Zee-egels zijn geen agressieve dieren, maar het kan gebeuren dat je er per ongeluk op gaat staan. Als je op een zee-egel gaat staan, breken de stekels af in je huid.De stekels geven gif af waardoor het erg pijnlijk is. Verwijder zo snel mogelijk de stekels en ontsmet de wondjes met azijn.
Als je met je voet in een zee-egel bent gaan staan, hoef je in principe niet naar een dokter. Bezoek de huisarts wel wanneer je andere klachten krijgt, zoals infecties, kortademigheid en pijn bij het ademen. Ook wanneer je stekels in je handen hebt, is het raadzaam om een arts te bezoeken.
Kenmerken. Deze zwarte zee-egel heeft een hard pantser met een diameter van 5 tot 9 centimeter, dat bedekt is met giftige stekels van 30 centimeter lengte. Het pantser bestaat uit kleine plaatjes waarop zich knobbels bevinden. Hij heeft een licht iriserend stervormig patroon aan de bovenkant.
De zee-egels leven meestal van plantaardig voedsel of detritus. Sommige soorten nemen ook wel dierlijk voedsel. Ze brengen hun voedsel meestal met buisvoetjes en stekels naar de mond. Omdat zeeëgels algen eten, kunnen ze bijdragen aan behoud van het koraal, dat door algenafzetting in zijn groei wordt belemmerd.
De stekels gitzwart, de binnenkant van het kalkskelet wit en de vijf gonaden, de eetbare delen van het dier, knalgeel tot oranjerood. Het was wel lekker maar, zo herinner ik me, altijd veel te weinig. Van wat in zo'n zee-egel zit is slechts een paar procent eetbaar, de rest is om naar te kijken.
Geraakt door een zee-egel
Het doet behoorlijk pijn, vooral door het gif dat zich op de stekels kan bevinden. De stukjes stekel kun je het beste verwijderen met een pincet. Soms kun je met een naald ook nog wel wat bereiken. Let wel op, want je breekt de stukjes snel af in nog meer kleine stukjes.
De egel heeft voor de mens een hoge aaibaarheidsfactor. Toch houdt het dier niet van aanrakingen. Dan trekt het zijn snuit in en verandert in een 'hondsegel'. Hoe hoger de aaibaarheidsfac-tor, des te meer is de mens bereid iets voor het dier te doen.
De smaak van zee-egel is wat nootachtig en leunt erg aan bij die van een smeuïge, romige kreeft. Het is gebruikelijk om de zee-egel rauw uit het kommetje te eten, maar je kan hem ook op andere manieren verwerken in je gerechten. Je kan de gonaden uit de kommetje halen en ze verwerken in een omelet of in een saus.
Een zee-egel is niet makkelijk om te openen. Snij met een mes of knip met een schaar onderaan in de opening. Eerst moeten de ingewanden worden verwijderd, daarna kan de romige orangje kuit, die aan de bovenkant van de schelp vastzit, eruit worden gelepeld.
Dan zijn waterschoentjes helemaal een uitkomst. Niet meer schuifelen naar het water en au au roepen maar gewoon zo het water inlopen. De waterschoentjes hebben ook een beschermende functie zoals bv tegen zee egeltjes. De naalden van zee-egeltjes zijn pijnlijk maar er ook zeer lastig uit te krijgen.
Egels kunnen goed zwemmen, maar verdrinken vaak in vijvers of zwembaden met rechte randen. Zorg daarom voor zacht glooiende oevers of leg er een ruw loopplankje in (niet dwars op maar parallel met de oever, zoals een trap tegen een muur, zodat ze de uitweg vinden).
Fysieke kenmerken van zee-egels
Ze leven in alle oceanen van de aarde, op diepten variërend van de vloedlijn tot 5.000 voet. Omdat ze niet kunnen zwemmen, leven ze op de zeebodem. Hun belangrijkste verdediging tegen meer behendige roofdieren zoals palingen en otters is hun harde, stekelige test of schaal.
Niet bepaald moeders mooiste, die zee-egel, maar een ware delicatesse in de Japanse, Spaanse, klassiek Franse en natuurlijk Italiaanse keuken. Het eetbare gedeelte is de kuit, die je heel voorzichtig moet verwijderen. Zee-egelkuit wordt meestal rauw gegeten, maar kan ook gekookt worden.
Er zijn ongeveer 850 soorten zee-egels die vaak voorkomen in tropische wateren en koraalriffen, maar ook in Nederland en Europa. Ze worden ook wel zeeappels, zeeklitten en zanddollars genoemd.
Meer dan 150 miljoen jaar oud
Deze fossiele exemplaren komen uit het Jura tijdperk en zijn tussen de 150 en 200 miljoen jaar oud. De zee egels zijn gevonden in Madagaskar. Kenmerkend voor deze soort is het vijf vingerige bloemblad. Dit zijn eigenlijk poriën waarmee het diertje kan bewegen.
Ik ga met hem mee op zoek naar zee-egels in de baai van het dorpje. Het openmaken van deze lekkernijen lijkt moeilijke en zelfs een beetje gevaarlijk door alle stekels, maar het is eigenlijk best simpel. Rafel en ik hebben ze rauw gegeten en dan zijn ze wat mij betreft op hun lekkerst.
Normaliter hebben zee-egels een doorsnede van 3 cm t/m 10 cm. De stekels zijn gemiddeld 1 cm t./m 3 cm lang. Het geslacht Diadema heeft met stekels van 10 cm t/m 30 cm de langste stekels. De stekels van een aantal soorten zee-egels bevatten een toxine wat voor mensen bijzonder gevaarlijk kan zijn.
Bij de zeekomkommer staat vooral klein spul op het menu. Het liefst eet hij algen of heel klein zeeleven, maar ook voor afval trekt hij zijn neus niet op. Met zijn tentakels, een soort doorontwikkelde buisvoetjes, werkt hij zijn voedsel naar binnen.
Let op: egels kunnen bijten. Plaats de egel in een hoge kartonnen doos, kist of kattenmandje.
Ze vermijden vochtige gebieden en naaldbossen zonder onder begroeiing, egels hebben een hekel aan nattigheid en prefereren droge schuilplaatsen.
Spirituele betekenis egel
Dit dier laat je zien dat je niet bang moet zijn om dingen te delen. Met andere woorden: het is noodzakelijk om jezelf te zijn en om zelfrespect te hebben. Neem de dingen persoonlijk. Vooral als de mensen om je heen niet kunnen zien wat je bedoelingen zijn of je woorden verkeerd begrijpen.
Een egel mag er best wel slim uitzien, het is één van de primitiefste zoogdieren. Hoewel egels te boek staan als insecteneters, zijn het eigenlijk alleseters. Bovenaan het menu staan insecten en hun larven -egels zijn verzot op nachtvlinders en hun rupsen- direct gevolgd door regenwormen.
Zee-egels hebben geen ogen, maar zien toch alles. Onderzoek toont nu aan dat ze hun hele lijf daarvoor inzetten. Uit eerdere onderzoeken was al gebleken dat zee-egels reageren op licht. En dat is opvallend, aangezien de dieren helemaal geen ogen hebben.
Hiermee geven ze aan dat ze zich gestoord maar niet bedreigd voelen. Dan blazen en puffen ze als een stoommachine. Als een egel werkelijk in nood raakt, kunnen ze luid en doordringend gillen.
Vossen en dassen vinden het lastig om een opgerolde egel te pakken, maar soms lukt het wel. Grote roofvogels, zoals sperwers en uilen, hebben er minder moeite mee. Bovendien zijn die lastiger te horen en te ruiken. De grootste vijand van de egel is de mens.