verdere informatie bekend te maken.
Sinds 25 mei 2018 is de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) van toepassing. Dat betekent dat in de hele Europese Unie (EU) dezelfde privacywetgeving geldt. De Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) geldt niet meer. De AVG is ook wel bekend onder de Engelse naam: General Data Protection Regulation (GDPR).
Geraadpleegd op 23-09-2022. Op 1 januari 2016 gaat de meldplicht datalekken in. Deze meldplicht houdt in dat organisaties (zowel bedrijven als overheden) onverwijld een melding moeten doen bij de Autoriteit Persoonsgegevens zodra zij een ernstig datalek hebben.
Datalekken moeten door de verantwoordelijke aan de toezichthoudende autoriteit gemeld worden, tenzij het niet waarschijnlijk is dat de inbreuk een risico inhoudt voor de rechten en vrijheden van de betrokken persoon of personen.
Definitie datalek
Bij een datalek gaat het om: onbedoelde openbaring van of toegang tot persoonsgegevens; of. vernietiging, wijziging, verlies of vrijkomen van persoonsgegevens.
Er is sprake van een datalek wanneer een hacker toegang krijgt tot de database van een service of bedrijf, die privégegevens van gebruikers bevat. Deze gegevens kunnen variëren van gebruikersnamen en wachtwoorden tot burgerservicenummers, adressen en zelfs betalingsgegevens.
De Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) spreekt van een 'inbreuk in verband met persoonsgegevens' (datalek) wanneer een inbreuk op de beveiliging leidt tot het verlies, of het ongeoorloofd wijzigen, verstrekken, inzien of anderszins verwerken van persoonsgegevens.