Volgens onderzoek van Smithers Pira is vouwkarton het meest duurzame verpakkingsmateriaal. Consumenten vinden papier en karton veruit de meest milieuvriendelijke verpakkingen.
Wanneer is een verpakking duurzaam? Een duurzame verpakking is meer dan een verpakking waarvoor zo weinig mogelijk materiaal is gebruikt. Of die grotendeels bestaat uit hernieuwbare of gerecyclede materialen. Al tijdens de productie kunnen fabrikanten duurzame technologieën gebruiken.
Blik is goed te recyclen inderdaad, maar ook blik kost ontzettend veel energie om te produceren en brengt zo veel CO2 in het milieu, een factor drie meer dan plastic. Met statiegeld op blik (2022) zamelen we straks schoon materiaal in, waardoor het minder energie gaat kosten, maar alsnog wint het niét van plastic.
Er bestaan absoluut mogelijkheden voor duurzamer plastic zoals gerecycled of biobased materialen. Een eenvoudige oplossing voor een gerecycled en recyclebare verpakking is er één waarin alle componenten (doos, tape en opvulmateriaal) zijn gemaakt van papier en golfkarton. Je kunt zo'n verpakking eenvoudig weggooien.
Glas blijkt milieu-onvriendelijker dan plastic
Per kg verpakking is eenmalig glas dus beter dan tetra. Maar voor 1 liter sap is er meer glas nodig dan tetra-verpakking: 700 gram versus 60 gram. Voor 1 liter sap is de ecologische voetafdruk van een glazen verpakking dus 0,56 gm² en van tetra-verpakking 0,2 gm².
PP, PE en PET zijn de bekendste en meest gebruikte. Deze soorten worden bij recycling apart gescheiden waardoor deze soorten het beste gerecycled worden. Op producten en verpakkingen van plastic staat vaak een symbool dat bestaat uit drie pijltjes, met een cijfer erin.
Karton is een enorm milieuvriendelijke verpakking. In Nederland bestaat papier en (golf)karton namelijk voor meer dan 90% uit gerecycled papier. Daardoor zijn minder nieuwe grondstoffen nodig wat de duurzaamheid bevordert. En karton wordt na gebruik zelf ook weer gerecycled.
Het verschil in milieu-impact tussen karton en plastic is volgens Tjoeng moeilijk uit te drukken, omdat dit afhangt van heel veel factoren. Zo zijn er veel soorten papier en plastic; de één milieuvervuilender dan de ander. Ook is het lastig een papieren verpakking één op één te vergelijken met een plasticverpakking.
Hoge dichtheid polyethyleen is een stevige plasticsoort die gebruikt wordt voor o.a. bepaalde types flessen en plastic tasjes. Omdat HDPE grotendeels uit koolstof en waterstof bestaat, komen er geen gevaarlijke stoffen vrij bij blootstelling aan hogere temperaturen. Deze vorm van plastic is veilig.
Papier is Beter
Een kilo papier produceert minder broeikasgas dan een kilo plastic en de grondstof (hout) is hernieuwbaar. Voor papier heb je echter productiebossen nodig. Papier kan tegenwoordig ook worden gemaakt van tomatenplanten, bamboe en oude spijkerbroeken, wat een duurzame oplossing is.
Het antwoord is helaas niet zo eenduidig: voedsel is mega lang houdbaar in blik en voorkomt daarmee foodwaste. Ten opzichte van vers voedsel dus een stuk duurzamer. Aan de andere kant zitten in de coating van het blik chemische stofjes waar je lichaam niet blij van wordt en is het productieproces erg vervuilend.
Papier is juist een bijzonder duurzaam product. Het wordt gemaakt van hout, een natuurlijk en hernieuwbaar materiaal. Wanneer jonge bomen groeien, absorberen ze CO2 van de atmosfeer. Bovendien blijft papier zijn hele levensduur koolstof opslaan.
Hoe duurzaam is glas vergeleken met plastic? Glas is qua materiaal vele malen duurzamer dan plastic. Glas kan namelijk eindeloos worden gerecycled zonder kwaliteit te verliezen. Dit in tegenstelling tot plastic: pastic verpakkingen kunnen vaak slechts enkele keren gerecycled worden.
Er zijn verschillende materialen die gebruikt kunnen worden voor verpakkingen: papier, karton, metaal, glas, plastic, textiel, keramiek, hout of kurk. Verpakkingen kunnen ook ontwikkeld worden voor een specifieke eigenschap of toepassing.
Het credo op dit moment is monoverpakkingen: milieuvriendelijke verpakkingen uit één materiaal of uit makkelijk te scheiden materialen, zodat recyclen super makkelijk wordt.
Versheid en kwaliteit
Maar plastic wikkels om groenten en fruit zijn bijna altijd gemaakt van recyclebaar plastic. Het zorgt ervoor dat de producten langer vers blijven in de schappen van de supermarkt en dat ze beter beschermd blijven tijdens het vervoer. Anders zou er veel meer moeten worden weggegooid.
Kartonnen verpakking is biologisch afbreekbaar. In het zeldzame geval dat papier in de natuur terecht komt, verdwijnt het binnen een paar maanden. Verpakking op papierbasis is voor vele toepassingen de beste duurzame keuze.
Glas is 100% en oneindig recyclebaar.
“De CO2-uitstoot van hout ligt nog lager dan van bio-PE en kan voor Europees hout makkelijk negatief worden.” Bruijnincx verwacht ook dat duurzaam geoogst hout vanuit het perspectief van CO2-uitstoot duurzamer is dan plastic, al heeft plastic meer mogelijkheden als materiaal.
Plastics zijn onmisbaar in de huidige samenleving. Plastic producten zijn veelal duurzaam in hun gebruik; ze zijn efficiënt en doelmatig, licht van gewicht en hebben vaak een lange levensduur. De voordelen van plastics komen vooral tot uiting in de gebruiksfase.
Wegwerpplastic is schadelijk voor het milieu
Plastic bevat vaak giftige stoffen en wordt niet in de natuur afgebroken, zoals bijvoorbeeld papier. Veel dieren eten per ongeluk de plastic resten, bijvoorbeeld zeeschildpadden, zeehonden, verschillende soorten vissen, schaaldieren en vogels.
Plastic dat onomkeerbaar hard wordt onder hitte, ook wel thermoharders of duroplasten genoemd, zijn moeilijker te recyclen omdat ze niet kunnen worden vervormd. Polyurethaan, dat vaak gebruikt wordt in schuim, verf en lijm, is zo'n soort plastic.
Code 1: PET of PETE
Deze code staat voor polyethyleentereftalaat en wordt vooral gebruikt voor frisdrank- en waterflessen. PET plastic is bedoeld voor eenmalig gebruik, omdat bij hergebruik het aantal bacteriën snel kan toenemen in de fles.