Voedsel. 's Winters eten de koolmezen veel zaden, zoals beukennoten.In het voorjaar en de zomer is het voedsel eiwitrijker en eten ze wat meer rupsen en andere insecten. Jonge koolmezen eten voornamelijk rupsen en als de gezinsplanning klopt, valt de geboorte samen met de 'rupsenpiek'.
Soms is hij zo gefocust op voedsel, dat hij nauwelijks op gevaren let. Heb je een huiskat, hang ze dan zeker een belletje om. Bied in je tuin vetbollen, slingers ongebrande, ongezouten pinda's, een halve kokosnoot, vogelzaad en zonnebloempitten aan voor de koolmees.
Een koolmees lokken naar je tuin
Wie vaker koolmezen in de tuin of op het balkon wil zien, kan daar wat voor doen. Plaats – naast nestkasten – voedselverstrekkers, zoals struiken met bessen of bomen met vruchten. Vergeet ook niet te zorgen voor plekjes met schoon water, waar de meesjes van drinken en in badderen.
Voedsel. Rupsen, andere kleine insecten (tot circa 1 cm lengte), beukennootjes en andere zaden. Koolmezen zijn ook vaak te vinden op voedertafels, zeker wanneer pinda's en zonnebloempitten worden gevoerd.
De koolmees vertelt je om niet in je zorgen te verdwalen en je energie hoog te houden. Doe elke dag iets waar jij blij van wordt en waarbij je in contact komt met jezelf, al is het iets kleins als een rondje wandelen. Sta elke dag even stil, gewoon op straat of in de kamer.
'S nachts slapen koolmezen namelijk het liefst in de nestkasten als deze beschikbaar zijn, en dat doen ze individueel. Zodra de koolmees wordt verstoord, zal hij de nestkast verlaten. Koolmezen zijn namelijk meesters in het vinden van een comfortabele plek om te overnachten, maar zijn daarom ook erg kieskeurig.
De gemiddelde levensduur van een koolmees in goede levensomstandigheden bedraagt ongeveer 10 jaar. De oudste geringde en geregistreerde koolmees werd 15 jaar oud maar de schatting is dat ook een leeftijd van 22 jaar gehaald kan worden.
De koolmees is een zeer actieve en nieuwsgierige vogel. Ze leven in losse familie groepjes en verdedigen geen echt territoria, maar wel de directe omgeving van hun nest tegen indringers.
Niet in de volle zon, dus liever niet op het zuiden. Beschut tegen de wind. De invliegopening kan het beste op het noordoosten zijn gericht, want de wind komt in Nederland vaak uit het zuidwesten. Een vrije en veilige aanvliegroute is belangrijk.
Tussen begin april en begin mei legt het vrouwtje 4-12 eieren (gemiddeld 8-9). Ze moet ongeveer twee weken broeden voor de eieren uitkomen. Daarna verblijven de jongen nog ongeveer 19 dagen in het nest voordat ze uitvliegen.
Mag ik in een nestkast open maken om er in te kijken? Nee, in de Wet natuurbescherming geldend vanaf 17-02-2021 staat dat het verboden is opzettelijk van nature in Nederland in het wild levende vogels opzettelijk te storen. Zie Wet natuurbescherming - BWBR0037552 (overheid.nl) Artikel 3.1.
Overdag vormen de koolmezen groepjes (vaak met andere soorten mezen, boomkruipers en goudhaantjes) en verplaatsen ze zich door het bos. Net voor zonsondergang gaan de koolmezen terug naar hun eigen nestkast om daar te slapen.
Een vogel kun je op iedere leeftijd handtam maken. Geduld, vertrouwen, negatief gedrag negeren, positief gedrag belonen en geen dwang: dat zijn de hoofdingrediënten voor het succesvol trainen van een vogel.
Geen vetbollen of pinda's in een (plastic) netje. Vogels kunnen erin verstrikt raken, en het blijft als afval over. Geen boter of margarine, dit werkt laxerend. Niet te veel voeren en strooien, dit kan ongedierte aantrekken.
De koolmees heeft heel wat natuurlijke vijanden, zoals katten en marters. Maar ook verschillende roofvogels zoals de uil en de valk lusten wel een koolmees. Maar voor koolmezen is de sperwer de meest gevaarlijke vijand. De sperwer vliegt vaak rond bij tuinen, de plek waar de koolmees graag vertoeft.
De beste periode om een nestkast op te hangen is in het najaar tot en met maart. Dit is de maand waarin de meeste vogels beginnen met broeden. Het broedseizoen duurt doorgaans tot en met de maand juli. Het vroeg ophangen van de nestkast zorgt ervoor dat de vogels het vogelhuisje signaleren en eraan kunnen wennen.
Koolmees houdt huis
Want ook onze vliegende vrienden gaan in hun huisje aan de slag als de lente losbarst. Kijk maar eens naar onze koolmees. De opening van het huisje blieft haar niet, dus gaat ze driftig tikken om het wat groter te maken.
Vogels hebben voedsel nodig om te overleven, dus als er in de omgeving geen voedsel is, zullen ze waarschijnlijk niet naar een vogelhuisje komen. Het kan dus helpen om in de omgeving van je vogelhuisje extra vogelvoer aan te bieden.
Elke vogel heeft een bepaalde voorkeur voor een invliegopening. Als je veel pimpelmezen in de tuin hebt, kies dan voor 28 mm. Koolmezen hebben liever 32 mm als invliegopening.
Omdat de meeste soorten meerdere legsels per zomerseizoen hebben, kunt u het beste wachten tot het najaar. Zo voorkomt u dat u een laat legsel verstoort. Verwijder het nestmateriaal en maak de nestkast schoon met heet water en een borstel.
De concurrentie is groot en in zo'n geval zien veel vogels af van een tweede legsel.” Ook het broedhabitat is van belang. Koolmezen in dennenbossen hebben vaker een tweede legsel dan in loofbossen.
Het lijken misschien steeds dezelfde individuen, maar gedurende de winter zoeken koolmezen voedsel in groepen die van samenstelling kunnen wisselen. 's Nachts slapen de koolmezen individueel in nestkasten, indien die beschikbaar zijn. Zolang een koolmees niet verstoord wordt zal hij deze nestkast blijven gebruiken.
De mannetjes en vrouwtjes zijn vrij simpel uit elkaar te houden: het mannetje heeft een gitzwarte brede buikstreep die ook wel stropdas wordt genoemd. Het vrouwtje juist een smalle, soms onderbroken donkerbruine buikstreep, met een wat valere gele buik.
Opdat ze niets tekort zouden komen, gaan de ouders regelmatig op pad – ze brengen tot wel 900 hapjes per dag! Het is niet ongebruikelijk dat koolmezen in de loop van het jaar een tweede legsel krijgen, maar niet alle eieren komen uit.
Mezen blijven altijd lang weg van hun nest. Het hoort bij de strategie van kleine zangvogels.Die willen namelijk graag dat al hun eitjes in één keer uitkomen. En soms leggen ze wel tot 16 eitjes!